Вікіпедыя

Эканоміка СССР: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др прэамбула вікіфікацыя
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{Эканоміка краіны|выява=DneproGES 1947.JPG|подпіс=[[ДнепроГЭС|ДнепраГЭС]] - адзін з сімволаў эканамічнай магутнасці СССР, была побудавана ў 1932 г.|шырыня=256|Валюта=[[Советский рубль|Савецкі рубель]] (SUR)|Валюта1=капеек|год=1 студзеня — 31 снежня|ВУП=$2 660 000 млрд. (1990)<ref name="CIAFactbookinfobox" ></span>|месца=па аб'ёму: 2-е|рост=от -2,4 до -5,0 % (1991)</ref><ref name="CIAFactbookinfobox">{{cite book | author = | title = Soviet Union Economy 1991 | location = | publisher = [[CIA Factbook]] | year = 1992 | page = | url = http://www.theodora.com/wfb1991/soviet_union/soviet_union_economy.html | accessdate = June 12, 2010 }}</ref>|ВУП на душу=$9,211 (31-е) (1990)|Інфляцыя=14% (43-е) (1991)|Працаздольнае насельніцтва=172.3 млн (3-е) (1990)|Беспрацоўе=2-1 %<ref name="CIAFactbookinfobox" /> (1990)|Галіны=паліўная, электраэнергетыка, хімічная, металургічная, увесь спектр машынабудавання, ваенная, аўтамабільная, электронная, авіяцыйная, лёгкая, харчовая, сельская гаспадарка, транспарт, сувязь і інш.|экспарт=$54,6 млрд $ (10-я) (1990)|артыкулы экспарту=нафта і нафтапрадукты, прыродны газ, металы, лес, с/г прадукцыя, мноствы прамысловых тавараў (у асноўным сродкі прамысловасці і зброя)<ref name="CIAFactbookinfobox" />|Партнёры па экспарту=[[Совет экономической взаимопомощи|Краіны СЭУ]] 46 %, [[ЕС]] 16 %, [[Куба]] 6 %, [[США|ЗША]], [[Афганистан|Афганістан]] (1989)<ref name="CIAFactbookinfobox" />|імпарт=57,3 мільярд $ (11-е) (1990)|артыкулы імпарту=збожжа і с/г прадукцыя, машыны і абсталяванне, вырабы з сталі|Партнёры па імпарту=[[Совет экономической взаимопомощи|Краіны СЭУ]] 50 %, [[ЕС]] 13 %, [[Куба]], [[КНР]], [[США|ЗША]] (1989)<ref name="CIAFactbookinfobox" />|знешні доўг=$55 млрд.<ref name="CIAFactbookinfobox" />}}'''Эканоміка СССР''' ўяўляла сабой другую ў свеце па аб'ёме [[Валавы ўнутраны прадукт|ВУП]]<ref>[http://www.theodora.com/wfb/1990/rankings/gdp_million_1.html Archive of CIA Factbook Rankings of Countries, 1990]</ref> (паводле афіцыйнага курсу даляра каля 60 капеек) сістэму грамадскіх адносін у сферы [[Вытворчасць|вытворчасці]], абмену і [[Размеркаванне, эканоміка|размеркавання]] [[Прадукцыя|прадукцыі]]<ref name="Экономика">{{cite web|author=|authorlink=|coauthors=|date=|url=http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc1p/53238|title=Экономика|format=|work=|publisher=|accessdate=2013-12-25|lang=ru|description=|archiveurl=|archivedate=}}</ref> розных [[Галіна народнай гаспадаркі|галін народнай гаспадарк]]<nowiki/>і. На долю эканомікі СССР прыходзілася каля 19 % сусветнага прамысловай вытворчасці.
 
