Вікіпедыя

Група армій «Цэнтр»: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Наступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Створана перакладам старонкі "Группа армий «Центр»"
 
вычытка, шаблон
Радок 1:
{{Ваеннае падраздзяленне
'''Група армій «Цэнтр»''' ([[Нямецкая мова|ням.]] ''Heeresgruppe Mitte'') — аператыўна-стратэгічнае аб'яднанне [[Войскі (фарміраванне)|войск]] [[Вермахт|вермахта]] ў часы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], самая магутная з трох груп армій [[Трэці рэйх|нацысцкай Германіі]], сканцэнтраваных для нападзення на [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] па [[План Барбароса|плану «Барбароса»]].▼
|назва = Група армій «Цэнтр»<br/>{{lang-de|Heeresgruppe Mitte}}
|выява = [[Файл:Oberbefehlshaber Heeresgruppe.svg|300px]]
|подпіс =
|гады =
|краіна = {{Сцягафікацыя|Трэці Рэйх}}
|падпарадкаванне =
|у складзе = [[Галоўнае камандаванне сухапутных войскаў вермахта]]
|тып =
|роля =
|памер =
|камандная_структура =
|размяшчэнне =
|мянушкі =
|заступнік =
|дэвіз =
|колеры =
|марш =
|талісман =
|рыштунак =
|войны = [[Другая сусветная вайна]]
|бітвы =
|знакі_адрознення =
|цяперашні_камандзір =
|вядомыя_камандзіры = [[Федар фон Бок]]<br/>[[Вальтэр Модэль]]<br/>[[Фердынанд Шорнер]]
}}
▲'''ГрупаГру́па армійа́рмій «ЦэнтрЦэ́нтр»''' ([[Нямецкая мова{{lang-de|ням.]] ''Heeresgruppe Mitte''}}) — аператыўна-стратэгічнае аб'яднанне [[Войскі (фарміраванне)|войск]] [[Вермахт|вермахтавермахт]]а ў часы [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], самая магутная з трох груп армій [[Трэці рэйх|нацысцкай Германіі]], сканцэнтраваных для нападзення на [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] па [[План Барбароса|плану «Барбароса»]].
 
== Гісторыя ==
Група армій «Цэнтр» разгортвалася на цэнтральным участку наступлення нямецкіх войскаў супраць Савецкага Саюза. Па першапачатковым плане павінна была разграміць [[Рабоча-сялянская Чырвоная армія|савецкія войскі]] ў [[Беларусь|Беларусі]], затым наступаць на [[Масква|Маскву]].
 
Нанесла паражэнне савецкага [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходняга фронту]] ў [[Беластоцка-Мінская бітва|Беластоцка-Мінскай бітве]] і [[Смаленская бітва (1941)|Смаленскай бітве]]. [[30 ліпеня]] [[1941]] года перайшла да абароны пасля рашэння Гітлера спыніць наступленне на Маскву і павярнуць [[2-я танковаятанкавая группагрупа (ГерманияГерманія)|танкавую групу Гудэрыяна]] на Кіеў<ref name="Goth">[http://militera.lib.ru/h/hoth/index.html Гот Г., Танковые операции. — М.: Воениздат, 1961]</ref>. [[3-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|Танкавая група Гота]] была накіравана на поўнач, у напрамку Ленінграда.
 
Пасля заканчэння [[КиевскаяКіеўская операцияаперацыя (1941)|баёў за Кіеў]] (30 верасня) армія аднавіла наступленне на [[Масква|Маскву]].
[[Файл:Karte_-_Kesselschlachte_bei_Vjazma_und_Brjansk_1941.png|справа|міні|Бітва пад Вязьмай і Бранскам]]
[[1 кастрычніка]] 1941 года ў рамках аперацыі «Тайфун» [[2-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|2-я танкавая група]] [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] групы армій «Цэнтр» прарвала на сваім цэнтральным участку абарону [[13-я армияармія (СССР)|13-й арміі]] [[Бранскі фронт|Бранскага фронту]] [[Андрэй Іванавіч Яроменка|А. І. Яроменкі]] на ўсю глыбіню і прасунулася на 60 км. 1 кастрычніка [[24-йы моторизованныйматарызаваны корпус (ТретийТрэці рейхрэйх)|24-ы мотакорпус]] заняў [[Сеўск|Севск]].
 
