Леў Давідавіч Ландау: Розніца паміж версіямі

| Дата нараджэння = 22.1.1908 (9)

| Месца нараджэння = {{Месца нараджэння|Баку|у Баку}}, [[Расійская імперыя]]

| Дата смерці = 1.4.1968

| Месца смерці = {{Месца смерці|Масква|у Маскве}}, [[СССР]]

'''Леў Давідавіч ЛАНДА́УЛанда́ў''' ({{ДН|22|1|1908|9}}, {{МН|Баку||Горад Баку}} — {{ДС|1|4|1968}}, {{МС|Масква||Горад Масква}}) — выдатны [[СССР|савецкі]] фізік-тэарэтык, акадэмік [[Акадэмія навук СССР|АН СССР]] (абраны ў 1946). Лаўрэат [[Нобелеўская прэмія па фізіцы|Нобелеўскай прэміі па фізіцы]] (1962), медалі імя Макса Планка, Ленінскай і трох Сталінскіх прэмій, [[Герой Сацыялістычнай Працы]]. Член [[Лонданскае каралеўскае таварыства|Лонданскага каралеўскага таварыства]] і акадэмій навук [[Данія|Даніі]], [[Нідэрланды|Нідэрландаў]], [[ЗША]] (Нацыянальнай акадэміі навук ЗША і Амерыканскай акадэміі мастацтваў і навук), Французскага фізічнага таварыства і Лонданскага фізічнага таварыства.

==  Біяграфія ==

Нарадзіўся 9 (22) студзеня 1908  г. у [[Баку]], у яўрэйскай сямьі. Бацька - — Давід Львовіч Ландау, інжынер-нафтавік. Маці - — Любоў Веніамінаўна Ландау. З 1916  г. вучыўся ў [[бакінская яўрэйская гімназія|бакінскай яўрэйскай гімназіі]], дзе яго маці была выкладчыкам прыродазнаўства. Незвычайна таленавіты мэтаматычна, Ландау, жартуючы, казаў аб сабе: "«Інтэграваць навучыўся ў 13 гадоў, і дыферэнцыраваць мог заўсёды"». У 14 паступіў у [[Бакінскі ўніверсітэт]], дзе вучыўся адначасова на двух факультэтах: фізіка-матэматычным і хімічным. За асабістыя поспехі быў пераведзены ў [[Ленінградскі ўніверсітэт]]. Скончыўшы ў 1927 фізічная аддзяленне Ленінградскага ўніверсітэта, Ландау зрабіўся аспірантам, у далейшым супрацоўцам Ленінградскага фізіка-тэхнічнага інстытута, у 1926-27 гг. апублікаваў першыя працы па тэарэтычнай фізіцы.  

У 1929  г. быў у навуковай камандыроўцы дзеля працягу адукацыі ў [[Германія|Германіі]], у [[Данія|Даніі]] ў [[Нільс Бор|Нільса Бора]], у [[Англія|Англіі]] і [[Швейцарыя|Швейцарыі]]. Нільса Бора ён пазней лічыў сваім адзіным настаўнікам. У 1932  г. узначаліў тэарытычны аддзел Украінскага фізіка-тэхнічнага інстытута (УФТІ). Пасля звальнення з Харкаўскага ўніверсітэта ў 1937  г. і выкліканай гэтым забастоўкі фізікаў быў запрошаны ў нядаўна створаны Інстытут фізічных праблем (ІФП) АН СССР і пераехаў у [[Масква|Маскву]].

Пасля ад'езду Л. Ландау пачынаецца разгром УФТІ органамі абласнога [[НКВД]], арыштоўваюцца замежныя спецыялісты А. Вайсберг і Ф. Хоутэрманс, у жніўні-верасні 1937 падчас так званай "«справы УФТІ"» былі арыштаваны і расстраляныя фізікі Л. В.  Разенкевіч (суаўтар Л. Ландау), Л. В.  Шубнікаў, В. С.  Горскі.

У красавіку 1938  г. Л. Ландау рэдагуе лістоўку, якая была напісана К. Коцерам і заклікала да звяржэння Сталінскага рэжыму, у якой [[Сталін]] названы фашыстскім дыктатарам. Тэкст лістоўкі быў пераданы антысталінскій групе студэнтаў ІФЛІ дзеля распаўсюджання па поште перад першамайскімі святамі. Гэты намер быў выкрыты органамі бяспекі [[СССР]], і Л. Ландау, Корэц і Ю. Б.  Румер былі арыштаваны за антысавецкую агітацыю. У турме Ландау правёў год і был выпушчаны дзякуючы пісьму ў абарону ад Нільса Бора і ўмяшальніцтву [[Пётр Леанідавіч Капіца|Капіцы]], які ўзяў Л.Ландау на паруку. Пасля вызвалення і да самай смерці ў 1968  г. Л. Ландау быў супрацоўнікам ІФП

У 1955  г. падпісаў "«[[Ліст трохсот]]"» супраць [[Трафім Дзянісавіч Лысенка|Т. Д.  Лысенка]]. У 1962  г. атрымаў [[Нобелеўская прэмія|Нобелеўскую прэмію]] «За піянерскія даследванні скандэнсаваных асяроддзяў, асабліва вадкага гелію». У тым жа годзе трапіў у страшэнную аўтакатастрофу, атрымаў шматлікія пераломы і правёў у [[Кома|коме]] 59 сутак. Пасля аварыі амаль што не займаўся навуковай дзейнасцю, але, на думку жонкі і сына, Ландау паступова вяртаўся да свайго нармальнага становішча і ў 1968  г. быў блізкі да таго, каб аднавіць сваю прафесійную дзейнасць.

==  Важнейшая працы ==

* "«Да тэорыі спектраў двухатамных малекул"» (1926  г.) - — самая першая працы

* "«Праблема затухання ў хвалявай механіцы"» (1927  г.)

* "«Малыя энергіі сувязі ў квантавай механіцы"» (1960  г.)