Род (біялогія): Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі |
Створана перакладам старонкі "Род (биология)" |
||
Радок 1:
'''Род''' ({{Lang-la|genus}}genus, мн. ч. ''genera'', ад {{Lang-grc|γένος}}γένος) — адзін з асноўных [[Таксанамічная катэгорыя|рангаў]] іерархічнай класіфікацыі ў [[Біялагічная сістэматыка|біялагічнай сістэматыцы]].
У іерархіі сістэматычных катэгорый род варта ніжэй [[Сямейства, біялогія|сямейства]] і трыба і вышэй [[Біялагічны від|віду]].
* [http://www.iczn.org/iczn/ International Code of the Zoological Nomenclature (4-е выданне, 2000)]{{ref-en}}▼
Напрыклад, род матылькоў {{Bt-bellat|Огородные белянки|Pieris}} — адзін з многіх родаў сямейства {{Bt-bellat|Белянки (бабочки){{!}}белянок|Pieridae}}. У сваю чаргу, род {{Bt-bellat|Огородные белянки|Pieris}} складаецца з мноства відаў, адзін з якіх — {{Bt-bellat|Капустница (бабочка){{!}}Капустница, или Белянка капустная|Pieris brassicae}}.
{{Anchor|Классификация по числу видов}}Па колькасці відаў, якія ў яго ўваходзяць, род можа быць:
* '''політыпным''' — якія змяшчаюць вялікая колькасць відаў,
* '''алігатыпным''' — якія змяшчаюць невялікая колькасць відаў,
* '''монатыпным''' — якія змяшчаюць адзін выгляд.
== Навуковая назва роду ==
Навуковая назва роду унінаміяльна, то ёсць складаецца з аднаго слова. Кодэксы біялагічнай наменклатуры патрабуюць, каб гэта слова было па форме ''лацінскім'', то ёсць было напісана літарамі лацінскага алфавіту і падпарадкоўвалася правілах лацінскай граматыкі. Назва роду разглядаецца як назоўнік ў адзіным ліку і пішацца з вялікай літары. Іншых абмежаванняў няма, таму назвай роду можа быць як слова, запазычанае з класічнай [[Лацінская мова|латыні]] (напрыклад, назва роду [[Лісы|лісіц]] — ''[[Лісы|Vulpes]]''), так і лацінічнае слова з любога мовы (часцей за ўсё — з [[Старажытнагрэчаская мова|старажытнагрэчаскага]]). Нярэдка назва роду з'яўляецца словам, утвораным ад прозвішча або імя (напрыклад, назва роду кветкавых раслін ''[[Лінея|Linnaea]]'' — ад аднаго з варыянтаў прозвішчы [[Карл Ліней|Карла Лінея]], ''Linnaeus'').
Ад асновы радавога назвы ўтвараюцца назвы таксонаў групы сямейства (трыбы, [[Сямейства, біялогія|сямейства]] і вытворныя ад іх рангі).
Правілы адукацыі і прымянення родавых назваў ўсталёўваюцца правіламі, зафіксаванымі ў міжнародных кодэксах [[Міжнародны кодэкс батанічнай наменклатуры|батанічнай]] і заалагічнай наменклатуры і падобных з імі кодэксаў наменклатуры бактэрый і вірусаў.
Межы дзеянні кодэксаў склаліся гістарычна і не адлюстроўваюць сучасных уяўленняў аб класіфікацыі. Напрыклад, назвы [[Грыбы|грыбоў]] і [[Лішайнікі|лішайнікаў]] рэгулююцца [[Міжнародны кодэкс батанічнай наменклатуры|кодэксам батанічнай наменклатуры]], хоць грыбы і лішайнікі цяпер не ўваходзяць у склад таксона [[Расліны]].
== Гібрыдны род ==
Гібрыдны род — умоўнае назва, якое пазначае сукупнасць [[Гібрыд|гібрыдаў]], якія адносяцца да двух родаў (часам да большай колькасці родаў).
Назвы гібрыдных родаў павінны пачынацца са знака × (знака множання, знака гібрыднага паходжання). Гэтыя назвы могуць утварацца двума спосабамі:
* у выглядзе сціснутай формулы; напрыклад, ''×Amarine'' [= ''Amaryllis'' × ''Nerine'']
* ад лацінізаваных прозвішчаў або імёнаў шляхам дадавання да іх ''-ara''; напрыклад, ''×Vuylstekeara'' [= ''Cochlioda'' × ''Miltonia'' × ''Odontoglossum'']
== Амонімія ==
У межах юрысдыкцыі кожнага з біялагічных наменклатурных кодэксаў родавыя назвы не павінны паўтарацца (з'яўляцца амонімы). Гэта азначае, што назвы двух розных родаў раслін не могуць быць аднолькавымі, як і назвы двух розных родаў жывёл (але назва роду расліны і назва роду жывёлы могуць супадаць — і такіх супадзенняў налічваецца некалькі дзясяткаў).
Пры выяўленні таксанамічных амонімаў прымаюцца меры па іх ліквідацыі, сутнасць якіх заключаецца ў тым, што сапраўдным назвай прызнаецца толькі старэйшы амонім (гэта значыць той амонім, які быў апублікаваны раней), а малодшыя амонімы замяшчаюцца.
== Спасылкі ==
* International codes of Botanical Nomenclature: [http://www.bgbm.fu-berlin.de/iapt/nomenclature/code/SaintLouis/0000St.Luistitle.htm Saint-Louis Code, 2000], [http://ibot.sav.sk/icbn/main.htm Vienna Code, 2006](англ.) <small>Праверана 18 жніўня 2008 г.</small>
▲* [http://www.iczn.org/iczn/ International Code of the Zoological Nomenclature (4-е выданне, 2000)]
* [http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/bv.fcgi?call=bv.View..ShowTOC&rid=icnb.TOC&depth=2 International Code of Nomenclature of Бактэрыі (1990)](англ.) <small>Праверана 18 жніўня 2008 г.</small>
* [http://www.ictvonline.org/codeOfVirusClassification_2002.asp The International Code of Virus and Classification Nomenclature (2002)](англ.) <small>Праверана 18 жніўня 2008 г.</small>
== Гл. таксама ==
* [[Бінамінальная наменклатура]]
* Абазначэння, якія выкарыстоўваюцца ў назвах таксонаў
* Рангі паміж родам і выглядам
* Роды раслін, названыя ў гонар людзей
{{Таксанамічныя рангі}}
[[Катэгорыя:Таксанамічныя рангі]]
| |||