Эканоміка СССР была мабілізацыйнага тыпу<ref>{{начало цитаты}}...экономика СССР...к началу перестройки...была экономика мобилизационного типа (т.е. ориентированная на целевую концентрацию, мобилизацию ресурсов), с крайне высоким уровнем милитаризации, колоссальными различиями в техническом оснащении отдельных отраслей, глубоко автаркичная,
Радок 23:
паветраны груза - і пасажыраабарот<ref>''Сущенко В. В.'' Мировая экономика // М: МГИМО, 1978. — С. 36.</ref><ref>Альфа и омега // Таллинн: Принтэст, 1991. — С. 264.</ref>
 
== Галіны ==
Згодна з прынятай у СССР класіфікацыі галін народнай гаспадаркі, усе галіны народнай гаспадаркі дзяліліся на дзве сферы: сфера матэрыяльнага вытворчасці і невытворчая сфера<ref name="ГоскомстатСССР">{{cite web|author=|authorlink=|coauthors=|date=|url=http://www.consultant.ru/document/cons_doc_LAW_26764/|title=Общесоюзный классификатор "Отрасли народного хозяйства"|format=|work=|publisher=КонсультантПлюс|accessdate=2013-12-25|lang=ru|description=|archiveurl=|archivedate=}}</ref>.
 
Радок 51 ⟶ 52:
* Грамадскія аб'яднанні
* Экстэрытарыяльных арганізацыі і органы
 
== Гісторыя ==
 
=== Пасля грамадзянскай вайны ===
Першым, пасля заканчэння [[Грамадзянская вайна ў Расіі|Грамадзянскай вайны]], асноўным праектам дзяржавы з'яўляўся (з 1920 г.) план ГОЭЛРО.
Неўзабаве, для пераадолення наступстваў палітыкі «ваеннага камунізму», савецкі ўрад прыняло і стала праводзіць т. н. новую эканамічную палітыку ('''НЭП''', з 1921 г.), дапускаўшую праяву [[Прадпрымальніцкая дзейнасць|прыватнай ініцыятывы]] і існаванне [[Рыначная эканоміка|рынку]]. Але праз некалькі гадоў паспяховага правядзення і развіцця гэтай палітыкі, кіраўніцтва СССР пачатак паступовае яе згортванне, і да пачатку 1930-х гадоў дзеянне НЭП было фактычна спынена.
Радок 69 ⟶ 74:
* Трынаццатая: [[1991]]—[[1995]] (не рэалізаваная, так як у 1991 годзе СССР [[Распад СССР|спыніў існаванне]]).
Дзяржава, якая захоўвала камандныя вышыні ў эканоміцы, стала ўжываць дырэктыўныя і ускосныя метады дзяржаўнага рэгулявання, зыходзячы з неабходнасці рэалізацыі новых прыярытэтаў. Асноўны акцэнт эканамічнага планавання быў пастаўлены на канцэнтраванне усіх сіл на стварэнне ў сціслыя тэрміны цяжкай індустрыі і яе хуткае развіццё, няхай і на шкоду развіццю іншых галін, у выніку чаго праз некалькі гадоў пасля стварэння планавай эканомікі СССР ператварыўся ў адну з найбуйнейшых індустрыяльна-аграрных дзяржаў свету.
 
;=== Першыя пяцігодкі, [[індустрыялізацыя]] ===
У ходзе даваенных пяцігодак у СССР быў забяспечаны імклівы рост вытворчых магутнасцей і аб'ёмаў вытворчасці цяжкай прамысловасці, што пасля дазволіла СССР выкарыстоўваць гэты патэнцыял для перамогі ў [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайне]] 1941-1945 гадоў<ref name="Kolesov">профессор, доктор экономических наук, Колесов Н. </ref>. У першай палове 20-га стагоддзя Савецкі Саюз паказаў высокую ступень індустрыяльнага росту, тым часам як Еўропа і Амерыка змагаліся з „Вялікай Дэпрэсіяй“.
<ref>{{Cite book|author=Baten, Jörg|date=2016|title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|page=62,63|publisher=Cambridge University Press|isbn=9781107507180|ISBN=9781107507180}}</ref>
Радок 76 ⟶ 82:
 
Амерыканскі эканаміст Абрам Бергсан у сваёй асноватворнай працы «Рэальны нацыянальны даход Савецкай Расіі з 1928 г.», выдадзенай у 1961 годзе, рэзюмуе, што з 1928 па 1940 г. савецкі ВНП вырас больш чым на 60 %. «Калі мець на ўвазе, што за тыя ж гады ВНП ў ЗША знізіўся ў цэлым на 33 %, то савецкія паказчыкі (па Бергсону) стануць аднымі з самых уражлівых ў XX ст.», — адзначае амерыканскі прафесар Марцін Маліа<ref>[http://www.fedy-diary.ru/?page_id=5814 М.]</ref>.
 
