Эўтэктыка: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана перакладам старонкі "Эвтектика"
 
дапаўненне
Радок 1:
'''Эвтектика''' ({{Lang-el|éutektos}}  — лёгкаплаўны)  — нонварыянтная (пры пастаянным ціску) кропка ў сістэме з n кампанентаў, у якой знаходзяцца ў раўнавазе n цвёрдых фаз і вадкая фаза. Эўтэктычная кампазіцыя ўяўляе сабой вадкі раствор, які крышталізуецца пры самай нізкай тэмпературы для [[Сплаў|сплаваў]] дадзенай сістэмы. Адпаведна, тэмпература плаўлення сплаву эўтэктычнага складу  — таксама самая нізкая, у параўнанні са сплавамі іншага складу для дадзенай сістэмы кампанентаў. Гэта з'ява, як раз і адлюстроўвае этымалогію тэрміна.
 
У двухкампанентнай (або бінарнай) сістэме эўтэктычную раўнавагу можна выказаць
 
<math>\alpha+\,\!\beta \Leftrightarrow L</math>,
<math />,
 
дзе <math >L</math>  — вадкая фаза (расплаў або раствор, напрыклад, «водны раствор»), <math >\alpha</math>  — цвёрды раствор кампанента <math >B</math> у крышталічнай рашотцы, утворанай кампанентам <math >A</math>, <math >\beta</math>  — цвёрды раствор кампанента <math >A</math> у крышталічнай рашотцы, утворанай кампанентам <math >B</math>.
 
Дадаючы або адводзячы цяпло, можна змяніць прапорцыю паміж сумарным аб'ёмам [[Крышталічныя целы|крышталічных]] [[Тэрмадынамічная фаза|фаз]] і расплавам ў эўтэктычнай кропцы пры каля эўтэктычнай тэмпературы. Тэмпература сістэмы пры гэтых працэсах будзе адрознівацца ад раўнаважкай (у пераважнай большасці практычных выпадкаў вельмі нязначна  — на дзесятыя ці сотыя долі градуса Цэльсія), паколькі для фазавых ператварэнняў (крышталізацыі або плаўлення) неабходны тэрмадынамічны стымул  — пераахаладжэнне або перагрэў.
 
Крышталізацыя:
 
<math> L\rightarrow \,\!\alpha+\,\!\beta</math>.
<math />.
 
Пасля крышталізацыі эўтэктыка становіцца сумессю крышталітаў фаз, вельмі часта моцна разгалінаваных, ўзаемна прарослых у працэсе эўтэктычнай крышталізацыі. Адначасовае ўтварэнне некалькіх крышталічных фаз, у ходзе эўтэктычнай крышталізацыі абумоўлівае магчымасць іх кааператыўнага росту, пры выкананні дадатковых умоў, перш за ўсе, частковай крышталяграфічнай узгодненасці рашотак эўтэктычных фаз. У выніку апошняга ўтвараюцца эўтэктычныя бікрышталі (у выпадку двухкампанентных, а таксама квазібінарных сістэм)  — разгалінаваныя ўзаемнаўкладзеныя дэндрыты эўтэктычных фаз, якія толькі выглядаюць у перасеку як дробнадысперсная сумесь.
 
Эўтэктыка з'яўляецца перасячэннем паверхняў раўнавагі расплаву з адпаведнымі (эўтэктычнымі) фазамі. Калі адводзіцца адпаведная колькасць цяпла, то расплаў эўтэктычнага складу пры крышталізацыі ва ўмовах блізкіх да збалансаваных дасць усе крышталічныя фазы, якія ўдзельнічаюць у раўнавазе. Калі ж падводзіцца цяпло ў дастатковай колькасці, то сумесь фаз, якая адказвае эўтэктычнаму складу, ва ўмовах блізкіх да збалансаваных будзе плавіцца з адначасовым памяншэннем долі кожнай з крышталічных фаз аж да іх поўнага знікнення.
 
== Літаратура ==
* {{кніга |аўтар = Юм-Розери В., Христиан Дж., Пирсон В.|частка = |загаловак = Диаграммы равновесия металлических систем|арыгінал = |спасылка = |выданне = |месца = |выдавецтва = |год = 1956|том = |старонкі = |старонак = 399|isbn = }}
* {{кніга |аўтар = Курнаков Н. С.|частка = |загаловак = Введение в физико-химический анализ|арыгінал = |спасылка = http://almjashev.chemdm.ru/library/kurnakov.zip|выданне = четвертое дополненное|месца= М.-Л.|выдавецтва = выдавецтва АН СССР|год = 1940|том = |старонкі = |старонак = 562|isbn = }}
* {{кніга |аўтар = Аносов В. Я., Озерова М. И., Фиалков Ю. Я.|частка = |загаловак = Основы физико-химического анализа|арыгінал = |спасылка = |выданне = |месца = М.|выдавецтва = Наука|год = 1976|том = |старонкі = |старонак = 504|isbn = }}
* {{кніга |аўтар = Сомов А. И., Тихоновский М. А.|частка = |загаловак = Эвтектические композиции|арыгінал = |спасылка = |выданне = |месца = М.|выдавецтва = Металлургия|год = 1975|том = |старонкі = |старонак = 304|isbn = }}
* {{кніга |аўтар = Петров Д. А.|частка = |загаловак = Двойные и тройные системы|арыгінал = |месца = |выданне = |спасылка = М.|выдавецтва = Металлургия|год = 1986|том = |старонкі = |старонак = 256|isbn = }}
 
== Спасылкі ==