Порта Нігра: Розніца паміж версіямі

[[Файл:Trier Porta Nigra Modell.jpg|thumb|left|Макет Порта Нігры ў часы Рымскай імперыі, каля 4-га стагоддзяст.]]

Брама, вышыня якой складае 29,3  м, была пабудавана ў [[180]] годзе, як паўночны ўваход у горад Аўгуста Трэверарум, цяперашні Трыр, без ужывання цэментацэменту. Светлыя пясчаныя камяні вагой да 6 тон рымляне распілоўвалі з дакладнасцю да міліметра бронзавымі піламі, які рухаліся пад уздеяннемуздзеяннем млынавага камянякаменя. Потым іх падымалі на драўляных лябёдках і злучалі жалезнымі скобамі, а потым жыдкімвадкім волавам злучалі са сцяной. Назву «Чорная брама» (''Porta Nigra'') брама атрымала з-за змены колераколеру камення, выкліканагавыкліканай эрозіяй. АбодвеАбедзве назвы брамы былі згаданы ў гістарычным творы XII стагоддзяст. ''Gesta Treverorum'': «Яны (трэверы) завуць браму ''Марсавай'' з-за [[Марс, міфалогія|Марса]], якога яны лічаць богам вайны; калі яны ідуць на вайну, яны маршыруюць праз браму з горада. Яны называюць яе ''Чорнай брамай'' з-за жалобы, калі яны вяртаюцца бягучы з поля праз яе''». Сярэднявечны аўтар выказвае меркаваннедумку, што брама пабудавана ў 2003 годзе да нараджэння Хрыстован.э. [[трэвіры|трэвірамі]], хаця горад быў заснаваны каля 16 года да нашай эрын.э. рымлянамі. Такім чынам, і тлумачэнне назвы можна палічыць фантазіяй аўтара.

Гледзячы больш уважліва, магчыма заўважыць уУ розных месцах будынка можна ўбачыць выразаныя знакі, асобныя з якіх перавёрнутыяперавернуты. Верагодна, гэта знакі муляроў. У заходняй вежы знаходзяцца таксама некалькі адзнак з дадзенымі. ТакПазначэння якна адзнакі са згадваннемадзнаках гадоў адсутнічаюцьняма, таму не магчыма дакладна вызначыць, калі Порта Нігра была пабудавана. На падставе знакаў магчымаможна адносна дакладна вызначыць час, неабходны для будаўніцтва брамы, таму штобо былі пазначаны шмат якія з камянёў, адзін на аднымдругім. Калі спраецыраваць указанні часу на ўвесь будынак і ўлічыць паўзы ў будаўніцтве (напрыклад зімы) можна прыйсці да высновы, што будаўніцтва брамы працягвалася чатыры гады. Канчаткова брама ніколі не была дабудавана. Каля Порта Нігры з паўночнага боку існавалабыла Порта Альба (Белая брама), з усходняга бока, Порта медыяМедыя (Сярэдняя брама), з паўднёвага боку Порта Інкліта (Славутая брама) каля [[Рымскі мост, Трэвір|рымскага мостамосту]]<ref>[http://www.kuladig.de/Objektasicht.aspx?extid=0-94131-20140612-4 ''Römiche Stadttore in Trier''] en KuLaDig (Kultur. Landschaft. Digital.)</ref>.

Раней гісторыкі лічылі, што Порта Нігра, як і рымская сцяна была пабудавана для абароны горада супрацьад германскіх атак у трэцім3 стагоддзіст. у Паўночнай Галіі. Сёння большасць спецыялістаў лічыць, што будынак у першую чаргунайперш служыў не абароне, але прадстаўніцтвумеў прэвентыўныя мэты. Будаўніцтва пачалосьпачалося уў часы праўлення імператара [[Марк Аўрэлій|Марка Аўрэлія]] і з-за недахопанедахопу грошай у наступныя гады не было скончана.

