Антоні Генрык Радзівіл: Розніца паміж версіямі

'''Антоні Генрык РАДЗІВІЛРадзівіл''' ({{ДН|13|6|1775}}, {{МН|Вільня|у Вільнюсе|Горад Вільнюс}}  — {{ДС|7|4|1833}}, {{МС|Берлін||Горад Берлін}})  — палітычны дзеяч, кампазітар, мецэнат.

З роду [[род Радзівілаў|Радзівілаў]]. Сын [[Міхал Геранім Радзівіл|Міхала Гераніма]].

Вучыўся ў Гётынгенскім універсітэце (да 1794). У 1796 ажаніўся з Фрыдэрыкай Луізай, прынцэсай Брандэнбургскай, пляменніцай прускага караля, і асеў у Прусіі. Пасля задушэння паўстання 1794 падтрымліваў планы адраджэння польскай дзяржавы на чале з Гогенцолернам, дзе сам разлічваў быць віцэ-каралём, а [[Т. Касцюшка]]  — галоўнакамандуючым. Выступаў за кааліцыю Прусіі, Расіі і Аўстрыі супраць Напалеона, якая прадугледжвала стварэнне асобнай арміі з ураджэнцаў былой Рэчы Паспалітай, аднак гэтыя планы не ажыццёўлены. Пасля гібелі [[Д. Г. Радзівіл]]а стаў у 1814 ардынатам нясвіжскім і алыцкім. У 1815-33 намеснік прускага караля ў Вялікім княстве Пазнаньскім, генерал-паручнік.

Трымаў у Берліне і Познані артыстычныя салоны. Быў выдатным віяланчэлістам і гітарыстам, іграў на іншых музычных інструментах, пісаў музыку, спяваў у аматарскіх спектаклях ("«Вялікі тыдзень у замку, альбо Сцэны трубадураў з 1148 года"»; паст. ў час Венскага кангрэса 1815). Падтрымліваў кантакты з вядомымі кампазітарамі. Свае творы прысвяцілі яму [[Л. ван Бетховен]], Ф. Мендэльсон-Бартольдзі, [[Ф. Шапэн]], М. Шыманоўская. Пісаў рамансы (у т.л. "«Вільгельма Майстэра"» І.  В.  Гётэ), вакльныя дуэты і трыо, фартэпіянныя творы (вальсы, паланезы), хары.

Як кампазітар набыў вядомасць музыкай да "«Фауста"» (лібрэта І.  В.  Гётэ). У 1844 [[С. Манюшка]] выдаў у Вільні асобныя сцэны гэтай оперы ў сваёй клавірнай рэдакцыі. На Беларусі фрагменты оперы ўпершыню паказаны ў 1995 у [[Нясвіж]]ы "«Беларускай капэлай"», прэм'ера ў Нацыянальным акадэмічным Вялікім тэатры оперы Рэспублікі Беларусь адбылася ў 1999.

* Скорабагатаў В. Беларускі "«Фауст"» // Спадчына. 1995. №  1;

* Скорабагатаў В. Лёс падарыў Гётэ музыку Радзівіла // Мастацтва. 1995. №4№ 4;

* Собалева Н. Агмень родавы, агмень культурны: (Жыцьцё, дзейнасць і атачэньне Антонія Генрыка Радзівіла) // Мастацтва. 1995. №  8;

* Собалева Н. "«Геніяльная парывістая кампазіцыя..."кампазіцыя…» // Мастацтва. 1995. №  9;