Вікіпедыя

Германская імперыя: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Няма тлумачэння праўкі
Радок 108:
 
== Перадгісторыя ==
Канец [[19 стагоддзе|ХІХ стагоддзя]] для нямецкага народа быў адзначаны, як стварэннем нацыянальнай дзяржавы, так і шматлікімі палітычнымі і тэрытарыяльнымі зменамі. Гэтыя змены, якія цалкам прайшлі ў канцы ХІХ стагоддзя, мелі далёкія каранні. Яшчэ пасля заканчэння [[Свяшчэнная Рымская імперыя|святой Рымскай імперыі Германскай нацыі]], пачынаючы з [[1806]] года яны перайшлі ў новую фазу. Старажытная дзяржава ([[Нямецкая мова|па-ням]]. ''Das Alte Reich'', даслоўны пераклад - Стары Рэйх), якая была створана яшчэ Рымска-Германскімі імператарамі страціла свой першапачатковы сэнс. [[Напалеонаўскія войны]] ў поўнай меры паказалі ўсю недзеяздольнасць гэтай дзяржавы.
 
Ідэі [[Вялікая французская рэвалюцыя|Французскай рэвалюцыі]] паміж [[1789]] і [[1799]] гадамі, а таксама супраціўленне [[Напалеонаўскія войны|гегемончай палітыке]] [[Напалеон I Банапарт|Напалеона Банапарта]] накіравалі вызваленчыя войны, практычнаамаль па ўсей [[Еўропа|Еўропе]], у тым ліку і сярод нямецкіх дзяржаў. Пачалося узбуйненне нацыянальных рухаў з ідэяй стварэння адзінай нямецкай дзяржавы. Праблема германскіх дзяржаў выключалася ў тым, што было мностванекалькі ідэй і шляхоў аб'яднання. Але, пачынаючы з ўзвышэння [[Прусія|Прусіі]] выдзеліліся два асноўных шляха (спосаба) [[Аб'яднанне Германіі, 1871|аб'яднання Германіі]]:
* [[Вялікагерманскі шлях аб'яднання Германіі]], дзе галоўную ролю ў аб'яднальчым працэсе надлежала выконваць [[Прусія|Прусіі]].
* [[Малагерманскі шлях аб'яднання Германіі]], пад эгідай [[Аўстра-Венгрыя|Аўстрыі]].
Пасля перамогі над напалеонаўскай Францыяй дзяржаў антынапалеонаўскай кааліцыі ([[Вялікабрытанія]], [[Прусія]], [[Расійская імперыя|Расія]] і [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыя]]), нямецкія князі аднак, не мелі, ніякай цікавасці да стварэння цэнтральнай улады, якая магла б абмяжоўвалаабмяжоўваць іх уладу. Таму на [[Венскі кангрэс|Венскім Кангрэсе]] [[1815|1815 года]] быў заснаван толькі [[Германскі саюз]], які вельмі слаба аб'яднаў тыя тэрыторыі, што ўваходзілі да 1806 года ў склад [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі Германскай нацыі]]. На Венскім Кангрэсе пачалася новая эпоха, якая атрымала ў нямецкай гісторыяграфіі назву ''[[Vormärz]]'' (даслоўна -''фарміраванне''). Эпоха характарызавалася палітыкай [[Рэстаўрацыя|Рэстаўрацыі]]: палітыкай аб'яднання дзяржаў у саюзы. УГэта ўсё адбывалася ў рамках так званага [[Свяшчэнны саюз|Свяшчэннага саюза]], у які ўваходзілі [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыя]], [[Прусія]] і [[Расійская імперыя|Расія]], павіннакраіны-ўдзельніцы былаякога адбыццапавінны рэстаўрацыябылі правесці рэстаўрацыю ўнутры краін-удзельнікаўсябе, ідля таго, каб была створана такая міждзяржаўная абстаноўка ў Европе, якая была да [[Вялікая французская рэвалюцыя|Французскай рэвалюцыі]] 1789 года.
 
Нацыянальныя дзяржаўныя і буржуазна-дэмакратычныя рухі стаялі насуперак палітыке рэстаўрацыі. Яны прывялі да шматлікіх хваляванняў на тэрыторыі большай частцы [[Цэнтральная Еўропа|Цэнтральнай Еўропы]]. У выніку гэтых хваляванняў адбылася і [[Нямецкая рэвалюцыя 1848-1849 гадоў|сакавіцкая рэвалюцыя 1848 года]] ў германскіх дзяржавах. Члены толькі што адбыўшайся германскай рэвалюцыі, дэмакратычна абралі парламент і Нацыянальны сход ў Франкфурце, які прапанаваў шляхам прыняцця [[Паўльскірхская Канстытуцыя|Паўльскірхскай Канстытуцыі]] выбраць прускага караля [[Фрыдрых Вільгельм IV|Фрыдрыха Вільгельма IV]] нямецкім імператарам. Нягледзячы на гэта, спроба аб'яднаць большасць германскіх дзяржаў на канстытуцыйнай аснове не ўдалася.
 