;=== У гады [[Вялікая Айчынная вайна|Вялікай Айчыннай вайны]] ===
У 1943 г. ваенныя выдаткі склалі 44% нацыянальнага даходу, фонд спажывання — 49 і фонд назапашвання — 7 працэнтаў, у 1944 г. — адпаведна 35, 50 і 15 адсоткаў<ref>[https://archive.is/20121222002434/victory.mil.ru/war/1944/economy/01_03.html Великая Отечественная война 1941—1945 гг]</ref>. 551 млрд. руб. склалі прамыя выдаткі Савецкага ўрада на вядзенне вайны, і 13% гэтай сумы было ўкладзена ў скарбонку перамогі пакупнікамі пазык. У цэлым жа за гады вайны абавязковыя і добраахвотныя ўзносы насельніцтва дасягнулі 270 млрд. руб., або 26% усіх даходаў дзяржаўнага бюджэту.
 
Акрамя бюджэтных асігнаванняў, для фінансавання ваенных выдаткаў выкарыстоўваліся пазабюджэтныя сродкі: агульная сума ахвяраванняў ад насельніцтва СССР склала 94,5 млрд. рублёў (наяўнымі грашыма, у замежнай валюце, аблігацыямі дзяржаўных пазык, а таксама манетамі і вырабамі з каштоўных металаў)<ref>КПСС и строительство Советских Вооружённых Сил. 2-е изд., доп. М., Воениздат, 1967. стр.283</ref>
 
; Пасляваенныя гады{{Дадаткова|Пасляваеннае аднаўлнне эканомікі СССР}}Пасля вайны быў прыняты г. зв. Сталінскі план пераўтварэння прыроды, і найвялікшымі намаганнямі народа Савецкаму Саюзу ўдалося ўжо менш чым праз 10 гадоў пасля заканчэння разбуральнай вайны аднавіць свае пазіцыі ў сусветнай эканоміцы і ў далейшым заняць лідэрскія пазіцыі па многіх паказчыках.▼
=== Пасляваенныя гады ===
; 1953-65 гады{{Дадаткова|Экономическая реформа 1957 года}}Пасля смерці І. В. Сталіна кіраўнікі краіны і камуністычнай партыі ўзялі курс на развіццё сацыяльна арыентаваных галін эканомікі — будаўніцтва, сельскай гаспадаркі, лёгкай прамысловасці і вытворчасці тавараў паўсядзённага попыту. Аднак да 1955 годзе курс на пераважнае развіццё вытворчасці прадметаў спажывання быў адкінуты на карысць апераджальнага развіцця цяжкай прамысловасці<ref name="pyzhikov2002">{{Кніга|ref=Пыжиков|год=2002|isbn=5-224-033356-Х}}</ref>. На XX з'ездзе КПСС у 1956 годзе была прынятая праграма фарміравання адзінага народнагаспадарчага комплексу СССР. Рэалізацыя праграмы павінна была забяспечыць бесперапынны тэхнічны прагрэс, хуткі рост прадукцыйнасці працы, развіцце стратэгічна важных галін прамысловасці і, як следства, павышэнне ўзроўню жыцця савецкага народа, што павінна была вывесці СССР на першае месца ў свеце і прадэманстраваць перавагу сацыялістычнай эканомікі над капіталістычнай. У 1957-65 гады па ініцыятыве [[Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў|Н. С. Хрушчова]] была прадпрынятая спроба дэцэнтралізацыі сістэмы кіравання прамысловасцю, сутнасць якой складалася ў адмове ад галіновага прынцыпу кіравання прамысловасцю і будаўніцтвам шляхам [[Міністэрства СССР|міністэрстваў]] у карысць тэрытарыяльнага, з дапамогай [[Саўнаргасы|саўнаргасаў]]. Сутыкнуўшыся з няздольнасцю вырашыць канфлікт паміж складваўшыйся дзесяцігоддзямі сістэмай вертыкальных галіновых эканамічных і вытворчых сувязяў і спробай тэрытарыяльнага кіравання вытворчасцю ў рамках эканамічных адміністрацыйных раёнаў, на якія ў ходзе рэформы была падзелена тэрыторыя СССР, рэформа 1957 года зайшла ў тупік, і ў 1965 годзе адноўлена традыцыйная для савецкай эканомікі цэнтралізаваная галіновая сістэма кіравання.▼
▲; Пасляваенныя гады{{Дадаткова|Пасляваеннае аднаўлнне эканомікі СССР}}Пасля вайны быў прыняты г. зв. Сталінскі план пераўтварэння прыроды, і найвялікшымі намаганнямі народа Савецкаму Саюзу ўдалося ўжо менш чым праз 10 гадоў пасля заканчэння разбуральнай вайны аднавіць свае пазіцыі ў сусветнай эканоміцы і ў далейшым заняць лідэрскія пазіцыі па многіх паказчыках.
 
