Астэроід: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Artificial123 (размовы | уклад)
др крыніца - ru:Астероид
дапаўненне, арфаграфія
Радок 1:
[[Выява:Eros southern hemisphere overview.jpg|right|thumb|250px|Здымак астэроіда [[(433) Эрас|Эрас]] (433) зондам [[NEAR]]]]
'''Астэро́ід''' (распаўсюджаны да 2006 года сінонім — '''малая планета''') — планетападобны [[касмічны аб'ект]] з [[дыяметр]]ам ад 1 да 1000 км з рухам паводле [[Законы Кеплера|законаў Кеплера]] вакол [[Сонца]]. Астэроіды рухаюцца па эліптычных [[арбіта]]х, размешчаных пераважна паміж арбітамі [[Марс (планета)|Марса]] і [[Юпітэр (планета)|Юпітэра]] (тут знаходзіцца так званы [[пояс астэроідаў]]).
 
Сёння вядома каля 338 000 астэроідаў, сапраўдная колькасць усіх астэроідаў верагодна перавышае мільёны. [[Працэнтныя суадносіны]] астэроідаў з дыяметрам вышэй 100 км да іх агульнай колькасці невялікія.
Радок 46:
Аднак [[Карл Людвіг Хэнке]] выявіў настойлівасць, і ў [[1830]] годзе аднавіў пошук новых астэроідаў. Праз пятнаццаць гадоў ён выявіў [[(5) Астрэя|Астрэю]], першы новы астэроід за 38 гадоў. Ён таксама выявіў [[(6) Геба|Гебу]] менш чым праз два гады. Пасля гэтага іншыя астраномы далучыліся да пошукаў, і далей выяўлялася не менш аднаго новага астэроіда ў год (за выняткам [[1945]] года).
 
У [[1891]] годзе [[Максіміліян Франц Ёзаф Карнэліус Вольф|Макс Вольф]] упершыню выкарыстаў для пошуку астэроідаў метад [[астрафатаграфія|астрафатаграфіі]], пры якім на фатаграфіях з доўгім перыядам экспанавання астэроіды пакідалі кароткія светлыя лініі. Гэты метад значна паскорыў выяўленне новых астэроідаў у параўнанні з раней выкарыстоўванымі метадамі візуальнага назірання: Макс Вольф у адзінотку выявіў 248 астэроідаў, пачынальнапачынаючы з [[(323) БрусияБрусія]], тады як да яго было выяўлена няшмат чым больш 300. {{Comment|Цяпер|16 студзеня 2014}}, праз стагоддзе, 385 тысяч астэроідаў маюць афіцыйны нумар, а 18 тысяч з іх — яшчэ і імя.
 
У [[2010]] г. дзве незалежныя групы астраномаў з [[ЗША]], [[Іспанія|Іспаніі]] і [[Бразілія|Бразіліі]] заявілі, што адначасна выявілі вадзяны [[лёд]] на паверхні аднаго з самых буйных астэроідаў галоўнага пояса — [[Феміда, астэроід|Феміды]]. Гэта адкрыццё дазваляе зразумець паходжанне вады на Зямлі. Напачатку свайго існаванні Зямля была занадта гарачая, каб утрымаць дастатковую колькасць вады. Гэта рэчыва павінна было прыбыць пазней. Меркавалася, што ваду на Зямлю маглі занесці [[камета|каметы]], але [[ізатоп]]ны склад зямной вады і вады ў каметах не супадае. Таму можна выказаць здагадку, што вада на Зямлю была занесена пры яе сутыкненні з астэроідамі. Даследчыкі таксама выявілі на Фемідзе складаныя [[вуглевадарод]]ы, у тым ліку малекулы — папярэднікі жыцця<ref>[http://www.membrana.ru/particle/3998 Впервые найден водяной лёд на астероиде]</ref>.
Радок 53:
Спачатку астэроідам давалі імёны герояў [[Старажытнарымская рэлігія|рымскай]] і [[Старажытнагрэчаская міфалогія|грэчаскай міфалогіі]], пазней адкрывальнікі атрымалі права зваць іх як дагодна — прыкладам, сваім імем. Спачатку астэроідам даваліся пераважна жаночыя імёны, мужчынскія імёны атрымвалі толькі астэроіды, мелыя незвычайныя [[арбіта|арбіты]] (прыкладам, [[(1566) Ікар|Ікар]], надыходны да [[Сонца]] бліжэй [[Меркурый|Меркурыя]]). Пазней і гэта правіла перастала выконвацца.
 
