|
'''Велд''' (ад {{Lang-nl|veld}}veld — «поле») — шырокія засушлівыя [[плато]] ў [[Паўднёвая Афрыка|Паўднёвай Афрыцы]], галоўным чынам у [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|паўднёва-афрыканскай рэспублікі]], размешчаныя ў [[Міжрэчча, значэнні|міжрэччы]] [[Рака|рэк]] [[Рака Лімпопа|Лімпопа]] і [[Рака Вааль|Вааль]] і ў верхнім цячэнні ракі [[Рака Аранжавая|Аранжавая]]. Утвараюць серыю прыступак, якія падвышаюцца да [[Драконавыя горы|Драконавых гор]] і паніжаюцца да западзіны [[Пустыня Калахары|Калахары]] і [[Даліна|даліны]] Лімпопа.
Адрозніваюць ''Нізкі Велд'', ''Сярэдні Велд'', ''Высокі Велд'', а таксама ''Бушвелд''.
=== Агульная характарыстыка ===
[//ru.wikipedia.org/wiki/Климат [Клімат]] плато кантынентальны [//ru.wikipedia.org/wiki/Субтропический_климат[Субтрапічны клімат|субтрапічны]]. Колькасць ападкаў складае 600-800 мм у год. Сярэднегадавыя тэмпературы станоўчыя (12-23 °C). Вышэй 1800 м часам выпадае [//ru.wikipedia.org/wiki/Снег [снег]].
У расліннасці пераважаюць [[Ксерафіты|ксерафітныя]] калючыя [[Кусткуст|кусты]] (''бушвелд''). Па далінах рэк растуць субтрапічныя [[Хвойны лес|хвойныя лясы]] з прадстаўнікоў роду [[Podocarpus]] і іншых хвойных. Частка тэрыторыі разараная пад пасевы маісу, азімай [[Пшаніца|пшаніцы]], [[Бавоўнікбавоўнік|бавоўніка]], [[Тытунь|тытуню]]. Маюцца [[Садавіна|фруктовыя]] сады і [[Паша (сельская гаспадарка)|пашы]]. Багаты [[Жывёлы|жывёльны свет]] (розныя віды [[Антылопы|антылоп]], [[зебры]], [[Леў|львы]], [[Леапард|леапарды]]) захоўваецца ў [[Рэзерватрэзерват|рэзерватах]].
На плато распрацоўваюцца [[Радовішча|радовішчы]] [[золата]], [[Уран (хімічны элемент)|уранавых руд]], [[Каменны вугаль|каменнага вугалю]], [[Алмазалмаз|алмазаў]], а таксама [[Плаціна|плаціны]], [[Жалеза|жалезных]], [[Тытан (хімічны элемент)|тытанавых]] і [[Ванадый|ванадыевых руд]], [[Храмітхраміт|храмітаў]].
=== Нізкі Велд ===
'''Нізкі Велд''' ({{Lang-af|Laeveld}}Laeveld, ''Лаэфелд''<ref name="ИПКГНЮАР">Инструкция по передаче на картах географических названий Южно-Африканской Республики (с языка африкаанс). — М., 1968. — С. 22.</ref>; {{Lang-en|Low Veld}}Low Veld) размешчаны на правым беразе ракі [[Лімпопа (рака)|Лімпопа]]. Ён уяўляе сабой старажытны <nowiki>{{нп3|пеняплен||ru|Пенеплен}}</nowiki> (слабапагоркавую раўніну) [[Дакембрый|дакембрыйскага]] крышталічнага падмурка. Раздзелены шырокімі далінамі. Вышыня складае ад 300 да 600 м. Пакрыты [[Саваннасаванна|саванайсаваннай]] з [[Баабаббаабаб|баабабам]] і дрэвам [[Colophospermum mopane]].
