Віленская брацкая друкарня: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
+ 6 categories using HotCat |
Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
'''Віленская брацкая друкарня''', або '''Віленская Святадухаўская друкарня''' — кольшняя [[друкарня]], якая існавала пры [[Віленскі Святадухаўскі манастыр|Святадухаўскім манастыры]] ў [[Вільня|Вільні]] ў [[XVI]]—[[XVIII]] стст. З'яўлялася выдавецкім прадпрыемствам [[Праваслаўе ў Вялікім Княстве Літоўскім|праваслаўнай царквы Вялікага Княства Літоўскага]]<ref name="ЭВКЛ"/>.
== Гісторыя ==
Выдавецкая дзейнасць дазволена [[прывілей|прывілеямі]] [[Жыгімонт III Ваза|Жыгімонта III Вазы]] ад [[1589]] і [[1592]] на друкаванне розных кніг «…[[Грэчаская мова|па-грэцку]], [[Славянскія мовы|славянску]], [[Старабеларуская мова|руску]] і [[Польская мова|польску]]», дукарню ўзначаліў [[Стафан Зізаній]]<ref name="ГБК">[[Л. І. Доўнар]]. [http://repository.buk.by:8080/jspui/bitstream/123456789/3371/1/G%D1%96storyiya%20belaruskay%20kn%D1%96g%D1%96.PDF Гісторыя беларускай кнігі]</ref>. Выдавала тэксты [[Святое пісанне|Святога пісання]], школьныя [[падручнік]]і, [[богаслужэбныя кнігі]], [[палемічная літаратура|палемічную літаратуру]]<ref name="ЭВКЛ"/>. Першае вядомае выданне выйшла ў [[1595]] годзе. У [[
Пасля [[Берасцейская унія|Берасцейскай уніі]] [[1596]] г. некалькі гадоў друкарня не дзейнічала. Магчыма, паміж [[1597]]—[[1607]] гг. тут быў выдадзены «Часоўнік» (зберагаецца ў [[Оксфардская бібліятэка|Оксфардскай бібліятэцы]]), а каля [[1600]] г. выйшаў «Катэхізіс»<ref name="ГБК"/>. Да [[1610]] года выдадзены творы [[Мялецій Сматрыцкі|Мялеція Сматрыцкага]], [[Стафан Зізаній|Стафана]] і [[Лаўрэнцій Зізаній|Лаўрэнція Зізаніяў]]<ref name="ЭВКЛ"/>.
Пасля друку брацтвам на [[польская мова|польскай мове]] ў [[1608]]—[[1610]] гг. палемічных твораў М. Сматрыцкага (выйшлі як [[Ананімны твор|ананімныя]]) друкарня спецыяльным загадам ад [[7 мая]] [[1610]] года Жыгімонта III з лагера пад [[Смаленск]]ам друкарня закрыта, арыштаваны вядучыя дзеячы брацтва, у тым ліку рэктар брацкай школы [[Лявонцій Карповіч]]. Брацтва вымушана было ў 1611 годзе перанесці сваю выдавецкую дзейнасць за межы [[Вільня|Вільні]], арганізаваўшы [[Еўінская друкарня|друкарню]] ў мястэчку [[Еўе]], якое знаходзілася пад шляхецкай юрысдыкцыяй, што ахоўвала брацтва ад [[Уніяцкая царква на Беларусі|уніяцкага]] ўмяшання. Дзейнасць Віленскай брацкай друкарні аднавілася ў [[1615]] годзе, хаця з [[1618]] г. да сярэдзіны [[XVII ст.]] ([[1652]] г.) выданні выходзілі то ў Вільні, то ў Еўі<ref name="ГБК"/><ref name="ЭВКЛ"/>.
Дзейнічала да [[1749]] года, калі [[пажар]] знішчыў манастыр Святога Духа<ref name="ГБК"/><ref name="ЭВКЛ"/>.
== Аздабленне ==
Для аздобы кніг шырока ўжываліся арнаментальная [[гравюра]] і [[Застаўка, кніжная графіка|застаўкі]], [[канцоўка, кніжная графіка|канцоўкі]], [[рамка|рамкі]] з [[расліна|расліннымі]] і геаметрычнымі матывамі, антрапаморфнымі сюжэтамі. [[Геральдыка|Геральдычная]] гравюра прадстаўлена гербамі [[Род Астрожскіх|Астрожскіх]], [[Род Валовічаў|Валовічаў]], [[Род Агінскіх|Агінскіх]] і інш., змяшчалася звычайна на адвароце [[тытульны аркуш|тытульных аркушаў]]. [[Літургія|Літургічныя]] выданні мелі сюжэтныя [[ілюстрацыя|ілюстрацыі]] з выявамі [[прарок]]аў, [[апостал]]аў, [[Айцы Царквы|айцоў царквы]]. Гравюры евангельскай тэматыкі сустракаюцца ў [[Трэбнік]]ах, [[Евангелле|Евангеллях]]. У пачатку дзейнасці друкарні ўжываліся [[ініцыял]]ы, адціснутыя з дошак [[Францыск Скарына|Францыска Скарыны]]. У польскамоўных выданнях пераважаюць [[готыка|гатычныя]] ініцыялы, за выключэннем асобных [[літар]] з зааморфнымі выявамі ([[звяры|звяроў]], [[птушка|птушак]]), выкананых у [[рэнесанс|рэнесансавым стылі]]. Кніжныя ўпрыгожанні Віленскай брацкай друкарні зроблены ў тэхніцы [[ксілаграфія|ксілаграфіі]]<ref name="ЭВКЛ">{{крыніцы/ЭВКЛ|1|Віленская брацкая друкарня}}</ref>.
{{зноскі}}
Радок 13 ⟶ 18:
== Літаратура ==
* {{крыніцы/ЭВКЛ|1|Віленская брацкая друкарня}}
* {{крыніцы/БЭ|1}}
[[Катэгорыя:Гісторыя Вільнюса]]
| |||