Каталіцтва: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Адрэдагаваў згодна з каталіцкай, а не праваслаўнай традыцыяй!!!
Артыкул для ўсіх
Радок 1:
{{Хрысціянства}}
[[File:Francisco (20-03-2013).jpg|thumb|Цяперашні Папа Рымскі [[Францыск, Папа Рымскі|Францішак]]]]
'''Каталіцтва''', '''Каталіцкі Касцёл''', К'''аталіцызмКаталіцкая Царква''', '''каталіцызм''' — кірунак хрысціянства, які ахоплівае так званае заходняе [[хрысціянства]] ([[рымска-каталіцкі Касцёл]]) і ўсходнія каталіцкія цэрквы, што прызнаюць першынство біскупа Рыма (Папы Рымскага), які з'яўляецца кіраўніком Каталіцкага Касцёла. Каталіцтва з'яўляецца найбуйнейшай галіной хрысціянскай рэлігіі, да яго вызнаўцаў належыць прыблізна 1 мільярд 254 мільёнаў чалавек, што складае каля 17,7 % жыхароў Зямлі<ref>Католікаў у свеце стала на 139 мільёнаў больш
// [http://be.radiovaticana.va/news/2015/04/17/%D0%BA%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D1%96%D0%BA%D0%B0%D1%9E_%D1%83_%D1%81%D0%B2%D0%B5%D1%86%D0%B5_%D1%81%D1%82%D0%B0%D0%BB%D0%B0_%D0%BD%D0%B0_139_%D0%BC%D1%96%D0%BB%D1%8C%D1%91%D0%BD%D0%B0%D1%9E_%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D1%88/1137504 http://be.radiovaticana.va]</ref>.
 
Радок 8:
 
== Навучанне ==
Вучэнне КаталіцкагаКаталіцкай КасцёлаЦарквы сфармавалася ў выніку сусветных і памесных сабораў, якія праходзілі да схізмы [[1054]] г. і пазней, якія склікаў [[Папа Рымскі]]. Кароткі змест асноўных праўдаў веры ўтрымліваецца ў [[Сімвал веры|Сімвале веры]].
 
Асноўныя догмы каталіцкага вучэння:
* Бог адзін у трох Асобах: Айцец, Сын, Дух Святы Дух. Тры Божыя асобы роўныя паміж сабой.
* Божы Сын стаў чалавекам ЕзусамІсусам Хрыстом, нарадзіўшыся ад ПанныДзевы Марыі дзеля збаўлення чалавецтва, застаўшыся Богам.
* Марыя зачала Божага Сына ад Святога Духа і пасля нараджэння засталася Дзеваю.
* Богачалавек ЕзусІсус ХрыстусХрыстос прыняў смерць праз распяцце на крыжы і на трэці дзень уваскрос з мёртвых.
* Пасля ўваскрасення ЕзусІсус ХрыстусХрыстос узнёсся на Неба і спаслаў ад Айца Святога Духа, праз якога Ён кіруе супольнасцю сваіх вучняў на зямлі - Царквой.
* Пасля смерці кожнага чалавека чакае Божы суд, пасля якога чалавек атрымлівае вечную ўзнагароду ў Небе, праходзіць часовае ачышчэнне ў ЧысцыЧыстцы або асуджаецца на вечную кару ў Пекле.
* Чалавек мае свабодную волю, і таму сам нясе маральную адказнасць за ўсе свае рашэнні і ўчынкі.
 
=== Крыніцы веры ===
Вышэйшым аўтарытэтам у справах веры з'яўляецца СвятоеСвяшчэннае Пісанне ([[Біблія]]) і Святая Традыцыя. Выражэннем веры ў каталіцтве з'яўляюцца выразы, што перадаюць яе змест і падаюцца Каталіцкім Касцёлам як абавязковыя да веры (догмы, дагматы, дагматычныя дэфініцыі). Такія вызначэнні зместу веры абвяшчаюцца на сусветных саборах або [[Папы рымскія|Папам Рымскім]]. Папа Рымскі, калі навучае ўрачыста як пераемнік апостала Пятра (ex cathedra) не памыляецца ў пытаннях веры і маралі (беспамылковасць Папы, непамыльнасць Папы).
 
