Іаган Марцін Шлеер: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дрНяма тлумачэння праўкі
др clean up, перанесена: Канстанц → Констанц (4) з дапамогай AWB
Радок 15:
|Вядомы як = Стваральнік [[валапюк]]а
}}
'''Іаган Марцін Шлеер''' ({{lang-de|Johann Martin Schleyer}}; {{ДН|18|7|1831}}, Оберлаўда, цяпер Лаўда-Кёнігсхофен — {{ДС|16|8|1912}}, {{МС|КанстанцКонстанц||}}) — нямецкі каталіцкі святар, стваральнік мовы [[валапюк]]. Сапраўднае імя '''Марцін Шлеер''', першае імя ''Іаган'', на самой справе было імем хроснага бацькі, якое ён дадаваў неафіцыйна.
 
== Біяграфія ==
Прысвечаны ў сан у [[1856]] годзе, служыў у розных прыходах. У перыяд Культуркампф правёў чатыры месяцы ў турме (1875), за зробленую ў казанні адмоўную заўвагу ў адрас [[сацыялізм]]у. Пасля, ён працаваў у прыходзе святых Пятра і Паўла каля [[Горад КанстанцКонстанц|КанстанцаКонстанца]] (1875—1885), дзе ў яго з'явіліся думкі наконт стварэння мовы прызванай аблегчыць зносіны паміж народамі — [[валапюк]]а. Пазней ён казаў, што бог сам кіраваў яго працай.
 
Фактычна, раней за валапюк ён спрабаваў стварыць яшчэ адну штучную мову, якую называў Dolmetsch-Sprache (тлумачальная мова). Першая ідэя Шлеера была ў тым, што трэба стварыць мову на аснове [[пазірафія|знакаў]], якія існавалі б у асноўных еўрапейскіх мовах: нямецкай, англійскай, італьянскай, іспанскай і рускай. Таму, у [[1878]] годзе ён стварыў універсальны алфавіт, прыдатны для запісу ўсіх гукаў ва ўсіх мовах. Ён думаў, што для хрысціянскай Еўропы, адзіны алфавіт таксама неабходны, як і адзіная рэлігія. Яго алфавіт меў дастаткова вялікі поспех і таму Шлеер думаў, што прызваны для стварэння ўніверсальнай мовы для чалавецтва. Але ён кінуў ідэю стварэння мовы на аснове галоўных еўрапейскіх моў, жадаючы стварыць штучную мову з цалкам рэгулярнай граматыкай. Сістэма валапюка ўключае ў сябе тэорыі ранейшых праектаў: яна мае рысы сакрэтнай мовы, коду, [[пазіграфія|пазіграфіі]] і штучнай мовы.
Радок 26:
У 1870-я гады выдаваў літаратурна-рэлігійны часопіс «Арфа Сіёна». У 1879 годзе апублікаваў у ім першы артыкул пра мову валапюк «Праект сусветнай мовы і сусветнай граматыкі для адукаваных людзей усіх нацый Зямлі», у 1880 годзе выпусціў падручнік «Валапюк, сусветная мова». У 1894 годзе прызначаны папскім прэлатам.
 
У КанстанцыКонстанцы і Оберлаўдзе ўсталяваныя мемарыяльныя дошкі ў гонар Шлеера. У горадзе Лаўда, які знаходзіцца паблізу, ёсць школа, якая носіць яго імя.
 
З 2001 года ідзе міжнародны працэс беатыфікацыі Марціна Шлеера<ref>[http://www.e-novosti.info/blog/15.03.2004/1 Esperanto новости Мецгер и Шлеер — святые?] {{ref-ru}}</ref>.