Яйцо: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
JerzyKundrat (размовы | уклад) |
JerzyKundrat (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
||
Радок 1:
[[Image:White chicken egg square.jpg|thumb|200px|Курынае яйка]]
[[Image:Nile crocodile eggs.jpg|thumb|200px|Яйкі
'''
Высокаспецыялізаваная [[клетка]], якая мае пажыўныя рэчывы, неабходныя для развіцця [[зародак|зародка]] і засцерагальныя яйцавыя абалонкі. Фарміруецца ў [[яечнікі|яечніках]]. У большасці відаў жывёл яйцо акруглай ці авальнай формы, звычайна нерухомае або маларухомае, памеры ад 7 мкм (у некаторых перапончатакрылых) да 22 см (у селядцовай акулы).<ref>Яйкаклетка [[Мышыныя|мышкі]] мае дыяметр прыблізна 0,06 мм, дыяметр яйка [[Афрыканскі страус|афрыканскага страуса]] можа дасягаць 15—18 см.</ref> Чалавечая яйцаклетка мае памеры прыкладна 89—91 мкм [[мікрон|мкм]].
У [[насякомыя|насякомых]], [[галаваногія малюскі|галаваногіх малюскаў]] форма яец падоўжаная. У прымітыўных шматклетачных жывёл ([[губкі]], некаторыя [[кішачнаполасцевыя]]) яйцо не мае вызначанай формы і здольнае да амёбападобных рухаў. Ядро яйца знаходзіцца ў багатай пажыўнымі рэчывамі [[цытаплазма|цытаплазме]] (''ааплазме''), якая забяспечвае пачатак развіцця [[зародак|зародка]]. У [[жаўток|жаўтку]] яйца рэзервовыя бялкі і тлушчападобныя рэчывы. Яйцы [[рыбы|рыб]], [[малюскі|малюскаў]], [[ігласкурыя|ігласкурых]] і іншых жывёл называюць [[ікра|ікрой]]. У [[земнаводныя|земнаводных]], рыб развіццё яец адбываецца ў вадзе.
[[Паўзуны]] адкладваюць яйкі, пакрытыя скурыстай шкарлупінай, [[птушкі]] — вапняковай шкарлупінай, пад якой размяшчаецца абалонка. На тупым канцы яйка ёсць паветраная камера, якая адыгрывае ролю запасной прасторы пры змене аб'ёму бялка пад уздзеяннем тэмпературы і для першага ўдыху птушаняці. Шарападобны жаўток у цэнтры яйка падтрымліваецца шнурамі-халазамі, якія прымацоўваюцца да ўнутранай шкарлупіннай абалонкі, і складаецца з канцэнтрычных слаёў жоўтага жаўтка, паміж якімі размяшчаюцца тонкія слаі белага жаўтка. На паверхні жаўтка знаходзіцца зародак. Да жаўтка прылягае слой шчыльнага бялка, вакол якога знаходзіцца вадкі бялок. Маса яйца птушак найбольшая ў вывадкавых птушак (у страуса да 2,5 кг), меншая ў птушанятных птушак (у калібры з гарошыну).
Яйкі птушак і рыб (ікру) спажываюць у ежу.
{{зноскі}}
== Літаратура ==
* ''Кірыленка Л., Самусенка Э.'' Яйцо // {{Крыніцы/БЭ|18-1}}
== Гл. таксама ==
{{commonscat|Eggs}}
* [[Гогаль-могаль]]▼
* [[Сусветны дзень яйка]]▼
* [[Яйцаклетка]]
* [[Яйка, ежа]]
Радок 13 ⟶ 23:
* [[Аагенез]]
* [[Стагадовае яйка]]
▲* [[Гогаль-могаль]]
▲* [[Сусветны дзень яйка]]
[[Катэгорыя:Біялогія развіцця]]
| |||