=== Вера і светапогляд ===
Радок 30:
Каталіцкі Касцёл вучыць, што на працягу гісторыі чалавецтва адбываецца змаганне з сіламі зла. Каб заставацца добрым, кожнаму чалавеку патрэбна дапамога — божая ласка. Гэтую ласку для людзей выслужыў Хрыстос. Існуе два тыпы ласкі — дзейсная ласка і асвячальная (пастаянная) ласка. Пастаянная ласка — гэта пастаянная накіраванасць жыць і дзейнічаць так, як гэтага жадае Бог. Дзейсная ласка дапамагае пры навяртанні або асвячэнні. Грэх — гэта свядомае і дабравольнае парушэнне божых загадаў. Чалавек, які робіць цяжкі грэх, страчвае асвячальную ласку. Калі ён памрэ ў такім стане, то трапіць у [[пекла]], таму такія грахі яшчэ называюць смяротнымі. Вярнуць асвячальную ласку пасля цяжкага граху можна праз сакрамент [[споведзь|споведзі]]. Ад няцяжкіх грахоў можна ачысціцца як на споведзі, так і праз святую камунію (прычашчэнне, гл. [[еўхарыстыя]]). Прабачэнне грахоў і вызваленне ад іх называецца апраўданнем чалавека. Каталіцкае вучэнне аб апраўданні моцна адрозніваецца ад пратэстанцкіх.
 
=== Таінствы (сакраменты) ===
=== Сакраманты ===
[[Image:Fractio-panis1.JPG|thumb|right|210px|Прыгатаванне дароў падчас [[Еўхарыстыя|Еўхарыстыі]].<ref>[http://www.acbc.catholic.org.au/documents/200707031933.pdf General Instruction of the Roman Missal,] 321.</ref>]]
 
Божую ласку можна атрымаць праз сакраменты (таінствы). У каталіцтве, як і ў праваслаўі, прыняты сем сакрамантаўсакраментаў: хростхрышчэнне, канфірмацыя (мірапамазанне, бежмаванне), Еўхарыстыя, пакаянне (споведзь), алеепамазанне (намашчэнне хворых), святарства, сужэнства. Пры гэтым хрышчэнне з'яўляецца першым сакрамантамсакраментам, прыняцце якога дазваляе прымаць іншыя і робіць чалавека хрысціянінам. Асаблівае месца ў каталіцтве займае культ Еўхарыстыі (Святая Імша, Святая Камунія, Прычасце, Найсвяцейшыя Цела і Кроў Хрыста, Божае Цела, адарацыя Найсвяцейшага СакрамантуСакраменту). Еўхарыстыя з'яўляецца вяршыняй і крыніцай духоўнага жыцця.
 
=== Месца людзей і іх абавязкі ===
Радок 51:
Каталіцкі Касцёл складаецца з мясцовых (памесных) касцёлаў (цэркваў). Прадстаўнікамі папы рымскага ў мясцовых касцёлах у розных краінах, тэрыторыях і арганізацыях з'яўляюцца легаты (апостальскія нунцыі, пранунцыі, інтэрнунцыі, апостальскія дэлегаты).
 
Мясцовыя Касцёлы (цэрквы) складаюцца з [[дыяцэзія|дыяцэзій]] або [[архідыяцэзія|архідыяцэзій]] (дыяцэзій вышэйшага ўзроўню); ва ўсходніх каталіцкіх цэрквах прынята назва [[епархія]] і [[архіепархія]] адпаведна. Гэта сталыя і звычайныя адміністрацыйныя адзінкі Каталіцкага Касцёла. З дыяцэзіямі (архідыяцэзіямі) маюць роўныя правы: тэрытэрыяльная пралатура, тэрытэрыяльнае абацтва, апостальскі вікарыят і апостальская прэфектура, апостальская адміністратура, ва ўсходніх каталіцкіх цэрквах — [[экзархат]]ы. Функцыю дыяцэзіі выконвае, таксама, ваенны ардынарыят.
 
Кіраўніком мясцовага Касцёла (мясцовай Царквы) з'яўляецца дыяцэзіяльны (епархіяльны) біскуп або зраўнаны з ім іерарх (пралат, тэрытэрыяльны [[абат]], апостальскі адміністратар, ваенны ардынарый; ва ўсходніх цэрквах — экзарх). Дыяцэзіяльны біскуп можа мець так званага біскупа-каад'ютара (г. зн. біскупа, які мае права спадкаемнасці) і дапаможнага біскупа (аднаго або некалькіх).