|
}}
[[Выява:Borneo Topography.png|thumb|Востраў Калімантан (Барнеа)]]
'''Каліманта́н''' — (інданез. ''Kalimantan''; таксама '''Барнеа''', [[Малайская мова|малайск.]] ''Borneo'') — трэці па велічыні [[востраў]] у свеце. Знаходзіцца ў центры [[Малайскі архіпелаг|Малайскага архіпелага]], уваходзіць у склад [[Вялікія Зондскія астравы|Вялікіх Зондскіх астравоў]]. Плошча — 743 330 км².
Адзіны востраў, які падзелены адразу паміж трымытрыма дзяржавамі: [[Інданезія]]й, [[Малайзія]]й і [[Бруней|Брунеем]]. ВостараўВостраў абмываюць [[Паўднёва-Кітайскае мора]], [[мора Сулу]], [[мора Сулавесі]], [[Яванскае мора]], пралівы [[Макасарскі праліў|Макасарскі]] і Карымата. Плошча з прыбярэжнымі астравамі 746,5 тыс. км². Даўжыня з паўднёвага захаду на паўночны ўсход каля 1100 км. Берагі слаба расчлянёныя, нізінныя, забалочаныя. Бухтаў мала.
Рэльеф пераважна горны. У цэнтральнай частцы і на паўночным усходзе глыбавыя нагор'інагор’і (г.гара Кінабалу, 4101 м) і ўзгоркавыя [[плато]]. На ўзбярэжжах поўднюпоўдня і захаду нізіны. Геалагічную будову Калімантана скяадаюцьскладаюць на паўночным захадзе старажытная дамезазойская Зондская платформа, на поўдні і ўсходзе кімерыйская і альпійская складкавасці. Горы складзены з [[граніт]]аў, [[гнейс]]аў і крышталічных сланцаў, нізіны — з алювіяльных адкладаў. Радовішчы [[Нафта|нафты]], газу, каменнага вугалю, жалезнай і поліметалічных руд.
Клімат экватарыяльны. Тэмпература на раўнінах 25—27 °СC. Ападкаў 2000—3500 мм, у гарах да 5000 мм за год. Рэкі кароткія, паўнаводныя (найбольшыя Капуас, Барыта, [[Махакам]]), у верхняй частцы парожыстыя, з вялікімі запасамі гідраэнергіі, у ніжняй — суднаходныя.
Значная частка вострава занята экватарыяльнымі лясамі (гілеямі) да вышыні 1200—1500 м. Сярод лясной расліннасці пераважаюць дыптэракарпавыя, фікусы[[фікус]]ы, [[пальмы]], дрэвападобныя папараці, [[бамбук]]. Шмат ліян і эпіфітаў. Вышэй 1500 м — субтрапічная і барэальная флора. Уздоўж узбярэжжаў [[Мангры|мангравыя]] зараснікі. Сярод фаўны трапляюцца чалавекападобныя ([[арангутан]]гі) і іншыя [[малпы]], [[сланы]], насарогі[[насарог]]і, [[тапіры]], дзікі, птушкі, паўзуны і земнаводныя.
Насельніцтва каля 10 млн. чал. Вырошчваюць [[рыс]], каўчуканосы, алейныя пальмы. Буйныя гарады: Пантыянак, Банджармасін (Інданезія), Кучынг (Малайзія), [[Бандар-Серы-Бегаван]] (Бруней).
== Літаратура ==
* ''Лаўрыновіч М.'' Калімантан // БЭ у 18 т. Т. {{Крыніцы/БелЭн|7. Мн., 1998.}}
* Gudgeon, L. W. W. 1913. ''British North Borneo''. Adam and Charles Black, London. (An early well-illustrated book on «British North Borneo», now known as Sabah.)
|