;==== 801953-е65 гады ====▼
▲; 1953-65 гады{{Дадаткова|Экономическая реформа 1957 года}}Пасля смерці І. В. Сталіна кіраўнікі краіны і камуністычнай партыі ўзялі курс на развіццё сацыяльна арыентаваных галін эканомікі — будаўніцтва, сельскай гаспадаркі, лёгкай прамысловасці і вытворчасці тавараў паўсядзённага попыту. Аднак да 1955 годзе курс на пераважнае развіццё вытворчасці прадметаў спажывання быў адкінуты на карысць апераджальнага развіцця цяжкай прамысловасці<ref name="pyzhikov2002">{{Кніга|ref=Пыжиков|год=2002|isbn=5-224-033356-Х}}</ref>. На XX з'ездзе КПСС у 1956 годзе была прынятая праграма фарміравання адзінага народнагаспадарчага комплексу СССР. Рэалізацыя праграмы павінна была забяспечыць бесперапынны тэхнічны прагрэс, хуткі рост прадукцыйнасці працы, развіцце стратэгічна важных галін прамысловасці і, як следства, павышэнне ўзроўню жыцця савецкага народа, што павінна была вывесці СССР на першае месца ў свеце і прадэманстраваць перавагу сацыялістычнай эканомікі над капіталістычнай. У 1957-65 гады па ініцыятыве [[Мікіта Сяргеевіч Хрушчоў|Н. С. Хрушчова]] была прадпрынятая спроба дэцэнтралізацыі сістэмы кіравання прамысловасцю, сутнасць якой складалася ў адмове ад галіновага прынцыпу кіравання прамысловасцю і будаўніцтвам шляхам [[Міністэрства СССР|міністэрстваў]] у карысць тэрытарыяльнага, з дапамогай [[Саўнаргасы|саўнаргасаў]]. Сутыкнуўшыся з няздольнасцю вырашыць канфлікт паміж складваўшыйся дзесяцігоддзямі сістэмай вертыкальных галіновых эканамічных і вытворчых сувязяў і спробай тэрытарыяльнага кіравання вытворчасцю ў рамках эканамічных адміністрацыйных раёнаў, на якія ў ходзе рэформы была падзелена тэрыторыя СССР, рэформа 1957 года зайшла ў тупік, і ў 1965 годзе адноўлена традыцыйная для савецкай эканомікі цэнтралізаваная галіновая сістэма кіравання.
 