З-за супраціву савецкіх войскаў, непадрыхтаванасці да дзеянняў пры нізкіх тэмпературах, была спыненая на блізкіх подступах да савецкай сталіцы і пацярпела цяжкае паражэнне (глядзі [[МосковскаяБітва битва|Маскоўскаяза бітваМаскву]]).
[[Файл:KalininFront.gif|справа|міні|612x612пкс|Калінінскі фронт, 1941-1943]]
[[8 студзеня]] 1942 года без аператыўнай паўзы пасля контрнаступлення пачалася [[Ржэўска-Вяземская аперацыя]] — завяршальны перыяд бітвы пад Масквой. У аперацыі ўдзельнічалі [[Калінінскі фронт|Калінінскі]], [[Заходні фронт (Вялікая Айчынная вайна)|Заходні]] пры садзейнічанні [[Паўночна-Заходні фронт (Чырвоная Армія)|Паўночна-Заходняга]] і [[Бранскі фронт|Бранскага франтоў]]. Мэта яе заключалася ў тым, каб разграміць галоўныя сілы групы армій «Цэнтр»<ref>[https://ruarchive.wikipedia.orgis/wikiNCQLc Великая Отечественная война, 1941—1945 : энциклопедия] /%D0%9A%D0%BD%D0%B8%D0%B3%D0%B0 под ред. М. М. Козлова. — М. :%D0%92%D0%9E%D0%92 Советская энциклопедия, 1985. — С._%D0%AD%D0%BD%D1%86%D0%B8%D0%BA%D0%BB%D0%BE%D0%BF%D0%B5%D0%B4%D0%B8%D1%8F 611]. — 500 000 экз.</ref>.<ref name="21gsd36">''Василевский А. А.''&#x20;[//ru.wikipedia.org/wiki/21-%D1%8F_%D0%B3%D0%B2%D0%B0%D1%80%D0%B4%D0%B5%D0%B9%D1%81%D0%BA%D0%B0%D1%8F_%D1%81%D1%82%D1%80%D0%B5%D0%BB%D0%BA%D0%BE%D0%B2%D0%B0%D1%8F_%D0%B4%D0%B8%D0%B2%D0%B8%D0%B7%D0%B8%D1%8F 21-я гвардейская].&nbsp; — Уфа: Китап, 1995. — 300 с. — 2 500 экз. — ISBN 5-295-01494-0. — С.&nbsp;36.</ref>.
 
У ліпені 1942 года паспяхова правяла [[ОперацияАперацыя «Зейдлиц»|аперацыю «ЗэйдліцЗейдліц»]], у якой былі разгромленыя і фактычна перасталі існаваць савецкія [[39-я армияармія (СССР)|39-я армія]] і [[11-й кавалерийский корпус|11-ы кавалерыйскі корпус]].
 
У [[1943|1943 годзе]] годзе ў ходзе [[ОперацияАперацыя «ЦитадельЦытадэль»|аперацыі «Цытадэль»]] вяла няўдалае наступленне на паўночным фасе [[Курская бітва|Курскай дугі]].
 
Летам [[1944|1944 года]] года была разгромлена ў Беларусі (гл. [[Аперацыя «Баграціён»]]).
 
