Вікіпедыя

Царква Святой Варвары (Райца): Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др арфаграфія
clean up з дапамогай AWB
Радок 13:
|lat_dir = |lat_deg = 53.467357|lat_min = |lat_sec =
|lon_dir = |lon_deg = 26.025191|lon_min = |lon_sec =
|region = ,
|CoordScale =
|Канфесія = Беларуская праваслаўная царква
Радок 39:
== Гісторыя ==
Першае апісанне драўлянай Царквы ў гонар Раства Хрыстова ў вёсцы Райца сустракаецца ў дакументах Візітаў уніяцкіх цэркваў Мінскага і Навагрудскага сабораў [[1680]]—[[1682]] гг., што захоўваюцца ў [[Нацыянальны гістарычны архіў Беларусі|Нацыянальным гістарычным архіве Беларусі]]. Царква была пабудавана па фундацыі паноў Раецкіх. Святаром прыходу быў Мікалай Раецкі, яго памочнік Андрэй Тамашэўскі. Прыход аб'ядноўваў 405 вернікаў. У апісанні цэркваў і прыходаў Мінскай епархіі 1879 года згадваецца пра існаванне царквы ў вёсцы Райца з [[1652]] года.
[[Файл:Rajca. Райца (N. Orda, 1870).jpg|мініthumb|злева|Касцёл у Райцы на малюнку Н. Орды]]
 
Існуючая мураваная Спаса-Праабражэнская царква была пабудавана ў [[1817]] годзе ўладальнікам вёскі [[Франц Раецкі|Францам Раецкім]] як каталіцкі [[касцёл]]. У [[1863]] годзе касцёл быў асвячоны як праваслаўны храм, у гонар Праабражэння Гасподняга. Згодна з апісаннем [[1864]] года ў вёсцы Райца размяшчалася Спаса-Праабражэнская чацвёртага класа мураваная царква, накрытая меднымі лістамі. Пры царкве было заснавана царкоўна-прыходскае папячыцельства і штатнае народнае вучылішча.
Радок 46:
 
== Архітэктура ==
[[Файл:Старая частка царквы 19 стаг..JPG|мініthumb|Галоўны фасад (захаваная частка)]]
[[Файл:Вежа 01.JPG|мініthumb|злева|Вежа]]
[[Файл:Частка за вежай была збудавана ў 2000 годзе.JPG|thumb|злева|Бакавы фасад. Аб'ём за вежай быў адноўлены ў 2003 годзе]]
Архітэктура будынка выканана ў [[Неаготыка|гатычным стылі]] і нагадвае [[сярэднявеччаСярэднявечча|сярэдневяковы]] ўмацаваны [[замак]].
 
Храм быў пабудаваны з камення і [[цэгла|цэглы]]. Царква была вырашана падоўжаным чатырохвугольнікам у гатычным стылі з [[вежа]]й-[[званіца]]й у [[франтон]]най частцы. На даху вежы, замест [[крыж]]а, размяшчалася вялікая [[гіпс]]авая [[скульптура]] [[Божая Маці|Божай Маці]]. Дах зроблены з лістовай [[медзь|медзі]], вонкавыя сцены неатынкаваныя[[тынкоўка|неатынкаван]]ыя, вокны размешчаны ў адзін рад, мелася двое дзвярэй. Унутры царква мела падлогу з каменных пліт, столь вырашана ў выглядзе скляпенняў з цэглы. Новы драўляны [[іканастас]], з [[пілястра]]мі, быў пафарбаваны ў [[ружовы колер]], з [[пазалота|пазалочанымі]] [[карніз]]амі, рамамі і [[разьба|разьбой]], складаўся з васьми абразоў мясцовага пісьма, размешчаных ўу тры рады. У царкве захоўваўся мясцова-шанаваны абраз Божай Маці, пакрыты масіўнаю [[серабро|сярэбранай]] [[рыза]]й. У скляпеннях пахавальні пад храмам знаходзілася магілы Франца Раеўскага і яго нашчадкаў. На вежы-званіцы быў усталяваны вежавы [[гадзіннік]] з боем. Званоў было чатыры вагой у 40, 15, 6 і 1,5 пуда. Царква размяшчалася на гары абнесенай каменнай агароджай[[агароджа|агародж]]ай. У вёсцы [[Машэвічы]] размяшчалася адна прыпісная царква.
 
Помнік архітэктуры рэтраспектыўна-гатычнага стылю, яго аблічча навеяна рамантычнай архітэктурай сярэдневяковага ўмацаванага замка. Прадаўгаваты прамавугольны ў плане будынак, на галоўным фасадзе якога ўзвышаецца магутная 4-граннаячатырохгранная вежа з зубчастым крэмальерным парапетам[[парапет|парапе]]там і аркатурным фрызам[[фрыз, архітэктура|фрыз]]ам. Над вежай гіпсавая скульптура Маці Божай, на франтальнай грані былі куранты. Галоўны ўваход у выглядзе стральчатай аркі і такой жа формы акно [[хоры|хораў]] над ім аб'яднаны агульным высокім стральчатым парталам[[партал, архітэктура|партал]]ам. Вышэй размешчана акно-«ружа» і арачны[[арка|арачн]]ы праём яруса-звона, аформлены гатычнай аркай. Бакавыя фасады расчлянёны ступенчатымі контрфорсамі[[контрфорс]]амі. Метровыя сцены касцёла, выкладзеныя з бутавага каменю і моцна абпаленай цэглы, разам з медным дахам ствараюць насычаны паліхромны цёплы каларыт. На яго фоне вылучаецца пабеленыя элементы архітэктурнага дэкору: стральчатыя нішы, аркатурныя паясы, парталы[[партал, архітэктура|партал]]ы ўваходаў.
 
== Інтэр'ер ==
Зала храма перакрыта цагляным стральчатым скляпеннем, [[нартэкс]] — цыліндрычным, падлога выкладзена каменнымі плітамі. У сцяну нефа быў умураваны камень з барэльефнай выявай галавы свСв. Іаана Хрысціцеля. На вежу вядзе вінтавая [[лесвіца|лесвіц]]а з правага боку арачных[[арка|арачн]]ых [[хоры|хораў]]. Пад храмам скляпеністая крыпта, у якой знаходзіліся пахаванні фундатара і членаў яго сям'і.
 
== Прыход ==
Радок 70:
* Антоній Быкоўскі (1900—1902),
* Павел Мацкевіч (1905—1908),
* АляксандарАляксандр Валасовіч (1910—1915).
 
{{зноскі}}
 
== Літаратура ==
* Праваслаўныя храмы Беларусі : энцыклапедычны даведнік / А. М. Кулагін; [рэдакцыйны савет: Г. П. Пашкоў, Л. В. Календа]. — Мінск: Беларуская Энцыклапедыя, 2007. — 653 с. 2000 экз. ISBN 978-985-11-0389-4
* «Візіты уніяцкіхўніяцкіх цэркваў Мінскага і Навагрудскага сабораў 1680—1682 гг.» / Укладальнік Д. В. Лісейчыкаў. — Мінск: І. П. Логвінаў, 2009. — 270 с., стар. 120—121.
* Историко-статистическое описание Минской епархии, составленное ректором Минской духовной семинарии Архимандритом Николаем, Санкт-Петербург, 1864, Новогрудский уезд, стар. 202—213.
* Описание церквей и приходов Минской епархии, Минск, 1879.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Царква_Святой_Варвары_(Райца)"