У Сярэднявеччы ў камянях былі зроблены адтуліны, каб дастаць металічныя скобы і яшчэ раз выкарыстаць іх. Большасць з гэтых адтулін магчымаможна ўбачыць наваті сёння: па слядамслядах ржаўчыны[[Іржа|іржы]] на камянях магчымаможна вызначыць месцазнаходжаннімесцазнаходжанне скоб. СамуСамую ж браму ў Сярэднявеччы не кранулі, таму што пачынаючыбо з [[1028]] года ў Порта Нігры жыў [[Сімяон Трырскі]], грэчаскі пустэльнік, манах егіпецкага [[Манастыр Святой Кацярыны|манастыра Святой Кацярыны]]. Дзверы ў яго келлю, згодна зпаводле яго жаданнемжадання, былі замураваны. Пасля смерці ў 1035 годзе ён быў пахаваны ў скляпенні. Трэвірскі архіепіскап звярнуўся да папыПапы з пытаннем абпра кананізацыікананізацыю пустэльніка. Каб ушанаваць святога, брама была перабудавана ў царкву, дзе святы быў пахаваны. Пабудавалі дзьведзве малітоўныя залы, адну наданад аднойдругой, дзе сёння бачна апсіда, памяшканне для аргана у верхняй малітоўнай зале. Так як дляДля царквы трэба была патрэбнатолькі адна вежа, таму другая вежа брамы была разбурана.

Праход праз Порта Нігра быў зачыненызакрыты, а функцыюфункцыя гарадскіх варот узялаперайшла да Сімяонава брамабрамы, адразу на ўсходнім баку ад рымскай Порта Нігры. Гэтую, маленькую, у параўнанні з Порта Нігра браму, абараняла пабудаваная ў 1389 годзе вельмі высокая абарончая вежа, так званая Вежа Рамсдак.

[[Файл:Ramboux Porta Nigra Trier.jpg|thumb|Порта Нігра иі царква Св. Сімяона, падчас разбурэння царквы]]

Царква праіснавала да захопазахопу Трыра французамі, толькі ў [[1804]] годзе [[Напалеон I|Напалеон]] аддаў загад прыбраць усе царкоўныя прыбудовы і тым самым вярнуцца да першапачатковага рымскага варыянта. З 1804 па 1809 былі разбураны ўнутраныя сцены. ПрусыПрусакі з 1815 года працягнулі працы па разбурэннюразбурэнні, да той стадыі, калі зноў паказаліся рымскія вежы. Як архітэктурны помнік была захавана толькі ніжняя частка сярэднявечнай апсіды. Будынак цяпер служыць як музей.

У 1870 гады сцены горада і амаль усе сярэднявечныя вежы, сярод якіх была і СімяонваСімяонава брама былі разбураны.

Porta Nigra Innenansicht.jpg|Порта Нігра, унутранныунутраны выгляд

Porta Nigra Bilck auf St Gangolf.jpg|Краявід з Порта Нігры ў бокабок царквы Св. Гангольфа

* Heinz Cüppers ''Porta Nigra.'' In: H Cüppers (Hrsg.): ''Die Römer in Rheinland-Pfalz.'' Lizenzausgabe, Nicol, hamburg 2002, ISBN 3-933203-60-0 S. 604-608604—608.

* Klaus-Peter Goethert: ''Porta Nigra.'' In: ''Römerbauten in Trier.'' Führungsheft 20, Edition Burgen, Schlösser, altertümer Rheinland-Pfalz, Schnell & Steiner, Regensburg 2003 ISBN 3-7954-1445-8 S. 23-57.

* Lotar Schwinden: ''Die Porta Nigra.'' In: Hans-Peter Kuhnen (Hrsg.): Das römishe Trier. Theiss, Stuttgart 2001 ISBN 3-8062-1517-0 S. 143-157143—157 (Führer zu archäologischen Denkmälern in deutschland 40).