Нягледзячы на няўдалыя эканамічныя эксперыменты, у [[1960-я|1960 годзе]] СССР стаў найбуйнейшым у свеце вытворцам коксу, [[Цэмент|цэменту]], [[Цеплавоз|цеплавозаў]], піламатэрыялаў, ваўняных тканін, [[Цукар|цукру]]-пяску і жывёльнага масла, заняў першае месца ў свеце па здабычы [[Вугаль|вугалю]] і [[Жалезныя руды|жалезнай руды]] і іншых паказчыках; і другое месца ў свеце па аб'ёмах вытворчасці электраэнергіі, здабычы [[Нафтаздабыча|нафты]] і [[Прыродны газ|газу]], вытворчасці [[Сталь|сталі]], [[Чыгун|чыгуну]], хімічнай прадукцыі, мінеральных угнаенняў, прадукцыі машынабудавання, баваўняных тканін і па іншых пазіцыях<ref>[http://mysteriouscountry.ru/wiki/index.php/Народное_хозяйство_СССР/1960 Народное хозяйство СССР в 1960 году. — М.: Госстатиздат ЦСУ СССР, 1961]</ref>. да 1965 годзе нацыянальны даход СССР павялічыўся на 53 % у параўнанні з 1958 годам, вытворчыя фонды выраслі на 91 %, вытворчасць прамысловай прадукцыі — на 84 %. Рэальныя даходы насельніцтва выраслі на адну траціну. Былі ўведзеныя зарплаты і пенсіі калгаснікам. За кошт будаўніцтва будынкаў з буйных панеляў завадской вытворчасці, жылы фонд павялічыўся на 40 %. У перыяд з 1950 па 1964 гады плошча жылля павялічылася ў 2,3 разы{{Sfn|Пыжиков|2002}}. У далейшым СССР абагнаў сваіх сусветных канкурэнтаў ў вытворчасці сталі, чыгуну, здабычы нафты, вытворчасці мінеральных угнаенняў, жалезабетонных вырабаў, абутку і г. д. Да сярэдзіны 1960-х гадоў эканоміка і прамысловасць СССР цвёрда замацавалася на другім месцы ў свеце пасля [[Злучаныя Штаты Амерыкі|ЗША]]. . Больш таго, прырост у найбольшай ступені прысутнічаў у Югаславіі, дзе былі прыкметныя моцныя тэндэнцыі да пераходу ад сельскагаспадарчай да прамысловай вытворчасці. <ref>{{Cite book|author=Baten, Jörg|date=2016|title=A History of the Global Economy. From 1500 to the Present.|page=64,65|publisher=Cambridge University Press|isbn=9781107507180|ISBN=9781107507180}}</ref> . Расійскі гісторык В. А. Красільшчыкаў так ацаніў сацыяльна-эканамічныя дасягненні таго перыяду<ref>Красильщиков В. А. Вдогонку за прошедшим веком. М., 1998. С. 138.</ref>:
 
; 1965-70-я гады{{Дадаткова|Экономическая реформа 1965 года в СССР}}Пасля прыходу да ўлады новага кіраўніцтва на чале з [[Леанід Ільіч Брэжнеў|Л. І. Брэжневым]] былі прадпрынятыя спробы надаць савецкай эканоміцы новае дыханне. З 1965 г. стала ўкараняцца рэформа па пераводзе прадпрыемстваў і арганізацый у новыя ўмовы гаспадарання (вядомая як «Касыгінская рэформа»), якая пашырала эканамічны інструментарый уздзеяння замест адміністрацыйных метадаў. Аднак далейшы ход рэформы немагчымы па палітычных прычынах (з-за [[Пражская вясна|падзей у Чэхаславакіі]] [[Салідарнасць, прафсаюз|і Польшчы]]), так што з канца 60-х гадоў намецілася відавочная тэндэнцыя да кансерватызму.▼
{{Цытата| Хрущевское десятилетие — один из самых важных периодов в истории России/СССР ХХ века с точки зрения модернизации. Никогда на протяжении XVIII–XX веков разрыв между Россией/СССР и Западом не был так мал, как в эти годы.}}
 
