Крыж Ефрасінні Полацкай: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
др афармленне
Радок 14:
|аўтар = [[Лазар Богша]] <br /> (узнаўленне: [[Мікалай Пятровіч Кузьміч|Н. П. Кузьміч]])
|год = [[1161]] <br />(узнаўленне: [[1992]]—[[1997]])
|матэрыял = [[Кіпарыс]], [[золата]], [[срэбрасерабро]] і інш
|тэхніка = <!-- (алей | акварэль | ...) -->
|вышыня = 51,8
Радок 21:
|музей = <!-- музей, у якім знаходзіцца твор -->
}}
 
[[Image:Хрест ЄП.gif|thumb|Памятная манета «Крыж Ефрасінні Полацкай». <small> Адваротны бок. [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]], [[2007]], [[серабро]].</small>]]
[[Выява:2011. Stamp of Belarus 05-2011-03-14-blok1.jpg|thumb|Паштовая марка «850-годдзе стварэння крыжа Ефрасінні Полацкай». <small>[[Беларусь]], [[2011]].</small>]]
 
'''Крыж Еўфрасінні Полацкай''' — шэдэўр [[злотніцтва]] часоў Сярэднявечча, напрастольны крыж, выраблены ў г. Полацку для [[Спаса-Праабражэнская царква, Полацк|царквы Святога Спаса]] па заказу [[Святы|прападобнай]] [[ігумен]]ні [[Ефрасіння Полацкая|Ефрасінні Полацкай]] майстрам [[Лазар Богша|Лазарам Богшам]] у [[1161]] годзе. Мае шасціканцовую форму, вышыня — 51,8 [[Сантыметр|см]]. Згублены ў час [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]] і да гэтага часу не знойдзены. У 1997 годзе брэсцкі ювелір-эмальер Н. П. Кузьміч вырабіў копію крыжа ў поўны памер.
 
Радок 40 ⟶ 36:
У ніжняй частцы крыжа змяшчаецца аўтарская прыпіска: ''«Г(оспод)и, помози рабоу своему Лазорю, нареченомоу Богъши, съдѣлавшемоу крьстъ сии црькви С(вя)таго Спаса и Офросиньи»''.
 
[[Выява:Book illustrations of Belorussian antiquities Page 125 Img 75.png|thumb|left|250px|Прарысоўка надпісу на крыжы<ref>''Сементовский, А. М.'' Белорусские древности / А. М. Сементовский — [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Петербург]], [[1890]]. — С. 125.</ref>.]]
На усіх бакавых паверхнях былі прымацаваны сярэбраныя пласціны, з іх захавалася 20, маецца жэмчуг; па спіралі ў два рады змешчаны наступны надпіс:
 
На усіх бакавых паверхнях былі прымацаваны сярэбраныя пласціны, з іх захавалася 20, маецца жэмчуг; па спіралі ў два рады змешчаны наступны надпіс:
{{Пачатак цытаты}}
Въ лѣ[то] 6000 и 669 покладаеть Офросинья чьстьныи кр(е)стъ въ манастыри своемь въ ц(е)ркви С(вя)т(о)го Сп(а)са. Чьстьное дрѣво бесцѣньно есть, а кованье его злото, и серебро, и камѣнье, и жьнчигъ въ 100 гривнъ, а др[ѣво] 40 гривнъ. <br/>Да нѣ изнесѣться из манастыря никогда же, яко ни продати, ни отдаті, аще се кто прѣслоушаеть, изнесѣть и от манастыря, да не боуди емоу помощникъ чьстьныи кр(е)стъ ни въ сь вѣкъ, ни въ боудщии, и да боудеть проклятъ С(вя)тою Животворящею Троицею и с(вя)тыми отци 300 и 18 семию съборъ с(вя)тыхъ от(е)ць и боуди емоу часть съ Июдою, иже прѣда Х(ри)с(т)а. [[Выява:Book illustrations of Belorussian antiquities Page 125 Img 75.png|thumb|left|250px|Прарысоўка надпісу на крыжы<ref>''Сементовский, А. М.'' Белорусские древности / А. М. Сементовский — [[Санкт-Пецярбург|Санкт-Петербург]], [[1890]]. — С. 125.</ref>.]] Кто же дрьзнеть сътвори с[ие], властелинъ или князь, или пискоупъ, или игоумѣнья, или инъ которыи любо ч(е)л(о)в(е)къ, а боуди емоу клятва си. Офросинья же раба Х(ри)с(то)ва, сътяжавъши кр(е)стъ сии, прииметь вѣчную жизнь съ всѣ[м]и с[вятыми]<ref>[http://starbel.narod.ru/kryzh.htm Надпіс на крыжы прападобнай Ефрасінні Полацкай (1161 год)]. Сайт "Гісторыя Беларусі IX-XVIII стагоддзяў. Першакрыніцы". {{праверана|12|03|2011}}</ref>.
{{Канец цытаты|крыніца=}}
 
Радок 49 ⟶ 46:
 
== У геральдыцы ==
Выява крыжа Ефрасінні Полацкай змешчана на шчыт конніка на [[Герб Пагоня|гербе «Пагоня»]] — дзяржаўнага сімвала [[Беларусь|Рэспублікі Беларусь]] у 1991 — 1995 гадах (мастакі Я. Кулік, Ул. Крукоўскі, Л. Талбузін)<ref>[http://nn.by/?c=ar&i=69322 Артыкул С.Мікулевіча "Сапраўдныя беларускія сімвалы" ў "Нашай Ніве"]</ref>.
 
<center>
<gallery widths=150px heights=150px>
[[Image:Хрест ЄП.gif|thumb|Памятная манета «Крыж Ефрасінні Полацкай». <small> Адваротны бок. [[Нацыянальны банк Рэспублікі Беларусь]], [[2007]], [[серабро]].</small>]]
[[Выява:2011. Stamp of Belarus 05-2011-03-14-blok1.jpg|thumb|Паштовая марка «850-годдзе стварэння крыжа Ефрасінні Полацкай». <small>[[Беларусь]], [[2011]].</small>]]
</gallery>
</center>
 
== Зноскі ==