=== Сярэдні Велд ===
Між [//ru.wikipedia.org/wiki/[Вааль |Ваалем]] і вярхоўямі [//ru.wikipedia.org/wiki/Улифантс_[Улифантс (бассейн_Лимпопо)басейн УлифантсаЛімпопа)|Уліфантса]] расположен Сярэдні Велд ([//ru.wikipedia.org/wiki/Африкаанс африк.] Middelveld, ''Мидделфелд''<ref />; [//ru.wikipedia.org/wiki/Английский_язык англ.] {{lang-af|Middle Veld}}). Ён складаны амаль гарызантальнымі залягальнымі [//ru.wikipedia.org/wiki/Песчаник пясчанікамі[пясчанік]]амі, [//ru.wikipedia.org/wiki/Сланцы_[Сланцы (горные_породы)горныя пароды)|сланцамі]] і іншымі [//ru.wikipedia.org/wiki/Осадочные_горные_породы[Асадкавыя горныя пароды|асадкавымі пародамі.]]. Вышыня яго складае 800—1300 м. Над сярэднім велдам узвышаюцца ізаляваныя [//ru.wikipedia.org/wiki/Горная_вершина[Горная вяршыня|вяршыні]] — ''копьес.'' '''Сярэдні велд''' пакрыт на захадзе ксерафітнымі хмызнякамі, на ўсходзе — [//ru.wikipedia.org/wiki/Злак [Метлюжковыя|метлюжковымі]].] У раёне [//ru.wikipedia.org/wiki/Кимберли_[Кімберлі (ЮАРПАР) |Кімберлі]] вядзецца здабыча [//ru.wikipedia.org/wiki/Алмаз алмазаў[алмаз]]аў.
=== Высокі Велд ===
'''Высокі Велд''' ({{Lang-af|Bosveld}}, ''Босфелд''; {{Lang-en|Bush Veld}}). Вышыня яго не перавышае 900 м. Бушвелд складзены [[Магматычныя горныя пароды|магматычнымі пародамі]] і пакрыты зараснікамі калючых [[Куст|хмызнякоў]] (віды [[Акацыя|акацый]]).
'''Высокі Велд'''<ref>[https://books.google.ru/books?redir_esc=y&hl=ru&id=bocmAAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B4 Велд] // [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B1%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD Словарь географических названий зарубежных стран] / отв. ред. [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BA%D0%BE%D0%B2,_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 А. М. Комков]. — 3-е изд., перераб. и доп. — <abbr title="Москва">М.</abbr> : [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE) Недра], 1986. — С. 83.</ref> ({{Lang-af|Hoëveld}}Hoëveld, ''Хуэфелд''; {{Lang-en|High Veld}}High Veld) ляжыць паміж рэкамі [[Аранжавая]] і [[Вааль]]. Ён мае падобную з сярэднім велдам [[Геалогія|геалагічную]] будову. Вышыня гэтай часткі плато паніжаецца з вышыні 2000 м на паўночным усходзе да 1200 м на паўднёвым-захадзе. У інтэрвале вышынь 1200-2000 м паверхня пакрыта суцэльным [[Метлюжковыя|зёлкавым]] покрывам вышынёй да 1 м. У хрыбце [[Вітватэрсранд]] у паўночнай частцы высокага велда размешчаны найважнейшыя ў [[ПАР]] радовішчы [[золата]] і [[Уран (хімічны элемент)|ўрану]].
