Ягайла: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
→‎Біяграфія: для рускіх князёў парадкавыя нумары не ўжываюцца
Які Вільнюс у сярэднія вякі!?
Радок 103:
== Біяграфія ==
 
Мала што вядома аб ранніх гадах жыцця Ягайлы, і нават яго год нараджэння дакладна не вызначаны. Раней гісторыкі меркавалі, што ён нарадзіўся у 1352 годзе, але некаторыя нядаўнія даследаванні паказваюць больш познюю дату — 1362 год<ref name="tęgowski">{{Harvnb|Tęgowski|1999|pp=124–125}}</ref>. Ён быў нашчадкам дынастыі [[Род Гедзімінавічаў|Гедзімінавічаў]] і, верагодна, нарадзіўся ў [[Горад Вільнюс|Вільнюсе]Вільне]. Ягайла быў старэйшым<ref name="evkl"/> сынам [[Альгерд]]а, вялікага князя літоўскага, і яго другой жонкі, цвярской князёўны [[Юліянія Цверская|Юліяніі]], дачкі {{нп3|Аляксандр Міхайлавіч, князь уладзімірскі|Аляксандра Міхайлавіча|ru|Александр Михайлович (князь владимирский)}}, [[Цвярское княства|вялікага князя Цвярскога]]<ref name="БС"/>.
 
Выхоўваўся ў праваслаўі і беларускамоўным асяроддзі<ref name="evkl"/>.
Радок 182:
Ідучы на паўторнае ўмацаванне сваіх пазіцый у ВКЛ, Ягайла адправіў у Вільню ўласнага намесніка, пакінуў за Скіргайлам [[Горад Тракай|Трокі]] і далучыў да яго зямлі амаль усё тагачаснае [[Віленскае ваяводства]] ([[Менскае княства]] і [[Беларускае Падняпроўе|Падняпроўскія воласці]]), фармальна яму ж быў перададзены [[Горад Полацк|Полацк]], які фактычна працягваў трымаць Андрэй. <!--Умацоўваючы свае пазіцыі ў Польшчы, Ягайла выдаў сваіх дачок замуж за свайго былога палітычнага канкурэнта мазавецкага князя {{нп3|Земавіт V Раўскі|Земавіта|ru|Земовит V Равский}} і кіраўніка прагерманскай партыі [[Уладзіслаў Апольскі|Уладзіслава Апольскага]]{{факт?}}. — няма пацверджання--> Узімку [[1388]] года Скіргайла здолеў усталяваць фактычны кантроль над Полацкам<ref>{{Кніга|аўтар = Насевіч В. Л.|частка = |загаловак = Пачаткі Вялікага Княства Літоўскага: Падзеі і асобы|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданне = |месца = {{Мн.}}|выдавецтва = Полымя|год = 1993|том = |старонкі = 127-128|старонак = 160|серыя = |isbn = 5-345-00627-Х|тыраж = }}</ref>.
 
Уладзіслаў стаў фундатарам стварэння ў 1387 годзе [[Віленскае біскупства|ВільнюскагаВіленскага біскупства]] на чале з [[Біскупы віленскія|біскупам]] [[Андрэй Ястрабец|Андрэем Ястрабцом]], былым духаўніком [[Лізавета Венгерская|Лізаветы Венгерскай]]. Біскупства ўключала Жамойць, якая ў значнай ступені кантралявалася Тэўтонскім ордэнам. Спачатку біскупства кіравалася Папскім прастолам, але з 1418 года перайшло ў падпарадкаванне да {{нп3|Архібіскупства Гнезненскае|Гнезна|ru|Архиепископство Гнезненское}}, а не тэўтонскага [[Горад Калінінград|Кёнігсберга]]<ref name="Jones"/>. Гэта не магло палепшыць адносіны Ягайлы з Ордэнам, але служыла спосабам прадставіць больш цесныя сувязі паміж Літвой і Польшчай, што дазволіла польскай царкве свабодна дапамагаць сваім літоўскім калегам<ref name="Kłoczowski">{{Harvnb|Kłoczowski|2000|pp=54–57}}</ref>.
 
У [[1388]]—[[1389]] гадах праўленне Ягайлы ў Вялікім Княстве Літоўскім ускладнілася супрацьстаяннем з [[Вітаўт Кейстутавіч|Вітаўтам]], які быў абураны ўладай [[Скіргайла|Скіргайлы]] за кошт сваёй уласнай вотчыны<ref name="Mick">{{Harvnb|Mickūnaitė|1999|p=157}}</ref>. Выражаючы незадавальненне аўкштайцкіх баяраў рэзкім узмацненнем інтэграцыі з Польшчай, Вітаўт перайшоў на бок Тэўтонскага ордэна. Вітаўт распачаў [[Грамадзянская вайна ў Вялікім Княстве Літоўскім, 1389—1392|грамадзянскую вайну ў Літве]] з намерам стаць вялікім князем. Ягайла ў адказ на дзве выправы Вітаўта пазбавіў яго Падляшша і Брэсцкай зямлі, хоць спроба мазавецкіх атрадаў абсталявацца ў апошняй (землі былі перададзены {{нп3|Януш Мазавецкі|Янушу Мазавецкаму|ru|Януш Мазовецкий}}) апынулася беспаспяховай.