Вікіпедыя

Парк Манькавічы: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Радок 1:
{{аб'яднаць|#REDIRECT [[Сядзібна-паркавы комплекс Друцкіх-Любецкіх, Манькавічы}} #Парк]]
'''Парк «Манькавічы»''' — твор садова-паркавага мастацтва, абвешчаны [[Батанічныя помнікі прыроды Беларусі|батанічным помнікам прыроды дзяржаўнага значэння]]. Знаходзіцца на паўночна-ўсходняй ускраіне [[Горад Столін|Століна]].
 
Парк закладзены як сядзібны па ініцыятыве княгіні [[Марыя Дарота дэ Кастэлян Радзівіл|Марыі Дароты дэ Кастэлян]] (1848-1915) у 1885 годзе, што адзначана на захаваным памятным камяні.
 
Асновай для парка паслужыў размешчаны побач з Манькавіцкім [[Фальварак|фальваркам]] лес са старымі дубамі плошчай каля 50 га.
 
== Апісанне ==
Манькавіцкі парк мае пэўную стылявую агульнасць з [[Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс|нясвіжскім]]. У яго ландшафце знайшлі ўвасабленне матывы [[Рамантызм|рамантызму]], ідэі натуралізму, рысы [[Рэгулярны парк|рэгулярнасці]] (выяўленыя [[Алея|алеямі]] і экзотамі) і кампазіцыйная адточанасць шэрагу паркавых элементаў.
 
Парк займае высокую жывапісную [[Тэраса|тэрасу]] на старым рэчышчы [[Рака Гарынь|Гарыні]], па якім пракладзены канал, так званы «Копанец», які з-за паўнаводнасці і шырыні прымаюць за раку. Гарынь толькі падыходзіць да парку, робячы [[Лукавіна|лукавіну]]. Геамарфалагічныя асаблівасці мясцовасці забяспечвалі добрае ўспрыманне далёкіх перспектыў, якія ў выглядзе панарамы адкрываюцца ад самога ўезду ў парк.
 
Раскрыццё перспектыў па меры руху да палаца дасягалася становішчам галоўнай алеі, дарожнае пакрыццё якой, як і цэнтральнай вуліцы ўсяго Століна, выканана знакамітай «пінскай косткай», або [[Трылінка|трылінкай]]. Асаблівасцю манькавіцкай трылінкі з'яўляецца яе каляровае афармленне, у сваёй большасці шасцікантовікі спаяны з каменя чырвона-жоўтых парод.
 
У адносінах да двух паркавых алей фарміраваліся паркавыя пейзажы. Асноўны прынцып пабудовы парку заключаецца ў чаргаванні невялікіх палян, масіваў дрэў і груп. Улічваліся маляўнічасць, абрыс палян, выразнасць узлескаў, правілы спалучэння мясцовых і іншаземных відаў, форма і памеры груп дрэў (авал, круг, трохкутнік). Шмат увагі надавалася падбору асартыменту раслін, ролі салітэраў з ліку старых дрэў былога ляснога масіву.
 
=== Галоўная алея ===
Галоўная алея праходзіць праз увесь парк, паўтараючы абрыс грэбня тэрасы. Грэбень тэрасы мае мысавідныя выступы, яго схіл зрэзаны шматлікімі ярамі. Галоўная алея мае шырыню 10 метраў, плаўна выгінаецца сярод насаджэнняў парку, чым дасягаецца падаўжэнне шляху і паляпшэнне агляду. Працягласць алеі складае каля кіламетра. Алея рэдкастойная, [[Клён|клёны]] ў шэрагу растуць праз дзесяць метраў. Асноўным акцэнтам па шляху руху з'яўляўся палац з вежай, што раней праглядаўся праз паляны паміж насаджэнняў. Адным з самых заўважных салітэраў з'яўляецца невысокі, з нізка пасаджанай шырокай кронай [[дуб]]. Цяпер ён служыць арыенцірам для вызначэння месцазнаходжання палаца, ад якога нічога не засталося.
 
Найбольш маляўнічай з'яўляецца паляна з памятным закладным камнем на ўзлеску. Яе ўпрыгожваюць вельмі рэдкія ў культуры ліпа крупналістовая «Vitelina» і каралінская ліпа родам са змешаных і субтрапічных лясоў Паўночнай Амерыкі.
 
Перад партэрам галоўная алея праходзіць паміж двума выцягнутымі масівамі дрэў. Яны складаныя па структуры. Дамінуе [[граб]], з ім спалучаюцца [[ліпа]], клён, [[бяроза]]. Першапачаткова было шмат [[Елка|елак]], але большасць дрэў загінулі ад сухаверш'я.
 
