Вікіпедыя

Карл Фрыдрых Гаус: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др →‎Спасылкі: катэгорыя
+
Радок 5:
| Шырыня = 180px
| Подпіс =
| Дата нараджэння = [[30 красавіка]] [[1777]]
| Месца нараджэння = [[Браўншвайг]], [[Германія]]
| Дата смерці = [[23 лютага]] [[1855]]
| Месца смерці = [[Гётынген]], [[Германія]]
| Грамадзянства = [[Германія]]
| Навуковая сфера = [[матэматыка]], [[астраномія]], [[фізіка]],
Радок 43:
У каледжы Гаус вывучаў працы [[Ісак Ньютан|Ньютана]], [[Леанард Ойлер|Леанарда Ойлера]], [[Жазэф Луі Лагранж|Лагранжа]]. Ужо ў тыя часы ён зрабіў некалькі адкрыццяў у вышэйшай [[арыфметыка|арыфметыцы]], у тым ліку даказаў закон [[квадратычны закон узаемнасці|узаемнасці квадратычных рэшт]]. [[Адрыен Мары Лежандр]] адкрыў гэты закон раней, але зрабіць строгі доказ так і не змог; у Эйлера гэта таксама не атрымалася. Акрамя таго, Гаус стварыў «[[метад найменшых квадратаў]]» (таксама незалежна адкрыты Лежандрам) і пачаў даследаванні ў сферы «[[нармальнае размеркаванне|нармальнага размеркавання памылак]]».
 
З [[1795]] па [[1798]] гады Гаус вучыўся ў [[Гётынгенскі ўніверсітэт|Гётынгенскім ўніверсітэце]]. Гэта быў найбольш паспяховы перыяд у жыцці Карла. У гэтыя часы Гаус доказаў, што з дапамогай цыркуля і лінейкі можна пабудаваць правільны сямнаццацівугольнік<ref>Carl Friedrich Gauss §§ 365-366365—366 in «Disquisitiones Arithmeticae». Leipzig, Germany, 1801. New Haven, CT: Yale University Press, 1965.</ref>. Акрамя таго, ён рашыў праблему [[правільны многавугольнік|правільных многавугольнікаў]] да канца і знайшоў крытэрый магчымасці пабудовы правільнага n-вугольніка з дапамогай цыркуля і лінейкі: калі n — просты лік, то ён павінен быць віду: <math>n=2^{2^k}+1</math> ([[лікі Ферма|лікам Ферма]]). Гэтым адкрыццём Гаус даражыў і завяшчаў нарысаваць на яго магіле правільны сянаццацівугольнік, упісаны ў [[акружнасць]].
 
З [[1796]] года Гаус вядзе кароткі дзённік сваіх адкрыццяў. Шмат што, як і Ньютан, ён не публікаваў, аднак гэта былі вынікі выключнай важнасці ([[эліптычныя функцыі]], [[нееўклідава геаметрыя]] і іншыя). Сваім сябрам ён тлумачыў, што публікуе толькі тыя вынікі навуковых прац, якія яго поўнасцю задавальняюць. Многія з тых закінутых ідэй пазней знайшлі сваё месца ў працах [[Нільс Хенрык Абель|Абеля]], [[Карл Густаў Якаб Якобі|Якобі]], [[Агюстэн Кашы|Кашы]], Лабачэўскага і многіх іншых. [[Кватэрніён]]ы ён таксама адкрыў за 30 гадоў да [[Уільям Роўэн Гамільтан|Гамільтана]], назваўшы іх «мутацыямі».
Радок 134:
 
{{DEFAULTSORT:Гаус, Ёган Карл Фрыдрых}}
[[Катэгорыя:Постаці нямецкай навукіматэматыкі]]
[[Катэгорыя:Карл Фрыдрых Гаус]]
[[Катэгорыя:Матэматыкі ў тэорыі лікаў]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Карл_Фрыдрых_Гаус"