Гравітацыйная хваля: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др →‎Спасылкі: пунктуацыя
выкарыстаў астранамічны тэрмін
Радок 1:
[[Файл:Quadrupol Wave.gif|міні|справа|Палярызаваная гравітацыйная хваля]]
 
'''Гравітацыйная хваля''' — абурэннеадхіленне [[Гравітацыйнае поле|гравітацыйнага поля]], «рабізна» тканіны прасторы-часу, якая распаўсюджваецца з [[скорасць святла|скорасцю святла]]<ref>З-за эфекту нелінейнасці гравітацыі гравітацыйныя хвалі ў прынцыпе могуць распаўсюджвацца і з меншай скорасцю.</ref>. Гравітацыйныя хвалі прадказваюцца [[Агульная тэорыя адноснасці|агульнай тэорыяй адноснасці]] (АТА) і многімі іншымі тэорыямі гравітацыі, але з прычыны іх надзвычайнай слабасці не былі зарэгістраваныя напрамую да 14 верасня 2015 года<ref>Игорь Иванов. [http://elementy.ru/novosti_nauki/432691/Gravitatsionnye_volny_otkryty Гравитационные волны — открыты!] // «Элементы.ру».</ref>. Тым не менш ускосныя сведчанні іх існавання досыць важкія — АТА прадказвае тэмпы збліжэння цесных сістэм падвойных зорак, якія супадаюць з назіраннямі, за кошт страты энергіі на выпраменьванне гравітацыйных хваль.
 
У рамках АТА гравітацыйныя хвалі апісваюцца рашэннямі ўраўненняўураўненняў Эйнштэйна хвалевага тыпу, якія прадстаўляюць сабой узбурэнне метрыкі прасторы-часу, якое рухаецца са скорасцю святла. Праявай гэтага ўзбурэння павінна быць, у прыватнасці, перыядычная змена адлегласці паміж двума свабодна падаючымі (гэта значыць тымі, што не адчуваюць ўплыву ніякіх сіл) пробнымі масамі. Амплітудай {{math|''h''}} гравітацыйнай хвалі з'яўляецца безразмерная велічыня — адноснае змяненне адлегласці. Прадказваць максімальныя амплітуды гравітацыйных хваль ад астрафізічных аб'ектаў (напрыклад, кампактных падвойных сістэм) і з'яў (выбухаў [[Звышновая зорка|звышновых]], зліццяў [[Нейтронная зорка|нейтронных зорак]], захопаў зорак [[Чорная дзірка|чорнымі дзіркамі]] і т. п.) пры вымярэннях ў [[Сонечная сістэма|Сонечнай сістэме]] вельмі малыя ({{math|''h''}}=10<sup>−18</sup>—10<sup>−23</sup>). Слабая (лінейная) гравітацыйная хваля згодна з агульнай тэорыяй адноснасці з'яўляецца папярочнай, квадрупольнай і апісваецца двума незалежнымі кампанентамі, размешчанымі пад вуглом 45° адзін да аднаго (мае два напрамкі палярызацыі).
 
== Генерацыя гравітацыйных хваль ==