=== Другая алея ===
Гэтая алея ідзе праз парк па яго паўночнай ускраіне, яна мае больш ціхі, адасоблены характар. Яна пракладзеная сярод перыферыйных насаджэнняў парку з улікам раскрыцця некалькіх перспектыў на асноўную дамінанту парку - палац, а таксама на групы дрэў, паляны і масівы. Асноўныя масівы дрэў засяроджаныя ў вуглавой частцы парку. Яны маюць разнастайны склад - бяроза, радзей клён, граб, хвоя (было шмат елі). У адным з масіваў дамінантай з'яўляецца шчыльная мёртвапакроўная група елі (захавалася 24 дрэва). Яе атачае дрэвастой з ліпы, бярозы, граба і адзінкавымі елкамі.
 
Вуглавы ўваход у парк у выглядзе простай [[Брама|брамкі]] аформлены разрэджанай пасадкай [[Хвоя веймутава|хвоі веймутавай]] (захавалася 8 дрэў). Далей уздоўж дарожкі растуць таполі Сімані, ці кітайскія. Галіны крон дрэў з цёмна-зялёным бліскучым лісцем спадаюць каскадам, утвараючы экзатычны тунэль. [[Таполя|Таполі]] утваралі вялікую групу, але яна апынулася недаўгавечнай, з улічаных у 1970-я гады 136 дрэваў, у цяперашні час захавалася ўсяго 10.
 
Наступны этап алеі быў аформлены з выкарыстаннем хвоі веймутавай. Дрэвы алеі пасаджаныя тут з міжраддзем у 13 метраў. Гэтыя насаджэнні таксама прыкметна парадзелі. Шлях, на якім адбывалася чаргаванне адкрытых і закрытых прастораў, што забяспечвалі змену уражанняў, заканчваўся выхадам на паляну перад палацам.
 
=== Паркавыя экзоты ===
Парк меў найбагацейшы склад экзатычных раслін. Акрамя ўжо адзначаных, у парку раслі [[бук лясны]], [[конскі каштан]] «Virginica», елка Энгельман, [[клён палявы]], псеўдацуга Мензіса, чаромха позняя і іншыя віды. Яны выкарыстоўваліся ў групах, алеях, але часцей за ўсё адзінкава або па некалькі асобнікаў на палянах.
 
== Сучасны стан насаджэнняў ==
Парк моцна пацярпеў у гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]]. У 1943 годзе партызанамі быў спалены палац, снарадамі і асколкамі было пашкоджана каля 20 адсоткаў дрэвастою, загінула загарадзь з елі па перыметры парка. Немцы вывезлі вароты ўязной брамы, перакулілі закладны камень.
 
За апошнія трыццаць гадоў склад парку змяніўся мала, але зменшылася колькасць дрэў многіх відаў. Амаль не стала [[Хвоя чорная|хвоі чорнай]] (раней было 21 дрэва), [[Піхта аднакаляровая|піхты аднакаляровай]] (мелася 8 дрэў), напалову паменшылася колькасць хвоі веймутавай (у 1970-я гады было ўлічана 66 асобнікаў). Зараз у парку расце толькі каля 30 найменняў іншаземных раслін. Да парку прымыкае лінейная пасадка шаўкоўніцы белай працягласцю 400 метраў. Захаваліся адзінкавыя дрэвы вельмі рэдкіх у культуры [[Піхта белая|піхты белай]], піхты каўказскай, ліпы Каралінскай, кусты глогу урнавіднага. Шмат увагі ў парку надавалася штучнаму фарміраванню экзатычных крон з дапамогай металічных панцыраў. Сляды фармоўкі ў некаторых дрэў выяўляюцца па цяперашні час.
 
== Сучаснае выкарыстанне ==
Пасля вайны была праведзена вялікая работа па выратаванні пашкоджаных дрэў, добраўпарадкаванні тэрыторыі. Пабудавана агароджа, адноўлена брама.
 
На тэрыторыі парку размяшчаюцца [[Столінскі краязнаўчы музей|краязнаўчы музей]] і школа мастацтваў, але пасляваенныя пабудовы парушаюць планіровачную цэласнасць парку.
 
Парк з’яўляецца месцам адпачынку жыхароў горада Столін і вёскі [[Вёска Манькавічы, Столінскі раён|Манькавічы]].
 
== Гл. таксама ==
[[Палац Радзівілаў Манькавічы, Столін]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Парк_Манькавічы"