Ліцвіны: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Няма тлумачэння праўкі |
|||
Радок 3:
Упершыню сустракаецца ў польскіх гістарычных крыніцах 14 ст.
У 16—18 ст. назва «літвіны» набыла гучанне [[палітонім]]а — дзяржаўнага палітычнага вызначэння ўсяго насельніцтва ВКЛ, аднак адрознівалася ад саманазвы менавіта літоўцаў ([[аўкштайты]] і [[жэмайты]]), усходніх беларусаў [[праваслаўе|праваслаўнай веры]] (русіны, руськія) і [[палешукі|палешукоў]]. Жыхароў [[Белая Русь|Белай Русі]] называлі літвінамі-беларусцамі (гл. [[беларусцы]]).▼
Так, у маскоўскім дакуменце 17 ст.: «''Приехал ис Полотцка ко Пскову торговой литвин Спиридонка; родом он литвин, [[Беларусцы|белорусец]] Мстиславского повету''». У пагранічных з Беларуссю раёнах [[Расія|Расіі]] такая назва існавала да сярэдзіны 20 ст.▼
На думку беларускага этнолага [[Ігар Усеваладавіч Чаквін|Ігара Чаквіна]], у [[беларуска-літоўскія летапісы|беларуска-літоўскіх летапісах]] і іншых дакументах 14—16 ст. назва «літвіны» звязвалася ў этнагенетычным аспекце з легендарнымі [[Старажытны Рым|рымскімі]] перасяленцамі на чале з князем [[Легенда аб Палемоне|Палемонам]], тэрытарыяльна — з землямі першапачатковай лакалізацыі тапоніма Літва — на Захад ад [[Мінск]]а ў міжрэччы [[Нёман]]а і [[Вілія|Віліі]], дзе існавала змешанае балта-славянскае насельніцтва (гл. [[Літва, зямля]]), а ў канфесіянальным аспекце нярэдка звязвалася з [[каталіцтва]]м.
Радок 8 ⟶ 12:
А беларускія гісторыкі Георгій Галенчанка і Ігар Марзалюк адмаўляюць тое, што ў XIV—XVII стст. заходнія беларусы карысталіся вызначэннем «літвіны» у якасці эндаэтноніма, а выкарыстоўвалі на землях Верхняга Панямоння толькі тэрмін «рускі» («русін», «русь») у якасці агульнага эндаэтноніма для ўсіх частак старабеларускага этнасу, а самі тэрмін «рускі» («русін», «русь») паралельна звязваўся з праваслаўем насельніцтва (а пасля і ўніяцтвам)<ref>''Марзалюк, І.А.'' Міфы «адраджэнскай» гістарыяграфіі Беларусі... С. 59, 65, 116, 120.</ref>.
Беларускі гісторык [[Аляксандр Іванавіч Груша|Аляксандр Груша]] свярджае, што тэрмін «літвіны» («литвіны») у часы [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княства Літоўскага]] ў якасці этноніма адносіўся да [[літоўцаў|літоўцаў]], а адносна беларусаў выкарыстоўваўся тэрмін «рускія»/«русіны» («русины»).
▲У 16—18 ст. назва «літвіны» набыла гучанне [[палітонім]]а — дзяржаўнага палітычнага вызначэння ўсяго насельніцтва ВКЛ, аднак адрознівалася ад саманазвы менавіта літоўцаў ([[аўкштайты]] і [[жэмайты]]), усходніх беларусаў [[праваслаўе|праваслаўнай веры]] (русіны, руськія) і [[палешукі|палешукоў]]. Жыхароў [[Белая Русь|Белай Русі]] называлі літвінамі-беларусцамі (гл. [[беларусцы]]).
▲Так, у маскоўскім дакуменце 17 ст.: «''Приехал ис Полотцка ко Пскову торговой литвин Спиридонка; родом он литвин, [[Беларусцы|белорусец]] Мстиславского повету''». У пагранічных з Беларуссю раёнах [[Расія|Расіі]] такая назва існавала да сярэдзіны 20 ст.
У 19 — пачатку 20 ст. арэал існавання назвы «літвіны» звузіўся. У наш час ужываецца як [[экзаэтнонім]] у [[палякі|палякаў]] для вызначэння [[літоўцы|літоўцаў]], а таксама як лакальны [[этнікон]] невялікіх груп [[беларусы|беларускага]] насельніцтва (у раёне [[горад Бяроза|Бярозы]], [[Івацэвічы|Івацэвіч]], [[Косаў|Косава]], [[Пружаны|Пружан]], [[Навагрудак|Навагрудка]], [[Гарадскі пасёлак Воранава|Воранава]], [[Гродна]], [[Паставы|Паставаў]], [[Браслаў|Браслава]] і інш.), некаторых раёнаў беларуска-ўкраінскага [[Палессе|Палесся]] (раёны [[Столін]]а, {{нп4|Ракітнае, Ровенская вобласць|Ракітнага|ru|Рокитное}}, {{нп4|Кастопаль|Кастопаля|ru|Костополь}}, [[Горад Сарны|Сарнаў]], [[Оўруч]]а) і часткова беларускамоўнага насельніцтва паўночнай [[Чарнігаўшчына|Чарнігаўшчыны]] і [[Кіеўшчына|Кіеўшчыны]], заходняй [[Браншчына|Браншчыны]] і [[Смаленшчына|Смаленшчыны]].
| |||