Ян Запальяі: Розніца паміж версіямі

{{вызнч|1=Ян}} {{вызн|1=Запальяі}} ([[венгерская мова|венг]]. ''Szapolyai János, Zápolya János'') - [[Трансільванія|трансільванскі]] ваявода і князь, а пасля кароль паўднёвай частцы [[Венгрыя|Венгрыі]], так званай Асманскай Венгрыі ([[1527]]-[[1540]]). З'яўляецца апошнім нацыянальным кіраўніком Венгрыі.

Ян Запальяі нарадзіўся ў [[1487]] г. у мястэчку [[Спішскі Град]] (венг. ''Szepesi vár''), сёння ў [[Славакія|Славакіі]], загінуў у [[1540]] г. бліз [[Сазшабешу]] (венг. Szászsebes), сёння [[Румынія]]. Бацька Яна - Іштван Запальяі ([[1492]]-[[1499]]), быў сярэднестатычным венгерскім дваранінам, а яго маці паходзіла з высакароднай сям'і [[Хэдвіг]].

З [[1505]] г. быў кіраўніком часткі венгерскага дваранства, якая змагалася за вяртанне караля венгерскага рода і супраць якога-небудзь старонняга ўплыву. У [[1511]] г. атрымаў тытул трансільванскага ваяводы, асноўнай задачай якога стала - падаўленне сялянскага паўстання пад кіраўніцтвам [[Д'ёрдзь Дожы|Д'ёрдзя Дожы]]. Паўстанцы былі разгромлены ў [[1514]], лідэр паўстання пасля першага катавання - загінуў.

У той час Венгрыя знаходзілася пад валадарствам [[Людовік Ягелон|Людовіка Ягелона]], у краіне існавала слабасць кіравальнага класа і хаос. Калі асманскі султан - [[Сулейман Пышны]], напаў на Венгрыю, у [[1526]], то Ян Запальяі са сваім войскам жадаў прыняць удзел у абароне Венгрыі, але па невядомым прычынам своечасова не паспеў да мястэчка [[Мохач]], дзе адбылася вырашальная бітва паміж венграмі і туркамі, у якой апошнія перамаглі.

Паводле некаторых крыніц, адной з падстаў не своечасовага прыбыцця на поле бітвы, было дрэннае стаўленне да дому [[Габсбургі|Габсбургаў]]. Ён быў у сталым канфлікце з дзеючым каралём і кіравальнай шляхтай.