Беларускае нацыянальнае адраджэнне: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artificial123 (размовы | уклад)
дрНяма тлумачэння праўкі
Artificial123 (размовы | уклад)
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 17:
На пачатку 20-га стагоддзя працягвалася далейшае развіццё беларускіх нацыянальных арганізацый. З'явіліся сацыялістычныя ([[Беларуская сацыялістычная грамада, 1902|Беларуская сацыялістычная грамада]]) і хрысціянска-дэмакратычныя ([[Беларуская хрысціянская дэмакратыя, 1917|Беларуская хрысціянская дэмакратыя]]) арганізацыі. У выніку расійскай [[Рэвалюцыя 1905 года|рэвалюцыі 1905 года]] выданні на нацыянальных мовах былі легалізаваныя. Гэта прывяло да буму у беларускай кнізе і выдавецкай справе. Газета «[[Наша ніва (1906)|Наша Ніва]]», заснаваная ў [[1906]] годзе, стала адным з найважнейшых цэнтраў адукацыі і прасоўвання беларускай нацыянальнай ідэнтычнасці ў сярэдні клас Беларусі, як у гарадах і мястэчках, так і на вёсцы.
 
Пасля [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі]] [[1917]] года беларускія нацыянальныя арганізацыі, якія прадстаўлялі ўсе рэгіёны краіны, правялі [[Першы Усебеларускі з'езд]]. На з'ездзе была абвешчаная незалежнасць Беларусі і ўтвораная [[Беларуская Народная Рэспубліка]]. Яна існавала да 1919 года, калі яе парламент, [[Рада БНР]], быў вымушаны пакінуць краіну з-за акупацыізаняцця Беларусі [[Чырвоная армія|Чырвонай Арміяй]]. На працягу грамадзянскай вайны ў Расіі сябры беларускага вызваленчага руху стваралі партызанскія атрады (вядомыя як [[Беларуская сялянская партыя Зялёнага дуба|Зялёны дуб]]), беларускія нацыянальныя падраздзяленні ў арміі Літоўскай Рэспублікі і польскай арміі. Узброеную барацьбу супраць бальшавікоў вялі войскі генерала [[Станіслаў Булак-Балаховіч|Станіслава Булак-Балаховіча]], [[Слуцкае паўстанне|слуцкія паўстанцы]].
 
Пасля ад'езду Рады БНР з Беларусі і ўсталявання [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|савецкай улады]] ўрад бальшавікоў надаў афіцыйны статус беларускай мове і культуры ў рамках савецкай карэнізацыйнай палітыкі. З 1924 па 1929 год афіцыйнай палітыкай нацыянальна-дзяржаўнага і нацыянальна-культурнага будаўніцтва была [[Беларусізацыябеларусізацыя]].
 
Гэта палітыка скончылася ў пачатку 1930-х гадоў, што суправаджаліся інтэнсіўнай [[Русіфікацыя|русіфікацыяй]] і тэрорам у дачыненні да беларускіх культурных і сацыяльных эліт. Увайшла ў гісторыю [[Спіс дзеячаў Беларусі, расстраляных 29—30 кастрычніка 1937 года|крывавая ноч з 29 па 30 кастрычніка [[1937 года]] году, калі было расстраляна больш за сотню прадстаўнікоў беларускай інтэлегенцыі. Паводле беларускага даследчыка [[Леанід Уладзіміравіч Маракоў|Леаніда Маракова]]:<ref>[https://news.tut.by/society/201107.html Как в БССР уничтожали врачей и избавлялись от больных] // TUT.by {{Ref-ru}}</ref>
{{цытата|Змянілася ўжо некалькі пакаленняў, а нам усё ніяк не атрымоўваецца аднавіць згубленае. Усё таму, што мы — дзеці горшых, лепшых выразалі.}}