Мусон: Розніца паміж версіямі

'''Мусон'''(ад [[Арабская мова|араб]]. «موسم» (mausim), - сезон) - ўстойлівыяустойлівыя [[вецер|вятры]], перыядычна якія перыядычна змяняюць свой ​​кірунак; летам дзьмуць з акіяна, зімой з сушы; ўласцівыяуласцівыя трапічным абласцяхабласцям і некаторыхнекаторым прыморскіхпрыморскім краінам ўмеранагаумеранага пояса ([[Далёкі Усход]]). [[Мусонны клімат]] характарызуецца падвышанай вільготнасцю ў летні перыяд.

У кожным месцы вобласці мусонаў на працягу кожнага з двух асноўных сезонаў існуе рэжым ветру з рэзка выяўленымвыяўленай перавагай аднаго кірунку (квадранта і [[Актант|актанта]]) над іншымі. Пры гэтым у іншым сезоне пераважны кірунак ветра будзе процілеглым ці блізкім да процілеглага. Такім чынам, у кожнай мусоннымусоннай вобласці ёсць зімовы мусон з узаемна процілеглымі або, па меншай меры, з рэзка рознымі пераважнымі кірункамі.

Вядома, акрамя вятроў пераважнага кірунку, у кожным сезоне назіраюцца і вятры іншых напрамкаў: Мусон адчувае перабоі. У пераходныя сезоны, увесну і ўвосень, калі адбываецца змена мусонаў, ўстойлівасцьустойлівасць рэжыму ветру парушаецца.

Устойлівасць мусонаў звязаная з устойлівым размеркаваннем атмасфернага [[Ціск|ціску]] на працягу кожнага сезона, а іх сезонная змена - з карэннымі зменамі ў размеркаванні ціску ад сезону да сезону. Пераважныя барычныя градыенты рэзка мяняюць кірунак ад сезону да сезону, разам з гэтым змяняецца і кірунак ветраветру.

У выпадку мусонаў, як і ў выпадку [[Пасат|пасатаў]], ўстойлівасцьустойлівасць размеркавання зусім не азначае, што на працягу сезону над дадзенымгэтым раёнам ўтрымліваецца адзін і той жа антыцыклон або адна і тая ж дэпрэсія. Напрыклад, узімку над [[Усходняя Азія|Усходняй Азіяй]] паслядоўна змяняецца цэлы шэраг [[Антыцыклон|антыцыклонаў]]. Але кожны з гэтых антыцыклонаў захоўваецца адносна доўга, а колькасць дзён з Антыцыклоныантыцыклонамі значна перавышае лікколькасць дзён з [[Цыклон|цыклонамі]]. У выніку антыцыклон атрымліваецца і на шматгадовай сярэдняй кліматычнуюкліматычнай мапекарце. Паўночныя кірункі ветру, звязаныя з усходнімі перыферыіперыферыямі антыцыклона, пераважаюць над усімі іншымі напрамкамі ветру; гэта і ёсць зімовы ўсходне-азіяцкі Мусонмусон. Такім чынам, мусоны назіраюцца ў тых раёнах, дзе цыклоны і антыцыклоны валодаюць дастатковай устойлівасцю і рэзкімрэзкай сезоннымсезоннай перавагай адных над іншымі. У тых жа абласцях Зямлі, дзе цыклоны і антыцыклоны хутка змяняюцца адзін ад аднаго і адны мала пераважаюць над іншымі, рэжым ветру зменлівы і не падобны нада мусоннымусоннага. Так, ідзе справу і ў большай частцы [[Еўропа|Еўропы]].

Улетку мусоны дзьмуць з [[Акіян|акіяна]] на [[Мацерык|мацерыкі]], зімой - з мацерыкоў на акіяны; ўласцівыяуласцівыя трапічным абласцяхабласцям і некаторыхнекаторым прыморскіхпрыморскім краінам ўмеранагаумеранага пояса (напрыклад, Далёкі Усход). Найбольшай устойлівасцю і хуткасцю ветру мусоны валодаюць у некаторых раёнах тропікаў (асабліва ў экватарыяльнай [[Афрыка|Афрыцы]], краінах [[Паўднёвая Азія|Паўднёвай]] і [[Паўднёва-Усходняя Азія|Паўднёва-Усходняй Азіі]] і ў Паўднёвым паўшар'і аж да паўночных частак [[Мадагаскар|Мадагаскара]] і [[Аўстралія|Аўстраліі]]). У больш слабай форме і на абмежаваных тэрыторыях мусоны выяўляюцца і ў субтрапічных шыротах (у прыватнасці, на поўдні [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]] і ў Паўночнай Афрыцы, у галіне [[Мексіканскі залівзаліў|Мексіканскага заліва]], на ўсходзе Азіі, у Паўднёвай Амерыцы, на поўдні Афрыкі і Аўстраліі).

|<div style='text-align: center;'><small> [[Дарвін, (Аўстралія)]] </div>