Атрымаць імя можа не кожны астэроід, а толькі той, арбіта якога больш-менш надзейна вылічана. Былі выпадкі, калі астэроід атрымваў імя праз дзясяткі гадоў пасля адкрыцця. Датуль, пакуль арбіта не вылічана, астэроіду даецца [[часовае пазначэнне астэроіда|часовае пазначэнне]], якое адлюстроўвае дату яго адкрыцця, прыкладам, {{nobr|1950 DA}}. Лічбы пазначаюць год, першая літара — нумар паўмесяца ў годзе, у якім астэроід быў адкрыты (у прыведзеным прыкладзе гэта другая палова лютага). Другая літара пазначае парадкавы нумар астэроіда ў паказаным паўмесяцы, у нашым прыкладзе астэроід быў адкрыты першым. ПаколькиПаколькі паўмесяцаў 24, а английскіханглійскіх літар — 26, у пазначэнні не выкарыстоўваюцца дзве літары: I (з-за падабенства з адзінкай) і Z. Калі колькасць астэроідаў, адкрытых цягам паўмесяца, перавысіць 24, ізноў вяртаюцца да пачатку алфавіта, прыпісваючы другой літары індэкс 2, пры наступным вяртанні — 3, {{nobr|і г.д.}}
 
Пасля атрымання імя афіцыйнае найменне астэроіда складаецца з ліку (парадкавага нумара) і назвы — [[Цэрэра|(1) Цэрэра]], [[(8) Флора]] і г.д.
Радок 87:
}}</ref>.
 
Метад поляриметриипалярыметрыі складаецца ў вызначэнні памеру на падставе яркасці астэроіда. Чым больш астэроід, тым больш сонечнага святла ён адлюстроўвае. Аднак яркасць астэроіда моцна залежыць ад [[альбеда]] паверхні астэроіда, што ў сваю чаргу вызначаецца складам парод, што складаюць яго. Прыкладам, астэроід Веста з-за высокага альбеда сваёй паверхні адлюстроўвае ў 4 разы больш святла, чым Цэрэра і з'яўляецца самым заўважным астэроідам на небе, які часам можна назіраць няўзброеным вокам.
 
Аднак само альбеда таксама можна вызначыць досыць лёгка. Рэч у тым, што чым менш яркасць астэроіда, то бок чым менш ён адлюстроўвае сонечнай радыяцыі ў бачным дыяпазоне, тым больш ён яе паглынае і, награваючыся, выпрамяняе яе потым у выглядзе цяпла ў інфрачырвоным дыяпазоне.
Радок 94:
 
== Класіфікацыя астэроідаў ==
 
Агульная класіфікацыя астэроідаў заснавана на характарыстыках іх арбіт і апісанні бачнага спектра сонечнага святла, адбіванага іх паверхняй.
 
Радок 115 ⟶ 114:
* '''[[Астэроід класа B|Клас B]]''' — у цэлым ставяцца да астэроідаў[[Астэроід класа C| класа C]], але амаль не паглынаюць хвалі ніжэй 0,5 мкм, а іх спектр злёгку блакітнаваты. [[Альбеда]] у цэлым вышэй, чым у іншых вугляродных астэроідаў.
* '''[[Астэроід класа D|Клас D]]''' — характарызуюцца вельмі нізкім [[альбеда]] (0,02?0,05) і роўным чырванаватым [[Спектр|спектрам]] без выразных [[Спектравая лінія паглынання|ліній паглынання]].
* '''[[Астэроід класа E|Клас E]]''' — паверхня гэтых астэроідаў утрымвае ў сваім складзе такі [[мінерал]], як [[энстатитэнстатыт]] і можа мець падабенства з [[Ахандрыт|ахандрытамі]].
* '''[[Астэроід класа F|Клас F]]''' — у цэлым падобныя з астэроідамі класа B, але без слядоў «вады».
* '''[[Астэроід класа G|Клас G]]''' — характарызуецца нізкім [[альбеда]] і амаль плоскім (і бясколерным) у бачным дыяпазоне спектрам адлюстравання, што сведчыць пра моцны [[Ультрафіялетавае выпрамяненне|ультрафіялетавым]] паглынанні.
Радок 269 ⟶ 268:
* [http://www.geokhi.ru/~meteorit/burba-lil.html Космические лилипуты] {{dead link |url=http://www.geokhi.ru/~meteorit/burba-lil.html |id=20070927220310}}
* [http://smallbodies.ru/ Каталог орбитальной эволюции малых тел Солнечной системы]
* [http://tvroscosmos.ru/frm/vestidata/2012/vesti03_03_12_2.php Астероиды — траектория катастрофы.] ВидеоВідэа [[Телестудиятэлестудыі Роскосмоса|телестудии Роскосмоса]]Раскосмасу. 2012 год.
* [http://www.youtube.com/watch?v=dhjXFWdgqDg Лекция «Астероидно-кометная опасность: мифы и реальность» 19.12.2012] Шустов Б. М. (видеовідэа, лекциялекцыя вў МосковскомМаскоўскім планетариипланетарыі)
 
{{Класы астэроідаў}}