Вікіпедыя

Карл V Габсбург: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
др →‎Шлюб і нашчадства: clean up з дапамогай AWB
афармленне
Радок 27:
| папярэднік_3 = [[Максіміліян I, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі|Максіміліян I]]
| пераемнік_3 = [[Фердынанд I, імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі|Фердынанд I]]
| дата нараджэння = 24.2.1500
| месца нараджэння = {{Месца нараджэння|Гент}}, [[графства Фландрыя|Фландрыя]]
| дата смерці = 21.9.1558
| месца смерці = Юстэ, {{Месца смерці|Эстрэмадура}}, [[Іспанія]]
| дынастыя = [[Габсбургі]]
| бацька = [[Філіп I Прыгожы|Філіп Прыгожы]]
| маці = [[Хуана I Вар'ятка]]
| у шлюбе = [[Ізабела Партугальская]]
| дзеці =
| дзеці = [[Філіп II, кароль Іспаніі]]<br /> [[Марыя Іспанская]]<br />[[Хуана Аўстрыйская]]
| Commons = Charles V, Holy Roman Emperor
}}
Радок 71:
[[Выява:Habsburg Map 1547.jpg|thumb|right|450px|Карта ўладанняў Габсбургаў пасля [[Бітва пры Мюльбергу|бітвы пры Мюльбергу]] (1547), з ''Кембрыджскага атласа сучаснай гісторыі'' (1912); Землі Габсбургаў пазначаны зялёным колерам.]]
 
Магчыма, найбольш істотным стратэгічным фактарам для караля Іспаніі быў саюз Лігі з Францыяй, што перашкаджала яго імкненню падарваць пазіцыі Лігі ў Германіі. Паражэнне Францыска ў 1544 годзе дазволіла яму ануляваць саюз з пратэстантамі, і Карл скарыстаўся гэтай магчымасцю. Ён распачаў спробу правесці перамовы на [[Трыдэнцкі сабор|Трыдэнцкім саборы]] ў 1545 годзе, але лідары пратэстантаў, пачуваючыся здраджанымі з-за пазіцыі, заняты каталікамі на Саборы, пачалі ваенныя дзеянні пад правадырствам [[курфюрства Саксонія|Саксонскага курфюрста]] [[Морыц, курфюрст Саксоніі|Морыца]]. У адказ Карл уварваўся ў Германію на чале змяшанай галандска-іспанскай арміі, разлічваючы вярнуць імператарскі аўтарытэт. Імператар асабіста нанёс разгромнае паражэнне пратэстантам у гістарычнай [[Бітва пры Мюльбергу|бітве пры Мюльбергу]] ў 1547 годзе. У 1555 годзе Карл падпісаў [[Аўгсбургскі рэлігійны мір]] з пратэстанцкімі дзяржавамі і аднавіў стабільнасць у Германіі на сваім прынцыпе ''[[cuius regio, eius religio]]'' («чыя ўлада, таго і рэлігія»), вельмі непапулярнага сярод іспанскага і італьянскага духавенства. З гэтага моманту ўдзел Карла ў рашэнні германскіх пытанняў умацавала ролю Іспаніі як гаранта бяспекі каталікоў Габсбургаў у Свяшчэннай Рымскай імперыі; прэцэдэнт узнік сям'юсям’ю дзесяцігоддзямі пазней, уцягванне ў вайну канчаткова пазбавіла Іспанію статусу наймацнейшай еўрапейскай дзяржавы.
 
=== Вайна з Асманскай імперыяй ===
Радок 78:
У вобразе абаронцы хрысціянства (за што Карл атрымаў мянушку «Божы сцяганосцец») ён ваяваў супраць Турцыі. У канцы 1529 годзе турэцкія войскі аблажылі Вену, ужо маючы за спіной заваяваную Венгрыю. Але зіма прымусіла іх адступіць. У 1532 годзе гэтак жа ні з чым туркі сышлі з-пад крэпасці Кёсег у заходняй Венгрыі. Выкарыстоўваючы перапынак у вайне, Карл у 1535 годзе адпраўляе флот да берагоў Туніса. Флот Карла ўзяў горад і вызваліў тысячы звернутых у рабства хрысціян. Тут была пабудавана крэпасць і пакінуты іспанскі гарнізон. Аднак гэта перамога была зведзена на нішто зыходам [[Бітва каля Прэвезы|бітвы пры Прэвезе]] (у Эпіры) у 1538 годзе, калі хрысціянам супрацьстаяў нанова пабудаваны султанам [[Сулейман I|Сулейманам I Цудоўным]] турэцкі флот. Цяпер туркі зноў панавалі ў Міжземным моры (да [[Бітва пры Лепанта|бітвы пры Лепанта]] ў 1571 годзе).
 
У 1541 годзе Карл спрабаваў з дапамогай флоту ўзяць Алжыр, але караблі раскідала па моры раптоўнай бурай. Карыстаючыся турэцка-персідскім канфліктам, у 1545 годзе Карл падпісаў з султанам перамір'еперамір’е, а затым і мір (1547) тэрмінам на пяць гадоў. Габсбургам прыйшлося нават выплачваць Сулейману даніну, паколькі ён увесь час пагражаў уладанням Карла ў Іспаніі і Італіі, а таксама ў Аўстрыі.
 
=== Адрачэнне ===
Радок 164:
[[Катэгорыя:Мемуарысты Іспаніі]]
[[Катэгорыя:Мемуарысты Германіі]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Іспаніі]]
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Карл_V_Габсбург"