==== 1965-70-я гады ====
▲; 1965-70-я гады{{Дадаткова|Экономическая реформа 1965 года в СССР}}Пасля прыходу да ўлады новага кіраўніцтва на чале з [[Леанід Ільіч Брэжнеў|Л. І. Брэжневым]] былі прадпрынятыя спробы надаць савецкай эканоміцы новае дыханне. З 1965 г. стала ўкараняцца рэформа па пераводзе прадпрыемстваў і арганізацый у новыя ўмовы гаспадарання (вядомая як «Касыгінская рэформа»), якая пашырала эканамічны інструментарый уздзеяння замест адміністрацыйных метадаў. Аднак далейшы ход рэформы немагчымы па палітычных прычынах (з-за [[Пражская вясна|падзей у Чэхаславакіі]] [[Салідарнасць, прафсаюз|і Польшчы]]), так што з канца 60-х гадоў намецілася відавочная тэндэнцыя да кансерватызму.
 
Хуткія тэмпы эканамічнага росту, характэрныя для 30-х — 50-х гадоў, змяніліся перыядам паступовага запаволення прыросту прадукцыйнасці па меры таго, як разрыў скарачаўся ўзроўню жыцця з развітымі капкраінамі. Гэта было звязана з вычарпаннем патэнцыялу для росту і зніжэннем лімітавай аддачы па народнай гаспадарцы ў выніку назапашвання асноўных фондаў. Паскарэнню развіцця перашкаджалі гіпертрафаваны ВПК (ваенныя выдаткі ў 80-я гады вагаліся ў раёне 12 % ВУП) і малаэфектыўны АПК (вырабляючы прыкладна аднолькавы аб'ём прадукцыі, з/х мела ў 4-5 разоў меншую прадукцыйнасць, чым у ЗША<ref>[http://kaig.ru/ussr.html СССР и страны мира в цифрах]</ref>, і перашкаджала такім чынам ператок рабочай сілы ў прамысловасць і сферу паслуг), якія, нягледзячы на вялікія выдаткі, працягвалі падтрымлівацца рознымі праграмамі і пастановамі аж да канца 80-х гадоў<ref>В 1966—1980 гг. в сельское хозяйство было вложено 400 млрд рублей. </ref>. На патэнцыяле для росту выяўляла адмоўнае ўздзеянне і невысокая ступень адкрытасці айчыннай эканомікі, хоць [[Міжнародны гандаль|знешнегандлёвы]] абарот ўзрастаў высокімі тэмпамі.
Радок 97 ⟶ 112:
 
Па дадзеных афіцыйнай статыстыкі, экспарт нафты і нафтапрадуктаў з СССР вырас з 75,7 млн. т. у 1965 г. да 193,5 млн. т. у 1985 г. Галоўнай прычынай гэтага стала асваенне радовішчаў [[Заходняя Сібір|Заходняй Сібіры]]. Пры гэтым экспарт за свабодна канверсійную валюту складаў, паводле ацэнак, адпаведна 36,6 і 80,7 млн. т. Паводле ацэнак, выручка ад экспарту нафты і нафтапрадуктаў, якая складалася ў 1965 г. каля 0,67 млрд дал., павялічылася да 1985 г. у 19,2 разы і склала 12,84 млрд дал. Акрамя таго, у значных аб'ёмах з 1970-х гадоў экспартаваўся прыродны газ. Здабыча газу ў гэты перыяд павялічылася са 127,7 да 643 млрд. мкуб. Большая частка валютнай выручкі марнавалася на імпарт прадуктаў харчавання і закупку тавараў народнага спажывання. Яна часткова вырашала ў гэты перыяд праблемы савецкай эканомікі (крызіс у сельскай гаспадарцы, недахоп тавараў народнага спажывання).<ref>[http://www.hist.msu.ru/Science/LMNS2002/24.htm М.Славкина. Развитие нефтегазового комплекса СССР в 60-80-е гг.:большие победы и упущенные возможности]</ref>
 
