Каралеўства Саксонія: Розніца паміж версіямі

|валюта = [[Саксонскі талер]] <small>(1806 -– 1857)</small><br/> [[Саюзны талер]] <small>(1857 -– 1873)</small><br/> [[Германская залатая марка|Залатая марка]] <small>(1873 -– 1914)</small><br/> [[Германская папяровая марка|Папяровая марка]] <small>(1914 -– 1918)</small>

|кіраўнік1 = [[Фрыдрых Аўгуст I, кароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст I]]

|кіраўнік2 = [[Антон, кароль Саксоніі|Антон I Саксонскі]]

|кіраўнік3 = [[Фрыдрых Аўгуст II, кароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст II]]

|кіраўнік4 = [[ЙоханІаган, Саксонкікароль Саксоніі|Іаган Саксонскі]]

|кіраўнік5 = [[Альберт, кароль Саксоніі|Альберт Саксонскі]]

|кіраўнік6 = [[Георг, кароль Саксоніі|Георг Саксонскі]]

|кіраўнік7 = [[Фрыдрых Аўгуст III, кароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст III]]

'''Карале́ўства Саксо́нія''' ({{lang-de|Königreich Sachsen}}); рэдка '''Са́ксен''' — дзяржава, якая існавала ў [[1806]]-[[1918]] гадах на тэрыторыі сучаснай [[Германія|Германіі]]. З [[1871]] года Саксонія была часткай [[Германская імперыя|Германскай імперыі]], пакуль тая не пала пасля [[Першая сусветная вайна|Першай сусветнай вайны]]. Сталіцай каралеўства быў [[Дрэздэн]], а яго сучасны пераемнік -— [[Свабодная дзяржава Саксонія]].

Да [[1806]] года Саксонія была часткай [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]], а кіраўнікі краіны мелі тытул [[курфюрст]]а. Калі Свяшчэнная Рымская імперыя была распушчана пасля паражэння імператара [[Франц II|Франца II]] у бітве з [[Напалеон]]ам [[Бітва пад Аўстэрліцам|пры Аўстэрліцы]], курфюрства пры падтрымцы [[Францыя|Францыі]] стала незалежным каралеўствам, а саксонскі курфюрст Фрыдрых Аўгуст III стаў называцца -— кароль Саксоніі [[Фрыдрых Аўгуст I, кароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст I]].

Пасля паражэння пруска-саксонскіх войск у [[Бітва пры Ене і Аўэрштэдтэ|бітве пад Енай]] Саксонія ўвайшла ў [[Рэйнскі саюз]], часткай якога была да паражэння Напалеона ў [[Бітва народаў|Бітве народаў]] пад [[Лейпцыг]]ам у [[1813]] годзе. Пасля бітвы, у якой Саксонія -— адна з германскіх дзяржаў -— ўдзельнічала на баку французаў, Фрыдрых-Аўгуст здаўся саюзнікам. Краіна была акупаваная рускімі войскамі.

На [[Венскі кангрэс|Венскім кангрэсе]] пасланаму Фрыдрыхам- Аўгустам Ватцдорфу атрымалася ўвайсці ў зносіны з [[Талейран]]ам і схіліць [[Людовік XVIII|Людовіка XVIII]] да ўдзела ў лёсе саксонскага караля; Францыя, якія не жадалі ўзмацнення Прусіі і ахвотней якая бачыла Германію падзеленай на невялікія дзяржавы, рашуча запрацівілася далучэнню Саксоніі да Прусіі. У рэшце рэшт, кангрэс выказаўся за падзел Саксоніі. Саксонія пазбавілася 40% сваёй тэрыторыі, уключаючы [[Вітэнберг]] -— калыску пратэстанцкай [[Рэфармацыя|рэфармацыі]]. Акрамя таго, Фрыдрых- Аўгуст адмовіўся ад правоў на [[Герцагства Варшаўскае]]. Каралеўства таксама станавілася часткай [[Германскі саюз|Германскага саюза]] пад вяршэнствам [[Аўстра-Венгрыя|Аўстрыі]], які змяніў Свяшчэнную Рымскую імперыю.

У [[Аўстра-пруская вайна|Аўстра-прускай вайне]] [[1866]] года Саксонія актыўна ўдзельнічала на баку Аўстрыі. Па выніках вайны Саксоніі, дзякуючы пазіцыі Аўстрыі, хоць і ўдалося захаваць фактычную незалежнасць, аднак яна стала часткай [[Паўночнагерманскі саюз|Паўночнагерманскага саюза]] -— прускага [[сатэліт]]а. Пасля перамогі Прусіі ў [[Франка-пруская вайна|вайне з Францыяй]] у [[1871]] Саксонія, як і іншыя члены саюза, стала часткай Германскай імперыі на чале з [[Вільгельм I Гогенцолерн|Вільгельмам I]]. Кароль [[Іаган, кароль ВецінСаксоніі|Іаган]] хоць і захаваў некаторую самастойнасць (Саксонія, у прыватнасці, магла ўступаць у дыпламатычныя адносіны з іншымі дзяржавамі), але лічыўся падданым германскага імператара.

[[Кайзер]] [[Вільгельм II Гогенцолерн|Вільгельм II]], унук Вільгельма I, у выніку паражэння Германіі ў Першай сусветнай вайне і [[Лістападаўская рэвалюцыя|лістападаўскай рэвалюцыі]] быў змушаны адрачыся ад пасады. [[13 лістапада]] [[1918]] годаа апошні саксонскі кароль [[Фрыдрых Аўгуст III, Саксонскікароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст III]] пад ціскам рэвалюцыі таксама падпісаў адрачэнне, пасля чаго Саксонія стала называцца [[Вольная дзяржава Саксонія|вольнай дзяржавай]] і ўвайшла ў склад [[Веймарская рэспубліка|Веймарскай рэспублікі]].

* 1806—1827 — [[Фрыдрых Аўгуст I, кароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст I Справядлівы]] (* 1750, † 1827)

* 1827—1836 — [[Антон, Вецінкароль Саксоніі|Антон Добры]] (* 1755, † 1836), брат Фрыдрыха Аўгуста I

* 1836—1854 — [[Фрыдрых Аўгуст II, Вецінкароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст II]] (* 1797, † 1854), пляменнік Антона

* 1854—1873 — [[Іаган, Вецінкароль Саксоніі|Іаган]] (* 1801, † 1873), брат Фрыдрыха Аўгуста II

* 1873—1902 — [[Альберт I, Вецінкароль Саксоніі|Альберт I]] (* 1828, † 1902), сын Іагана

* 1902—1904 — [[Георг I, Вецінкароль Саксоніі|Георг I]] (* 1832, † 1904), брат Альберта I

* 1904—1918 — [[Фрыдрых Аўгуст III, Саксонскікароль Саксоніі|Фрыдрых Аўгуст III]] (* 1865, † 1932), сын Георга I

== ГлядзіцеГл. таксама ==