{{зноскі}}
=== Бушвелд ===
На поўнач ад [[Сталіца|сталіцы]] [[Паўднёва-Афрыканская Рэспубліка|Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікі]], горада [[Прэторыя]], Нізкі Велд пераходзіць у '''Бушвелд'''<ref>Восток Южно-Африканской Республики // [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%90%D1%82%D0%BB%D0%B0%D1%81_%D0%BC%D0%B8%D1%80%D0%B0 Атлас мира] / сост. и подгот. к изд. ПКО «Картография» в 1999 г. ; отв. ред.: <span class="nowrap">Т. Г. Новикова</span>, <span class="nowrap">Т. М. Воробьёва</span>. — 3-е изд., стер., отпеч. в 2002 г. с диапоз. 1999 г. — <abbr title="Москва">М.</abbr> : Роскартография, 2002. — С. 202. — [//ru.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/5851200553 ISBN 5-85120-055-3].</ref><ref>[https://books.google.ru/books?redir_esc=y&hl=ru&id=bocmAAAAMAAJ&focus=searchwithinvolume&q=%D0%92%D0%B5%D0%BB%D0%B4 Велд] // [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%A1%D0%BB%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%80%D1%8C_%D0%B3%D0%B5%D0%BE%D0%B3%D1%80%D0%B0%D1%84%D0%B8%D1%87%D0%B5%D1%81%D0%BA%D0%B8%D1%85_%D0%BD%D0%B0%D0%B7%D0%B2%D0%B0%D0%BD%D0%B8%D0%B9_%D0%B7%D0%B0%D1%80%D1%83%D0%B1%D0%B5%D0%B6%D0%BD%D1%8B%D1%85_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B0%D0%BD Словарь географических названий зарубежных стран] / отв. ред. [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9A%D0%BE%D0%BC%D0%BA%D0%BE%D0%B2,_%D0%90%D0%BD%D0%B0%D1%82%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D0%B9_%D0%9C%D0%B0%D1%80%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B8%D1%87 А. М. Комков]. — 3-е изд., перераб. и доп. — <abbr title="Москва">М.</abbr> : [//ru.wikipedia.org/wiki/%D0%9D%D0%B5%D0%B4%D1%80%D0%B0_(%D0%B8%D0%B7%D0%B4%D0%B0%D1%82%D0%B5%D0%BB%D1%8C%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE) Недра], 1986. — С. 64.</ref> ({{Lang-af|Bosveld}}Bosveld, ''Босфелд''; {{Lang-en|Bush Veld}}Bush Veld). Вышыня яго не перавышае 900 м. Бушвелд складзены [[Магматычныя горныя пароды|магматычнымі пародамі]] і пакрыты зараснікамі калючых [[Куст|хмызнякоў]] (віды [[Акацыя|акацый]]).
== ЗаўвагіСпасылкі ==
{{примечания}}
== Ссылки ==
* {{ВРЭ|Велд|4|716|id=1904417}}
<div class="cx-template-editor-source-container" dir="ltr" style="display: none;" lang="ru"><div class="cx-template-editor-source"><div class="cx-template-editor-title">БРЭ</div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="1" class="cx-template-editor-param-key">1</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="1" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-1-">Велд</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="2" class="cx-template-editor-param-key">2</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="2" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-2-">4</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="3" class="cx-template-editor-param-key">3</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="3" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-3-">716</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="id" class="cx-template-editor-param-key">id</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="id" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-id-">1904417</div></div></div></div><div class="cx-template-editor-source-container" dir="ltr" style="display: none;" lang="ru"><div class="cx-template-editor-source"><div class="cx-template-editor-title">БРЭ</div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="1" class="cx-template-editor-param-key">1</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="1" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-1-">Велд</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="2" class="cx-template-editor-param-key">2</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="2" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-2-">4</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="3" class="cx-template-editor-param-key">3</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="3" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-3-">716</div></div><div class="cx-template-editor-param"><div class="cx-template-editor-param-title"><span id="id" class="cx-template-editor-param-key">id</span></div><div class="cx-template-editor-param-value" data-key="id" style="position: relative;" id="CITEREF.D0.91.D0.A0.D0.AD2006-id-">1904417</div></div></div></div>
* {{ВСЭ3}}.
* {{З|ГеографическойГеаграфічнай энциклопедииэнцыклапедыі|http://dic.academic.ru/dic.nsf/enc_geo/1134/Велд}}.
{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Геаграфія ПАР]]
[[Катэгорыя:Плато]]
| 