[[26 студзеня]] [[1945]] года была перайменавана ў [[Група армій «Поўнач»|Групу армій «Поўнач»]]{{Няма АК|7|11|2010}}. У сваю чаргу, назва Група армій «Цэнтр» перайшлоперайшла да [[Група армій «A»|Групы армій «А»]] (камандуючы — генерал-палкоўнік [[Шёрнер, Фердинанд|Фердынанд Шорнер]]).
 
== Камандуючыя ==
* [[генерал-фельдмаршал]] [[Федар фон Бок|Фёдар фон Бок]] (лета 1940 г. — 18.12.1941)
* генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|Гюнтэр фон Клюге]] (19.12.1941 — 28.10.1943)
* генерал-фельдмаршал [[Буш, Эрнст (генерал-фельдмаршал)|Эрнст Буш]] (29.10.1943 — 27.6.1944)
* генерал-фельдмаршал [[Вальтэр Модэль|Вальтэр Мадэль]] (28.6.1944 — 16.8.1944)
* [[генерал-палкоўнік]] [[Георг Райнхардт]] (17.8.1944 — 17.1.1945)
* генерал-фельдмаршал Фердынанд Шорнер (18.1.1945 — 8.5.1945)
 
Радок 33 ⟶ 59:
 
=== 22 чэрвеня 1941 ===
* [[4-я армияармія (ГерманияГерманія)|4-я палявая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|ГюнтерГюнтэр фон Клюге]]
* [[2-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
* [[3-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
* [[9-я армияармія (вермахтГерманія)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Штраус, Адольф|Адольф Штраус]]
* [[Резерв группы армий|Рэзерв групы армій]] — штабаштаб 53-га армейскага корпуса (Вайсенбергер), штабаштаб 2-й Армііарміі (фон Вейхс), 293-я пяхотная дывізія (фон Оберніц)<ref name="vitebskХаупт">''Хаупт В.'' [http://www.idiotmilitera.vitebsklib.netru/i40h/mart41_1_1haupt_w/index.htmhtml ОказаниеСражения услуггруппы временноармий приостановлено«Центр». Взгляд офицера вермахта]. — М.: Яуза, Эксмо, 2006. — 352с. — (Сражения ВОВ)./ ISBN 5–699–16986–5. Тираж 5 000 экз. ≡ Werner Haupt. Die schlachten der heeresgruppe Mitte. Aus der Sicht der Divisionen. — Podzun-Pallas-Verlag GmbH, 1983</ref>.
Заўвага. Пяхотныя дывізіі танкавых груп пасля першага дня вайны былі перападпарадкаваныя штабам Армій<ref name="Хаупт" />.
 
На 22 чэрвеня 1941 года агульная колькасць 1.&nbsp;453.&nbsp;200 салдат і афіцэраў (50 дывізій), 17001&nbsp;700 танкаў, 910 самалётаў, 30003&nbsp;000 гармат.
 
На студзень 1945 агульная колькасць менш 400.&nbsp;000 салдат і афіцэраў<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=wkOzfkPevAU Вермахт в России.Выжженная земля.Группагрупа армий Центр - YouTube]</ref>/
 
=== 30 чэрвеня 1941 ===
* [[4-я армияармія (ГерманияГерманія)|4-я танкавая армія]] — генерал-фельдмаршал [[Клюге, Ханс Гюнтер фон|ГюнтерГюнтэр фон Клюге]] уў саставескладзе:
** [[2-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|2-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Хайнц Гудэрыян]]
** [[3-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|3-я танкавая група]] — генерал-палкоўнік [[Герман Гот]]
* [[2-я армияармія (ГерманияГерманія)|2-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Вейхс, Максимилиан фон|Максіміліян фон Вейхс]]
* [[9-я армияармія (ГерманияГерманія)|9-я палявая армія]] — генерал-палкоўнік [[Штраус, Адольф|Адольф Штраус]]
 