Пасля канчатковага падаўлення рэвалюцыі 1849 года, Германскі саюз працягнуў існаванне ў былым выглядзе. Наступнае дзесяцігоддзе можна назваць эпохай палітычнай рэакцыі (Рэакцыйная эра ў Германскім саюзе, 1849-1871), падчас якой, былі падушаны ўсе дэмакратычныя і ліберальныя амбіцыі. Пачынаючы з [[1860-я|1860-х гадоў]], былі сфарміраваны, у сучасным сэнсе гэтага слова, першыя [[Палітычная партыя|палітычныя партыі]] ў германскіх дзяржавах. У той жа час зноў адбыўся раскол паміж адносінамі Аўстра-Венгрыі і Прусіі.
У [[1864]] годзе з мэтай стварэння федэральнай дзяржавы было ўзнята пытанне ў зямлі [[Шлезвіг-Гольштэйн]], пасля заканчэння [[Дацкая вайна, 1864|нямецка-дацкай вайны]], у якой Прусія і Аўстрыя стаялі бок у бок. Але гэтае партнёрскае суіснаванне дзвюх нямецкіх краін было, аднак, нядоўгім. У выніку спрэчкі вакол Шлезвіг-Гольштэйн адбылася [[Аўстра-пруска-італьянская вайна|нямецкая вайна 1866 года]] Прусіі супраць Аўстрыі, у якой войскі Прусіі і некаторых Паўднева-германскіх дзяржаў, сумесна з Італіяй, ваявалі супраць войскаў Аўстрыі, якія былі ў саюзе з паўдневымі нямецкімі дзяржавамі, сярод якіх былі [[Бадэн]], [[Баварыя]], [[Ніжняя Саксонія]] і [[Вюртэмберг]]. Пасля паражэння Аўстрыі распаўся [[Германскі саюз]] і быў створаны [[Паўночнагерманскі саюз]], які быў спачатку ваенным саюзам, а пасля ўжо зрабіўся паўнавартаснай дзяржавай пад прускім кіраваннем. Княствы паўднёвай Германіі, якія былі саюзнікамі Аўстрыі, утварылі абарончы саюз з Прусіяй.▼
 
У [[1864]] годзе, з-за [[Шлезвіг-Гольштэйнскае пытанне|Шлезвіг-Гольштэйнскага пытання]], была абвешчана [[Пруска-Дацкая вайна|вайна паміж Даніяй і Прусіяй]]. Пасля, на старану Прусіі далучылася і Аўстра-Венгрыя. Але гэтае партнёрскае суіснаванне дзвюх нямецкіх краін было, аднак, нядоўгім.
 
▲У [[1864]] годзе з мэтай стварэння федэральнай дзяржавы было ўзнята пытанне ў зямлі [[Шлезвіг-Гольштэйн]], пасля заканчэння [[Дацкая вайна, 1864|нямецка-дацкай вайны]], у якой Прусія і Аўстрыя стаялі бок у бок. Але гэтае партнёрскае суіснаванне дзвюх нямецкіх краін было, аднак, нядоўгім. У выніку спрэчкі вакол Шлезвіг-Гольштэйн адбылася [[Аўстра-пруска-італьянская вайна|нямецкая вайна 1866 года]] Прусіі супраць Аўстрыі, у якой войскі Прусіі і некаторых Паўдневаіншых паўднева-германскіх дзяржаў, сумесна з Італіяй, ваявалі супраць войскаў Аўстрыі, якія былі ў саюзе з паўдневымі нямецкімі дзяржавамі, сярод якіх былі [[Бадэн]], [[Баварыя]], [[Ніжняя Саксонія]] і [[Вюртэмберг]]. Пасля паражэння Аўстрыі распаўся [[Германскі саюз]] і быў створаны [[Паўночнагерманскі саюз]], які быў спачатку ваенным саюзам, а пасля ўжо пасля зрабіўся паўнавартаснай дзяржавай пад прускім кіраваннем. Княствы паўднёвай Германіі, якія былі саюзнікамі Аўстрыі, утварыліпсля вайны ўтварылі абарончы саюз з Прусіяй.
 
[[Файл:BismarckundNapoleonIII.jpg|thumb|[[Ота фон Бісмарк]] і імператар Францыі [[Напалеон III]] пасля [[Бітва пры Седане|бітвы пры Седане]] (карціна Вільгельма Капхаузена, 1878 год).]]
 
У [[1870]] годзе пачалася [[франка-пруская вайна|Франка-германская вайна]], якая была выклікана спрэчкамі паміж Прусіяй і [[Францыя|Францыяй]] за [[Іспанская рэвалюцыя, 1868|іспанскую спадчыну]]. Аб'яўленне вайны паступіла ад французскага бока, пасля правакацыітаго, прускагаяк прускі прэм'ер-міністраміністр [[Ота фон Бісмарк]]а апублікаваў адрэктаваную версію [[Эмская дэпеша|Эмскай дэпешы]], якіякая здолеўпалітычна абразіцьскампраметавала французаўФранцыю. ДаПадчас паўдневыхвайны, паўднёвыя нямецкія дзяржавы вырашылі нямецкіхдалучыцца дзяржаўна далучыласясторану ПрусіяПрусіі. Бісмарк выкарыстаў перамогугэта, каб каранаваць прускага караля, як Нямецкага імператара і інтэграваць паўдневыя нямецкія [[Дзяржава|дзяржавы]] ў адзіную імперыю. Тры вайны паміж 1864 і 1871 гадамі сталі звацца ў нямецкім народзе ''Германскімі аб'яднаўчымі войнамі''.
 
== Гісторыя ==
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Германская_імперыя"