Павукападобныя: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі
Радок 29:
'''Павукападобныя''' (''Arachnida'') — клас членістаногіх з падтыпа хеліцэравых (''Chelicerata'').
 
Наземныя драпежныя і паразітычныя членістаногія жывёлы. Большасць з 75 тыс. відаў павукападобных — гэта мікраскапічныя свабоднажывучыя глебавыя [[кляшчы]]. Вывучэннем павукападобных займаецца [[арахналогія]].
Вядомы з [[сілур]]у (каля 440 млн гадоў назад). Падзяляюцца на 13 атрадаў: [[жгутаногія]], [[кляшчы]], [[павукі]], [[сапьпугі]], [[сенакосцы]], [[скарпіёны]], ілжэскарпіёны, кененіі, або шчупальцаходавыя, рыцынулеі, тартарыды, або схізапельтыдыі, тэліфоны. Адрозніваецца каля 60 тыс. відаў.
 
== Апісанне ==
Даўжыня ад 0,1 мм да 17 см. Цела падзяляецца на галавагрудзі і брушка, укрыта кутыкулай. Афарбоўка разнастайная. Галавагрудзі не падзелены на сегменты, у болышсці 6 пар канечнасцей; брушка пераважна сегментаванае. Ротавы апарат сысучага тыпу. Вачэй ад 1 да 5 пар (няма ў кененій, многіх кляшчоў, рыцынулей). 3 органаў пачуццяў найбольш развіты дотык. Дыхаюць трахеямі, лёгкімі, радзей паверхняй цела. Крывяносная сістэма незамкнёная (у многіх кляшчоў няма). Органы выдзялення — каксальныя залозы і мальпігіевыя сасуды. Некаторыя (павукі, скарпіёны) маюць ядавітыя залозы.
Даўжыня ад 0,1 мм да 17 см. Цела падзяляецца на галавагрудзі і брушка, укрыта кутыкулай. Афарбоўка разнастайная. Галавагрудзі не падзелены на сегменты, у большасці 6 пар канечнасцей: ядавітыя кіпцюрыкі, членістыя нагашчупальцы і чатыры пары хадзільных ног. Брушка пераважна сегментаванае. Ротавы апарат сысучага тыпу. Вачэй ад 1 да 5 пар (няма ў кененій, многіх кляшчоў, рыцынулей).
 
== Класіфікацыя ==
Вядомы з [[сілур]]у (каля 440 млн гадоў назад). Падзяляюцца на 13 [[атрад, біялогія|атрадаў]]: [[жгутаногія]], [[кляшчы]], [[павукі]], [[сапьпугі]], [[сенакосцы]], [[скарпіёны]], ілжэскарпіёны, кененіі, або шчупальцаходавыя, рыцынулеі, тартарыды, або схізапельтыдыі, тэліфоны. Адрозніваецца каля 60 тыс. відаў.
 
== Пашырэнне ==
Вядомы з [[сілур]]у (каля 440 млн гадоў назад).
 
Пашыраны ўсюды, акрамя Антарктыды. Жывуць пераважна на сушы, некаторыя (вадзяныя кляшчы, вадзяны павук) у вадзе. На Беларусі найбольш трапляюцца прадстаўнікі атрадаў кляшчоў, павукоў, сенакосцаў і інш.
 
== Асаблівасці біялогіі ==
Пераважна драпежнікі. Раздзельнаполыя. Большасць адкладвае яйцы, некаторыя ([[кляшчы]], скарпіёны) жывародныя. Звычайна адно, радзей два—тры пакаленні за год.
Пераважна драпежнікі. Кормяцца толькі вадкай ежай, многія ([[павукі]], скарпіёны) маюць ядавітыя залозы, якія садзейнічаюць пазакішэчнаму ператраўліванню ежы. Ёсць мускулістая смактальная глотка; развіты сярэдні аддзел кішэчніка і [[печань]].
 
Даўжыня ад 0,1 мм да 17 см. Цела падзяляецца на галавагрудзі і брушка, укрыта кутыкулай. Афарбоўка разнастайная. Галавагрудзі не падзелены на сегменты, у болышсці 6 пар канечнасцей; брушка пераважна сегментаванае. Ротавы апарат сысучага тыпу. Вачэй ад 1 да 5 пар (няма ў кененій, многіх кляшчоў, рыцынулей). 3 органаў пачуццяў найбольш развіты дотык. Дыхаюць трахеямі, лёгкімі, радзей паверхняй цела. Крывяносная сістэма незамкнёная (у многіх кляшчоў няма). Органы выдзялення  — каксальныя залозы і мальпігіевыя сасуды. Некаторыя (павукі, скарпіёны) маюць ядавітыя залозы.
 
Дыханне ажыццяўляецца відазмененымі брушнымі канечнасцямі — лёгкімі, трахеямі або тымі і іншымі разам.
Крывяносная сістэма незамкнутая, у брушку ёсць трубчастае сэрца з парнымі адтулінамі і сасуды, якія ад яго адыходзяць. Нервовая сістэма тыповая для членістаногіх. Добра развіты органы пачуццяў: шматлікія простыя вочкі, органы смаку, нюху і дотыку.
 
Пераважна драпежнікі. Раздзельнаполыя. Большасць адкладвае яйцы, некаторыя ([[кляшчы]], [[скарпіёны]]) жывародныя. Звычайна адно, радзей два—тры пакаленні за год.
Некаторыя павукападобныя — паразіты, пераносчыкі ўзбуджальнікаў інфекцыйных хвароб, шкоднікі раслін і харчовых запасаў.
 
Спецыялізаваныя драпежнікі, якія знішчаюць шкодных насякомых. Некаторыя павукападобныя — паразіты, пераносчыкі ўзбуджальнікаў інфекцыйных хвароб, шкоднікі раслін і харчовых запасаў.
Вывучэннем павукападобных займаецца навука [[арахналогія]].
 
== Літаратура ==