EDVAC: Розніца паміж версіямі

'''EDVAC''' ('''''E'''lectronic '''D'''iscrete '''V'''ariable '''A'''utomatic '''C'''omputer'') — адна з першых [[электронная вылічальная машына|электронных вылічальных машын]]. У адрозненні ад свайго папярэдніка [[ЭНІАК]], гэта быў камп'ютаркамп’ютар на двайковай, а не дзесятковай сістэме злічэння. Як і [[ЭНІАК]], EDVAC быў распрацаваны ў Інстытуце Мура [[Пенсільванскі ўніверсітэт|Пенсільванскага Універсітэта]] для Лабараторыі балістычных даследаванняў [[Армія ЗША|Арміі ЗША]] камандай інжынераў і навукоўцаў на чале з Джонам Прэсперам Экертам і Джонам Уільямам Моклі з актыўнай дапамогай матэматыка [[Джон фон Нейман|фон Неймана]] і [[Герман Голдстайн|Германа Голдстайна]].

Вынік працяглых плённых дыскусій у групе канструктараў [[ЭНІАК]] фон Нейман падвёў у маі 1945 года ў рукапісу пад назвай «Першы праект справаздачы аб EDVAC». У чэрвені 1945 года фон Нейман даслаў гэты рукапіс па пошце з [[Лос-Аламаская нацыянальная лабараторыя|Лос-Аламаса]], дзе тады знаходзіўся, [[Герман Голдстайн|Герману Голдстайну]], як куратару праектаў [[ЭНІАК]] і EDVAC з боку Арміі ЗША. Герман Голдстайн, які сам быў навукоўцам да службы ў Арміі ЗША, высока ацаніў навуковую каштоўнасць працы і, перадрукаваўшы яе на 101 старонцы, разаслаў 24 копіі шырокаму шэрагу навукоўцаў у навуковых установах ЗША і Вялікабрытаніі. На копіях справаздачы ў якасці аўтара змяшчалася толькі фамілія фон Неймана, што стварала памылковае ўражанне, што менавіта фон Нейман з'яўляеццаз’яўляецца аўтарам усіх ідэй, якія выкладзены ў дакуменце. У прыватнасці ў справаздачы згадваўся прынцып захоўвання праграмы ў памяці камп'ютаракамп’ютара разам з данымі. Камп'ютарКамп’ютар EDVAC павінен быў стаць першай машынай, які рэалізаваў гэту ідэю, і атрымаў назву «[[архітэктура фон Неймана]]». Гэты ўчынак надоўга сапсаваў зносіны Экерта і Моклі з Голдстайнам і фон Нейманам. Фактычна шырокая публікацыя дадзенага дакумента пазбаўляла Экерта і Моклі права на патэнт ідэй, аўтарамі якіх яны з'яўлялісяз’яўляліся.

Кантракт W-36-034-ORD-7593 на стварэнне новага камп'ютаракамп’ютара з кодавай назвай «Project PY» быў падпісаны 12 красавіка 1946 года, з пачатковым бюджэтам у 100&nbsp;000 [[долар ЗША|дол.]]<ref>[http://ftp.arl.mil/~mike/comphist/61ordnance/chap3.html ELECTRONIC COMPUTERS WITHIN THE ORDNANCE CORPS] глава 3</ref> Асноўнай праблемай пры канструяванні машыны быў баланс паміж надзейнасцю і эканоміяй. Тым не менш, канчатковы кошт EDVAC быў параўнальны з коштам ENIAC і быў крыху менш 500&nbsp;000 дол. — у пяць разоў вышэй першапачатковай ацэнкі.

22 сакавіка 1946 года Моклі і Экерт пакінулі Інстытут Мура з-за спрэчак з Пенсільванскім універсітэтам і Арміяй ЗША наконт патэнтаў на камп'ютарыкамп’ютары [[ЭНІАК]] і EDVAC. У тым жа годзе праект пакінулі [[Джон фон Нейман|фон Нейман]] і [[Герман Голдстайн]], разам з інжынерам Артурам Бёрксам яны перайшлі ў [[Інстытут перспектыўных даследаванняў]] (IAS) [[Прынстанскі ўніверсітэт|Прынстанскага ўніверсітэта]], дзе пачалі працаваць над |IAS-машынай. Зыход вядучых інжынераў і навукоўцаў з праекта EDVAC прывёў да таго, што работы над EDVAC зацягнуліся на 3 гады. У выніку першай машынай, дзе была рэалізавана "[[архітэктура фон Неймана]]", стаў у маі 1949 года брытанскі камп'ютаркамп’ютар [[EDSAC]].

Пасля завяршэння EDVAC Інстытут Мура больш не займаўся стварэннем камп'ютараўкамп’ютараў.

Камп'ютарКамп’ютар ужываў двайковую сістэму злічэння, валодаў убудаванымі аперацыямі складання, аднімання і множання, а таксама праграмнай рэалізацыя дзялення; аб'ём памяці складаў тысячу 44-разрадных слоў (пазней дапоўнены да 1024 слоў, што дае 5,5 [[кілабайт]] у сучаснай тэрміналогіі).

Фізічна камп'ютаркамп’ютар складаўся з наступных кампанентаў:

Камп'ютарКамп’ютар складаўся амаль з 6000 [[Радыёлямпа|электравакуумных лямп]], 12&nbsp;000 дыёдаў і спажываў 56 кВт энергіі. Займаная плошча — 45,5 м², маса — 7850 кг. Поўны склад абслуговага персаналу — 30 чалавек на кожную 8-гадзінную змену.

EDVAC быў пастаўлены {{не перакладзена|:en:Ballistics_Research_Laboratory|Балістычнай Лабараторыі}} у жніўні 1949 года. Пасля ліквідавання няспраўнасцей камп'ютаркамп’ютар нарэшце пачаў працаваць у 1951 годзе і прарабіў да 1961 года, калі ён быў заменены на больш дасканалую машыну [[BRLESC]].

* [[ENIAC]] — першы ўніверсальны электронны камп'ютаркамп’ютар, створаны камандай Моклі і Экерта ў Інстытуце Мура пры Пенсільванскім універсітэце (1946)

* [[EDSAC]] — брытанскі камп'ютаркамп’ютар, першы рэалізаваў «[[архітэктура фон Неймана|архітэктуру фон Неймана]]» (1949)

* [[Eckert-Mauchly Computer Corporation]] — кампанія, заснаваная ў 1946 годзе Экертам і Моклі, якая стварыла першыя камерцыйныя камп'ютарыкамп’ютары [[BINAC]] і [[UNIVAC I]]

* [http://conservancy.umn.edu/handle/107275 інтэрв'юінтэрв’ю Джона Прэспера Экерта], [[Інстытут Чарльза Бебіджа]], [[Універсітэт Мінесоты]]