Нясвіжскі палацава-паркавы комплекс: Розніца паміж версіямі

Традыцыйна лічылася, што першае ўпамінанне пра Нясвіж адносіцца да XIII стагоддзя, калі Юрый Нясвіжскі, адзін з яго ўладальнікаў, у [[1224]] г. браў удзел у [[Бітва на рацэ Калка|бітве з татарамі на Калцы]]{{sfn|Ткачёв|2002|с=148.}}. Летапіс паведамляе, што ў гэтай бітве разам з іншымі князямі [[татары]] забілі князёў «…''Святаслава Шумьскаго, Мсціслава Чернеговського з сынам, Юрья Несвежъского''…» Апошняга пачынаючы з [[XIX стагоддзе|XIX ст.]] упарта атаясамлівалі з уладальнікам цяперашняга Нясвіжа, і дата 1223 г. трывала прыжылася ў паўсядзённым жыцці, хоць паводле «Спіса рускіх гарадоў далёкіх і блізкіх» канца XIV стагоддзя, «''Шумьскыи і Несвежьскыи''» гарады размяшчаліся ва [[Уладзіміра-Суздальскае княства|Уладзіміра-Суздальскай зямлі]]. У [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікім Княстве Літоўскім]] у XIV—XVI стст. існаваў род князёў Несвіцкіх (Несвічскіх), сталіца іх уладанняў знаходзілася ўбыў г. НесвічыНесвіч, размешчаным у сучасным [[Луцкі раён|Луцкім раёне]] [[Валынская вобласць|Валынскай вобласці]] Украіны. Аднак гэты княжацкі род, маючы ў сваім валоданні [[Горад Збараж|Збараж]], пасля даў пачатак роду князёў Збаражскіх, якія з сучасным Нясвіжам ніяк не былі звязаны.

Аднак археалагічныя даследаванні на месцы сучаснага замка сведчаць, што замак і паселішча з'явілісяз’явіліся тут не раней за [[XVI стагоддзе|XVI ст.]] Так, знаходкі на тэрыторыі замка адносяцца да канца XVI — пачатку [[XIX стагоддзе|XIX ст.]] Многія з іх падобныя да матэрыялаў з раскопак [[Мірскі замак|Мірскага замка]], які з [[1568]] г. належаў Радзівілам{{sfn|Памяць: Нясвіжскі раён|2001|с=29.}}. Магчымым месцазнаходжаннем першапачатковага «двара Нясвіжа» лічыцца гарадзішча, размешчанае на правым беразе ракі Уша, ля самых яе вытокаў, паміж сучаснымі вёскамі [[Вёска Слаўкава|Слаўкава]] і [[Вёска Качановічы, Нясвіжскі раён|Качановічы]] [[Нясвіжскі раён|Нясвіжскага раёна]] прыблізна ў 3—4 км на ўсход ад сучаснага горада. Гарадзішча, вядомае сярод мясцовага насельніцтва пад дзвюма назвамі — '''''[[Замкавішча]]''''' і '''''Багуміллё''''', мае памеры 64 х 36 м і размешчана на высокім узгорку на краі асушанага балота. Археалагічныя даследаванні, праведзеныя на ім у [[1953]] [[Аляксей Рыгоравіч Мітрафанаў|А. Р. Мітрафанавым]], паказалі, што на помніку маюццаёсць матэрыялы як жалезнага стагоддзявеку (I—V стстст. н.э.), так і XI — пачатку XVI ст., аднак большасць сярэднявечных матэрыялаў адносіцца да XII—XV ст. Побач з гарадзішчам размешчана і паселішча плошчай, большайбольш за 4 га, з матэрыяламі XI—XVI стстст., хоць вялікая іх частка, як і на гарадзішча, таксама адносіцца да XII—XV стстст. Акрамя таго, напачатку XX стагоддзяст. побач з гарадзішчам адзначалася яшчэ і наяўнасць курганнага магільніка{{sfn|Метельский|2011|с=9.}}. Усе гэтыя факты дазваляюць меркаваць, што пасяленне на гарадзішчы Замкавішча і ёсць той «двор Нясвіж», пра які апавядаецца ў пісьмовых крыніцах, што само гарадзішча значна старэйшае за пісьмовыя ўпамінанні абпра НясвіжыНясвіж, і пасяленне ўзнікла не пазней за 12XII ст. Даследчыкі лічаць, што недзе ў першай1-й палове 16XVI ст. замак быў перанесены з Замкавішча на цяперашняе месца. Прычынай пераносу цэнтра воласці на новае месца магла быць малая плошча старога гарадзішча, што не спрыяла яго развіццю. АбПра гэтымшто сведчаць і археалагічныя матэрыялы з гарадзішча, згодна з якімі жыццё на старым гарадзішчы спынілася на мяжы XV—XVI стагоддзяўст.{{sfn|Метельский|2011|с=17.}}.

Уладальнік Нясвіжа канца [[XV стагоддзе|XV ст.]] троцкі ваявода Пётр Янавіч Мантыгердавіч загінуў у [[1494]], не пакінуўшы пасля сябе сыноў-спадчыннікаў. Яго велізарныя ўладанні былі падзелены. Нясвіж адышоў да дачкі Соф'іСоф’і, якая была замужам за [[Ваяводы смаленскія|смаленскім ваяводам]] [[Станіслаў Пятровіч Кішка|Станіславам Кішкам]] — такім чынам Нясвіж апынуўся сярод уладанняў [[Род Кішкаў|Кішак]].