Дэйр эль-Бахры: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др шаблон
др афармленне
Радок 1:
[[Выява:Hatshetsup-temple-1by7.jpg|thumb|200px|Агульны від храма Хатшэпсут.]]
'''Дэйр эль-БахрыБа́хры''' ({{lang-ar|االدير البحري}})  — археалагічная зона ў наваколлях [[Луксор]]а (старажытныя [[Фівы, Егіпет|Фівы]]), першыя важныя знаходкі ў якой былі зроблены [[Гастон Масперо|Гастонам Масперо]] ў 1881  г. Наступнымі даследаваннямі былі адкрыты тры памінальных храма, якія належаць фараонам [[Ментухатэп II|Ментухатэпу II]] ([[XXI ст. да н.э.]], абнесены каланадай і ўвянчаны пірамідай), [[Хатшэпсут]] ([[XV ст. да н.э.]], на трох тэрасах з [[гіпастыль|гіпастылем]]) і [[Тутмас III|Тутмасу III]] ([[XV ст. да н.э.]]) Разам з іншымі помнікамі Фіваў ахоўваецца як помнік [[сусветная спадчына|Сусветнай спадчыны]].
 
== Храм Хатшэпсут ==
 
Памінальны храм царыцыжанчыны-фараона [[Хатшэпсут]] у старажытнасці называўся Джэсер Джэсеру  — «НайсвяшчэнейшыНайсвяшчэннейшы са свяшчэнных». Ён будаваўся на працягу 9 гадоў  — з 7-га (меркавана, 1482 да н.э.) па 16-ы (1473 да н.э.) год кіравання царыцы. Яго архітэктарам быў [[Сенмут]], і, хоць храм шмат у чым паўтараў храм фараона [[Сярэдняе царства, Старажытны Егіпет|Сярэдняга царства]] [[Ментухатэп II|Ментухатэпа II]], які знаходзіцца побач, але яго велічныя калоны ўражваюць уяўленне і ў нашы дні. У свой час, гэты храм быў шмат у чым унікальны, дэманструючы бездакорную гармонію архітэктурнага комплексу за 1000 гадоў да ўзвядзення [[Парфенон]]а ў [[Афіны|Афінах]].
[[Выява:Luxor, sanctuary inside Temple of Hatshepsut, Egypt, Oct 2004.jpg|thumb|left|Уваход у свяцілішча.]]
 
Джэсер Джэсеру складаўся з трох буйныхвялікіх тэрас, упрыгожаных порцікамі з беласнежнымі вапняковымі протадарычнымі калонамі. У цэнтры тэрасы былі падзелены масіўнымі [[пандус]]амі, якія вядуць наверх, да свяцілішча храма. Тэрасы храма былі ўпрыгожаны шматлікімі ярка распісанымі асірычнымі пілястрамі царыцы, яе ўкленчанымі каласальнымі статуямі і сфінксамі, шматлікіямногія з якіх захоўваюцца ў зборах [[Егіпецкі музей|Егіпецкага музея]] ў [[Каір]]ы і [[музей Метраполітэн|музея Метраполітэн]] у [[Нью-Ёрк]]у. Да першай з тэрас вяла доўгая алея паліхромных пясчанікавых [[сфінкс]]аў царыцы, абсаджаная завезенымі з [[Пунт]]а міравымі дрэвамі. Сфінксы знаходзіліся з двух бакоў дарогі шырынёй прыблізна ў 40 метраў, якая вядзе ад ніжняй тэрасы храма да мяжы пустыні і арошаных палёў даліны Ніла, дзе быў узведзены гіганцкі пілон. Апроч самой царыцы, комплекс у Дэйр-эль-Бахры быў прысвечаны Амону-Ра, абагаўлёнаму бацьку Хатшэпсут Тутмасу I, правадыру ў замагільны свет [[Анубіс]]у і [[Хатхор]] Іментэт  — валадарцы некропаляў Заходніх Фіваў і вялікай абаронцы памерлых. Перад самім храмам быў разбіты сад з экзатычных дрэў і хмызнякоў, выкапаны Т-вобразныяпадобныя басейны.
[[Выява:Hatschepsuttempel.jpg|thumb|right|Тры ўзроўняўзроўні тэрас.]]
 
Унікальныя рэльефы храма ў Дэйр-эль-Бахры, хвалюючыя найвышэйшым узроўнем свайго выканання, апавядаюць пра асноўныя падзеі царствавання Хатшэпсут. Так, на сценах порціка ніжняй тэрасы намалявана дастаўка абеліскаў царыцы з Асуана ў Карнак і рытуальныя сцэны, звязаныя з ідэяй аб'яднанняаб’яднання Верхняга і Ніжняга Егіпта. Рэльефы другой тэрасы апавядаюць пра чароўны саюз бацькоў Хатшэпсут  — бога Амона і царыцы Яхмес і пра знакамітую ваенна-гандлёвую экспедыцыю ў далёкую краіну Пунт, падрыхтаванай царыцай на 9-м годзе кіравання. Ідэя адзінства Абедзвюх земляўзямель сустракаецца яшчэ раз на парэнчах пандуса, які злучае другую і трэцюю тэрасы храма. Ніжнія падножжы гэтай лесвіцы ўпрыгожаны скульптурнымі выявамі гіганцкай кобры  — сімвала багіні [[Уаджэт]],  — хвост якіх паднімаўся ўгару па верхняй частцы парэнчаў. Галаву змяі, якая ўвасабляе заступніцу Ніжняга Егіпта Уаджэт, сваімі крыламі апраўляе сокал Хор Бехдэцкі, бог-заступнік Верхняга Егіпта.
[[Выява:Luxor, hieroglyphic decorations inside the Temple of Hatshepsut, Egypt, Oct 2004 A.jpg|thumb|right|Сценапіс.]]
 
Па краях другой тэрасы размешчаны свяцілішчы [[Анубіс]]а і [[Хатхор]]. Абодва свяцілішча складаюцца з 12-калонных гіпастыльных зал, размешчаных на тэрасе, і ўнутраных памяшканняў, якія паглыбляюцца ў глыб скалы. Капітэлі калон свяцілішча Хатхор былі ўпрыгожаны пазалочанымі абліччамі багіні, накіраванымі на захад і ўсход; на сценах свяцілішча намалявана сама Хатшэпсут, якая п'еп’е чароўнае малако з вымя свяшчэннай каровы Хатхор. Верхняя тэраса храма была прысвечана багам, якія падаравалі жыццё Егіпту, і самой Хатшэпсут. Па баках цэнтральнага двара трэцяй тэрасы размешчаны свяцілішчы Ра і бацькоў Хатшэпсут  — Тутмаса I і Яхмес. У цэнтры гэтага комплексу размешчана Святая Святых, свяцілішча Амона-Ра, якое было самай галоўнай і самай патаемнай часткай усяго храма Дэйр-эль-Бахры.
 
== Растрэл турыстаў у Дэйр-эль-Бахры ==
Раніцай [[17 лістапада]] [[1997]] года група [[Ісламісцкі тэрарызм|ісламісцкіх тэрарыстаў]] [[Тэрарыстычны акт у Луксоры 17 лістапада 1997 года|расстраляла наведвальнікаў храма Хатшэпсут у Дэйр-эль-Бахры]]. Загінула 62 чалавека: чацвёра егіпцян і 59 замежных турыстаў.
 
== Літаратура ==
* {{крыніцы/БелЭн|6к|Дэйр-эль-Бахры}} С. 329.
 
== Спасылкі ==