Сымон Акольскі: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Творы Акольскага: clean up з дапамогай AWB
Няма тлумачэння праўкі
Радок 1:
{{навуковец}}
[[Image:Orbis Poloni-1.jpg|thumb|Старонка з гербоўніка С. Акольскага «''Orbis Poloni''» (Кракаў, 1642)]]
'''Сымон АКОЛЬСКІАкольскі''' ({{ДН|||1580}} — {{ДС|||1653}}) з [[род Вршоўцаў|роду Вршоўцаў]] гербу [[герб Равіч|Равіч]] — гісторык, геральдыст, складальнік польскага гербоўніка, вядомы прапаведнік.
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў г. [[Камянец-Падольскі]], дзе і прыняў пастрыжэнне ў манахі Дамініканскага[[Дамініканскі ордэнаордэн|дамініканскага ордэн]]а. Актыўна прапаведаваў у горадзе і яго наваколлі, стаў вядомым сярод мясцовага насельніцтва (атрымаў мянушку Шымон з Камянца).
 
У 1637—38 гг. Акольскі ў якасці палкавога святара суправаджаў гетмана польнага [[М. ПатоцкагаПатоцкі|М. Патоцк]]ага, па мянушцы Мядзвежая Лапа, у двух паходах супраць мяцежных запарожцаў. Правадырамі казакоў былі Я. Астранін і Д. Гуня. Падчас паходу Акольскі пісаў нататкі, якія сталі каштоўнай крыніцай па гісторыі фармавання ўкраінскага этнаса. Гэтыя дзённікі былі перакладзены з польскай на рускую мову гісторыкам [[С. ЛукомскімЛукомскі]]м у 1738, а потым выкарыстаны С. Вялічкам пры напісанні «Летапіса падзей у Паўднёва-Заходняй Расіі у XVII ст.» (1848 — 64). Нататкі С. Акольскага, як мяркуецца, былі выкарастаны Н[[М. Гогаль|М. В. ГогалемГогал]]ем пры напісанні гістарычнага рамана «[[Тарас Бульба]]».
Нарадзіўся ў г. Камянец-Падольскі, дзе і прыняў пастрыжэнне ў манахі Дамініканскага ордэна. Актыўна прапаведаваў у горадзе і яго наваколлі, стаў вядомым сярод мясцовага насельніцтва (атрымаў мянушку Шымон з Камянца).
 
У 1637—38 гг. Акольскі ў якасці палкавога святара суправаджаў гетмана польнага М. Патоцкага, па мянушцы Мядзвежая Лапа, у двух паходах супраць мяцежных запарожцаў. Правадырамі казакоў былі Я. Астранін і Д. Гуня. Падчас паходу Акольскі пісаў нататкі, якія сталі каштоўнай крыніцай па гісторыі фармавання ўкраінскага этнаса. Гэтыя дзённікі былі перакладзены з польскай на рускую мову гісторыкам С. Лукомскім у 1738, а потым выкарыстаны С. Вялічкам пры напісанні «Летапіса падзей у Паўднёва-Заходняй Расіі у XVII ст.» (1848 — 64). Нататкі С. Акольскага, як мяркуецца, былі выкарастаны Н. В. Гогалем пры напісанні гістарычнага рамана «Тарас Бульба».
Другім укладам С. Акольскага ў культуру стаў яго геральдычны твор Orbis Polonus (у перакладзе з лаціны — «Свет польскі») — трохтомны геральдычны даведнік, напісаны на лаціне, у якім маецца апісанне ўсіх польскіх шляхецкіх гербаў, з указаннем іх паходжання, звязаныя з імі легенд, пералікам прозвішчаў, што належаць да кожнага герба і апісаннем выдатных дзеяў прадстаўнікоў таго ці іншага рода. Кніга прайшла апрабацыю і канфірмацыю ў прадстаўнікоў царквы і Ордэна, атрымала адабрэнне караля [[Уладзіслаў Ваза|Уладзіслава Вазы]]. Яна карысталася поспехам не толькі ў Польшчы, але і сярод рускага дваранства, многія прадстаўнікі якога мелі польскія карані. Доказ прыналежнасці да дваранства быў значным пытаннем у XVII стагоддзі, і наяўнасць такога даведніка рабіла гэту справу нашмат лягчэйшай. Стаўшы экспертам у гэтай галіне, С. Акольскі кансультаваў прадстаўнікоў многіх арыстакратычных сем'яў. Ён, напрыклад, аднаўляў герб князя А. Курбскага, пасля таго, як ён вярнуўся ў Польшчу. Orbis Polonus да цяперашняга часу цытуюць спецыялісты па геральдыцы. Кніга ў значнай ступені не страціла навуковай каштоўнасці і цяпер, застаецца яскравым узорам еўрапейскай гістарычнай і палітычнай думкі XVII стагоддзя.