|
'''ЧАРНІГАЎСКАЕ КНЯСТВА''', адна з найбольш буйных і моцных зямель [[Wp/be/Русь|Русі]] ў [[Wp/be/XI стагоддзе|XI]] ст., галоўны [[Wp/be/Удзел|ўдзел]] Чарнігаўскай зямлі ў [[Wp/be/XII|XII]]-[[Wp/be/XIV|XIV]] ст. Сталіца - [[Wp/be/Чарнігаў|Чарнігаў]].
Значныя гарады: [[Wp/be/Ноўгарад-Северскі|Ноўгарад-Северскі]], [[Wp/be/Старадуб|Старадуб]], [[Wp/be/Бранск|Бранск]], [[Wp/be/Пуціўль|Пуціўль]], [[Wp/be/Курск|Курск]], [[Wp/be/Любеч|Любеч]], [[Wp/be/Глухаў|Глухаў]], [[Wp/be/Слуцк|Слуцк]], [[Wp/be/Клецк|Клецк]], [[Wp/be/Чачэрск|Чачэрск]] і [[Wp/be/Гомель|Гомель]].
Як асобная адміністрацыйная адзінка, княства выдзялілася ўжо ў X ст., але кіравалася кіеўскімі ваяводамі. Пачаткова ўтворана на землях [[Wp/be/Севяране|севяранскага засялення]] (пераважна), на левым беразе [[Wp/be/Днепр (рака)|Дняпра]] у [[Wp/be/Рачны басейн|басейне]] рэк [[Wp/be/Дзясна (рака)|Дзясна]] і [[Wp/be/Сейм (рака)|Сейм]], пазней пашырылася на землі [[Wp/be/Радзімічы|радзімічаў]], [[Wp/be/Вяцічы|вяцічаў]] і [[Wp/be/Дрыгавічы|дрыгавічаў]]. У 1024-1036, пасля падзелу Русі паміж [[Wp/be/Яраслаў Уладзіміравіч|Яраславам]] і [[Wp/be/Мсціслаў Уладзіміравіч|Мсціславам]] Уладзіміравічамі, ператворана ў асобны ўдзел, які ўлучаў усю левабярэжную Русь, у т.л. [[Wp/be/Мурамска-Разанская зямля|Мурамска-Разанскую зямлю]], [[Wp/be/Смаленск|Смаленск]], [[Wp/be/Пераяслаў|Пераяслаў]] і [[Wp/be/Тмутаракань|Тмутаракань]]. У 1036-1054 ў валоданні Яраслава, пасля яго смерці перайшло ва ўдзел да яго сына Святаслава, хоць і ў значна паменшаным памеры. Пасля смерці Святаслава некаторы час было ў валоданні розных князёў, у т.л. [[Wp/be/Уладзімір Манамах|Уладзіміра Манамаха]].
Пастановай [[Wp/be/Любецкі з'езд 1097|Любецкага з’езду (1097)]] перайшло ў валоданне сыноў Святаслава – Алега і Даніла, далей была ў валаданні іх нашчадкаў - Ольгавічаў. З гэтага ж часу пачынаецца драбленне Ч.з. на ўдзелы. Напачатку выдзяліліся ўласна Чарнігаўскае княства як галоўны ўдзел і Ноўгарад-Северскае і Мурамска-Разанскае княствы, якія ў сваю чаргу драбіліся далей.
У [[Wp/be/1345|1345]]—[[Wp/be/1346|1346]] вял. кн. літоўскі [[Wp/be/Альгерд|Альгерд]] далучыў Ч.к. і іншыя ўдзелы Чарнігаўскай зямлі да ВКЛ, пасадзіў у розных удзелах сваіх сыноў ці іншых асоб.
== Літаратура ==
|