=== 12 жніўня 1942 ===
* [[2-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|2-я танкавая армія]]
* [[4-я армияармія (ГерманияГерманія)|4-я армія]]
* [[3-я танковаятанкавая армияармія (ГерманияГерманія)|3-я танкавая армія]]
* [[9-я армияармія (ГерманияГерманія)|9-я армія]]
* Камандаванне тылавой зоны групы армій «Цэнтр»
 
Радок 78 ⟶ 104:
* 9-я палявая армія
* 3-я танкавая армія
* Камандуючы войскамі [[Вермахт|вермахтавермахт]]а ў [[Беларусь|Беларусі]]
Пасля завяршэння [[Аперацыя «Баграціён»|Беларускай наступальнай аперацыі]] касцяк групы армій «Цэнтр» быў разгромлены і яна фактычна перастала існаваць як адзінае цэлае, хоць фармальна існавала да канца вайны.
 
Радок 88 ⟶ 114:
== У культуры ==
[[Уладзімір Сямёнавіч Высоцкі|Уладзімір Высоцкі]] для спектакля [[Тэатр на Таганцы|тэатра на Таганцы]] «Загінуўшыя і жывыя» ў сярэдзіне 1960-х гадоў напісаў песню «Салдаты групы „Цэнтр“»:<ref>[https://www.youtube.com/watch?v=juBUq9dN6wE&feature=related ''Владимир Высоцкий.'' «Солдаты группы „Центр“»]</ref><blockquote class="" style=""><poem>
Па выпаленай раўніне -
По выжженной равнине —▼
За метрам метр -
Ідуць па Украіне
Салдаты групы «Цэнтр».
▲{{oq|ru|По выжженной равнине —
За метром метр —
Идут по Украине
Солдаты группы «Центр».}}
</poem></blockquote>На самай справе падчас наступлення ў 1941 г.годзе група армій «Цэнтр» дзейнічала не на Украіне, а ў Беларусі. Аднак уваходзячыя ў склад групы танкавыя часці [[Хайнц Вільгельм Гудэрыян|Гудэрыяна]] ўдзельнічалі ў [[Киевская операция (1941)|Кіеўскай бітве]].
 
{{зноскі}}
== Заўвагі ==
{{примечания}}
 
== Літаратура ==
* ''Буркхарт Мюллер-Гиллебранд''. Сухопутная армия Германии, 1939—1945 гг. — М.: Изографус, Эксмо, 2002. — 800 с. — 5000 экз. — ISBN 5-94661-041-4.
* ''Буркхарт Мюллер-Гиллебранд.'' Сухапутная армія Германіі, 1939—1945 гг. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} М.: Изографус, {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}}, 2002. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} з. {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}} экз. — {{Книга:Мюллер-Гиллебранд:Сухопутная армия Германии}}.
* ''Залесский К. А.'' Вооружённые силы III Рейха. Полная энциклопедия.Вермахт, люфтваффе, кригсмарине. — М.: Эксмо, 2008. — 944 с. — 4000 экз. — ISBN 978-5-903339-73-0.
* ''Залесский К.'' А. Узброеныя сілы III Рейха. Поўная энцыклапедыя.Вермахт, люфтваффе, кригсмарине. — М.: {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}}, 2008. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} з. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} экз. {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}} {{Книга:Залесский К.А.:Вооруженные силы III Рейха (2008)}}.
* Werner Haupt:
** ''Bildchronik der Heeresgruppe Mitte'', Podzun-Pallas Verlag, ISBN B-0000B-RHY-4
Радок 109 ⟶ 138:
 
== Ссылки ==
* [http://www.lexikon-der-wehrmacht.de/Gliederungen/Heeresgruppen/HeeresgruppeMitte.htm Lexikon der Wehrmacht. Heeresgruppe Mitte]  (нямы.){{ref-de}}
{{Узброеныя сілы Трэцяга рэйха ў ДСВ}}
<nowiki>
[[Катэгорыя:Нямецкія групы армій у Другой сусветнай вайне]]</nowiki>
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Група_армій_«Цэнтр»"