Гродскі суд: Розніца паміж версіямі

Спачатку ў гродскім судзе разглядаліся амаль усе мясцовыя справы, але пазней, са з'яўленнем іншых судоў ([[земскі суд|земскага]] і інш.), у кампетэнцыі гродскага засталіся толькі «гарачыя справы» — аб нападах на дамы шляхты, забойствах, цяжкіх і менш цяжкіх цялесных пашкоджаннях, падпалах, разбоях, згвалтаваннях, атручваннях, а таксама грамадзянскія справы аб вяртанні збеглых [[прыгонныя сяляне|прыгонных сялян]] і [[чэлядзь нявольная|чэлядзі нявольнай]]. Асноўнай задачай гродскага суда было ажыццяўленне правасуддзя адносна асобаў, злоўленых «з ліцом» (на месцы ўчынку), а таксама затрыманых на працягу 24 гадзін пасля здзяйснення злачынства. Гродскі суд таксама сведчыў грамадзянска-прававыя дагаворы, забяспечваў судовыя доказы і г.д.

Судовыя функцыі ў гродскім судзе выконвалі прадстаўнікі мясцовай адміністрацыі — [[ваявода]], [[стараста]], [[дзяржаўца]], якія, паводле [[Статут ВКЛ, 1529|Статуту 1529 году]], павінны былі разглядаць справы з удзелам шляхты. Калі гэтыя службовыя асобы не былі на месцы, або адмаўляліся ад удзелу ў судовым працэсе, іх функцыі ў судзе выконвалі іх намеснікі. У такім выпадку суд здзяйсняўся калегіяй, у якую ўваходзілі [[падваявода]], [[падстараста]], [[замкавы суддзя]], [[пісарчук]]; апошнія два прызначаліся ваяводам боабо старастам з ліку асоб са шляхты мясцовага паходжання, знаёмых з правам. Такім чынам, суд мог дзейнічаць у двух складах — вышэйшым і ніжэйшым. Вышэйшы гродскі суд (у склад якога абавязкова ўваходзіў ваявода цістарастаці стараста) выконваў і функцыі суда другой інстанцыі, г.зн. апеляцыйнай інстанцыі ў адносінах да ніжэйшага складу гэтгагэтага суда.

З цягам часу ўсе судовыя справсправы ыпачаліпачалі рэгістравацца ў спецыяльных судовых кнігах, якія закон абавязваў дбайна захоўваць. Пры кожным гродскім судзе Статутам 1588 году патрабавалася наяўнасць належнганалежнага, добра ўмацаванага судовага двара, а таксама турмы і [[кат]]а.