Нямецкая мова: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artificial123 (размовы | уклад)
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 92:
=== Нямецкая мова ў сярэднія вякі і новы час ===
{{main|Сярэдневерхненямецкая мова|Ранненоваверхненямецкая мова}}
[[Усходнефранкскае каралеўства]] было неаднародным, многаплемянным, аднак усведамленне яго жыхарамі свайго этнічнага і часткова моўнага адзінства прыйшло ўжо ў канцы X — пачатку XI ст., г.зн. к пачатку сярэдневерхненямецкага перыяду. Слова {{нп3|Deutsch, этымалогія слова|''Deutsch''|ru|Deutsch (этимология слова)}} утворана ад прыметніка ''diutisc'' ({{lang-goh|diot}}, {{lang-got|þiuda}}) і азначала «той, хто гаворыць на мове народа» (у адрозненне ад тых, хто гаворыць на латыні). Лацінскае ''theodisce'' (''theodisca lingua'') з'явілася ў лацінскіх крыніцах у канцы VIII ст. і апісвала народы, якія не гавораць на латыні, у тым ліку — германскія<ref name="autogenerated6" /><ref>{{кніга|аўтар=Wolfgang Haubrichs, [[Вольфрам,{{нп5|Хервіг ХервигВольфрам|Herwig Wolfram]]|ru|Вольфрам, Хервиг}}.|частка=Theodiscus|загаловак=Reallexikon der Germanischen Altertumskunde|месца=Berlin, New York|выдавецтва=|год=2005|старонак=|isbn=3-11-018385-4}}</ref>. У другой палавіне IX ст. у {{нп3|Отфрыд фон Вейсенбург|Отфрыда|ru|Отфрид фон Вейсенбург}} сустракаецца ''thiufrenkiska zunga'', як абазначэнне агульнафранкскай мовы, а ў пачатку XI ст. ''diu diutisca zunge'' сустракаецца ў {{нп3|Ноткер Нямецкі|Ноткера|ru|Ноткер Немецкий}} як абазначэнне мовы германскіх народаў. Упершыню ў якасці абазначэння народа ''diutisc'' сустракаецца толькі ў канцы XI стагоддзя{{sfn|Жирмунский В. М. История немецкого языка|с=38}}.
 
У адрозненне ад сваіх [[Раманскія народы|раманскіх]] і [[Славяне|славянскіх]] суседзяў, у нямецкім моўным арэале на працягу ўсяго [[Сярэднія вякі|сярэдневякоўя]] існавалі тэрытарыяльна раздробленыя палітычныя структуры, што прывяло да ўтварэння і развіцця вялікай колькасці розных {{нп3|Дыялекты нямецкай мовы|дыялектаў|ru|Диалекты немецкого языка}}. Рэгіянальныя асаблівасці ўжывання {{нп3|Сярэдневерхненямецкая мова|сярэдневерхненямецкай мовы|ru|Средневерхненемецкий язык}} абцяжарвалі працэс стварэння культурнай цэласнасці і стымулявалі паэтаў пачатку XIII ст. пазбягаць дыялектных форм з мэтай пашырыць круг патэнцыяльных чытачоў, што разглядаецца як першая спроба стварэння агульнанямецкай мовы. Але гэта стала магчыма толькі пры распаўсюджанні граматнасці сярод шырокіх слаёў насельніцтва ў перыяды [[Позняе Сярэдневякоўе|позняга сярэдневякоўя]] і пазней — [[Адраджэнне|Адраджэння]]<ref>{{кніга|аўтар=Thordis Hennings.|загаловак=Einführung in das Mittelhochdeutsche|месца=Berlin|выдавецтва=|год=2003|старонак=|isbn=3-11-017818-4}}</ref>.