▲; 80-е гады
=== 80-е гады ===
[[Файл:РасслоениеОбществаПоДоходамФондовыйКоэффициентДифференциации.png|справа|235x235пкс|Расслаенне грамадства па даходах у РСФСР і РФ: фондавы каэфіцыент дыферэнцыяцыі]]
Да канца існавання СССР савецкая эканоміка і прамысловасць па валавых паказчыках займала другое месца ў свеце, саступаючы толькі ЗША (прыкладна 50 % ад эканомікі ЗША). Доля СССР у сусветным прамысловай прадукцыі складала 20 %. Толькі на мяжы 1980-х і 1990-х гг. ВУП СССР без уліку парытэту коштаў апынуўся некалькі менш чым у Японіі.
Радок 113 ⟶ 129:
Склад [[Эканамічны раён|эканамічных раёнаў]] СССР мяняўся ў адпаведнасці з задачамі ўдасканалення кіравання і планавання народнай гаспадаркі ў мэтах паскарэння тэмпаў і павышэння эфектыўнасці грамадскай вытворчасці. Планы 1-й пяцігодкі (1929-32) былі складзены па 24 раёнах, 2-й пяцігодкі (1933-37) па 32 раёнах і зоне Поўначы, 3-й (1938-42) па 9 раёнах і 10 саюзным рэспублікам, адначасова вобласці і краю былі згрупаваныя ў 13 асноўных эканамічных раёнаў па якіх і выраблялася планаванне развіцця народнай гаспадаркі ў тэрытарыяльным разрэзе. У 1963 зацверджана таксанамічная сетка, удакладненая ў 1966, якая ўключае 19 буйных эканамічных раёнаў і Малдаўскую ССР:<ref name="БСЭ">{{Из БСЭ|заглавие=Экономический район}}</ref>
# Цэнтральны — у тым ліку Маскоўскі прамысловы раён, а таксама буйныя Разанскі, Тульско-Новамаскоўск, Яраслаўскі, Калінінскі вузлы,
# ЦэнтральночарназёмныЦэнтральначарназёмны — у тым ліку найбуйнейшы Варонежскі прамысловы вузел,
# Усходне-Сібірскі — у тым ліку найбуйнейшы Краснаярскі прамысловы вузел, буйныя Іркуцкі, Братэрскі вузлы,
# Далёкаўсходні — у тым ліку буйныя Хабараўскі і Уладзівастоцкі прамысловыя вузлы,
Радок 157 ⟶ 173:
У валавой прадукцыі сельскай гаспадаркі СССР у 1986 годзе на долю [[раслінаводства]] даводзілася 45 %, [[Жывёлагадоўля|жывёлагадоўлі]] — 55 %.
 
Рыбную гаспадарку: СССР быў другі ў свеце рыбнай дзяржавай (гл Рыбная прамысловасць СССР), агульны гадавы ўлоў рыбы дасягаў 14 млн тон<ref>[http://primamedia.ru/news/06.08.2010/131055/evgeniy-nazdratenko-v-primorskom-krae-bil-sosredotochen-ogromniy-potentsial.html Евгений Наздратенко: В Приморском крае был сосредоточен огромный потенциал]</ref>, аб'ём экспарту морапрадуктаў дасягаў 4,5 млрд даляраўдолараў<ref>{{Cite web|url=http://www.expert.ru/printissues/expert/2000/12/12ex-fish/|title=Рыбпром спускает пиратский флаг|archiveurl=http://www.webcitation.org/65sQzfsRW|archivedate=2012-03-03|author=Сергей Константинов.|publisher=[[Эксперт (журнал)|Эксперт]]|date=27 марта 2000|accessdate=2010-08-15}}</ref>.
 
== Прамысловасць ==
Радок 163 ⟶ 179:
* У 1945 г. у прамысловасці аб'ём вытворчасці складаў 92 % ад узроўню 1940 г.
 
=== [[Электраэнергетыка]] ===
Выпрацоўка электраэнергіі ў [[1988|1988 годзе]] дасягнула 1705 млрд [[Кілават-гадзіна|кВт·ч]]. Было створана 11 аб'яднаных энергетычных сістэм СССР:
* Адзіная Энергасістэма Еўрапейскай частцы
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Эканоміка_СССР"