Дажджавыя лясы Амазоніі: Розніца паміж версіямі

[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана перакладам старонкі "Дождевые леса Амазонии"
 
вікіфікацыя, афармленне
Радок 1:
{{Экарэгіён
[[Файл:Giant_Waxy_Monkey_Frog.jpg|злева|міні|Гіганцкая листовая жаба]]
| назва= Дажджавыя лясы Амазоніі
| выява= Amazon CIAT (2).jpg
| памер_выявы=
| подпіс = Амазонскі лес у ваколіцах [[Манаус]]а
| краіны= Бразілія/Перу/Калумбія/Венесуэла/Балівія/Эквадор
| краіна1=
| рэгіёны=
| регіён8=
| від_рэгіёна =
| межы=
| граница4 =
| вышыня=
| плошча=5 500 000
| геалогія=
| моры=Атлантычны акіян
| рэкі=Амазонка
| клімат=[[Экватарыяльны клімат|Экватарыяльны]]
| глеба=
| паверхня=
| жывёлы=
| відаў_птушак =
| відаў_сысуноў =
| захаванасць=Critical/Endangered
| global200=
| арэалаў_страчана =
| абаронена=
| эказона=Неатропіка
| біём= Вільготны трапічны лес
| карта=
| памер_карты =
| подпіс_карты=
}}
[[Файл:Río de la Paz map.png|250px|міні|Карта басейна Амазонкі]]
'''Дажджавыя лясы Амазоніі'''  — шырокі [[Экалагічны рэгіён|рэгіён]] [[Вільготныя трапічныя лясы|вільготнатрапічных вечназялёных шыракалістых лясоў]]  — самы буйны ў свеце [[трапічны лес]], размешчаны на шырокай, амаль плоскай раўніне, якая ахоплівае амаль увесь [[Вадазбор|басейн]] ракі [[Рака Амазонка|Амазонкі]]. Уласна [[лес]] займае 5,5 мільёнаў квадратных кіламетраў  — палову агульнай плошчы усіх трапічных лясоў, якія засталіся на планеце. Захоплівае тэрыторыю дзевяці дзяржаў: ([[Бразілія]], [[Перу]], [[Калумбія]], [[Венесуэла]], [[Эквадор]], [[Балівія]], [[Гаяна]], [[Сурынам]], [[Французская Гвіяна]]).
 
== Біяразнастайнасць ==
== Захаванасць і пагрозы ==
На дрэвах жывуць розныя віды бясхвостых земнаводных з сямейства [[Dendrobatidae]], скура якіх выдзяляе моцны ліпафільны яд — [[Батрахатаксін|батратаксін]]. Тут таксама насяляюць розныя [[Паразітызм|паразіты]] і [[Пераносчык|пераносчыкі]] інфекцыйных захворванняў. У прыватнасці, некаторыя віды кажаноў з'яўляюцца [[Натуральны рэзервуар|натуральным рэзервуарам]] [[Вірус шаленства|віруса шаленства]], а [[Маскіты|камары]]— пераносчыкі [[Лейшманіёз|лейшманіёзов]]. Вільготнае цёплае асяроддзе стварае спрыяльныя ўмовы для распаўсюджвання малярыі, трапічнай ліхаманкі і іншых інфекцыйных захворванняў іх пераносчыкамі.
 
[[Вільготныя трапічныя лясы]] [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]] ([[Сельва]]) адрозніваюцца найбольшаймаксімальнай [[Біяразнастайнасць|біяразнастайнасцю]]. Разнастайнасць жывёл і раслін там нашмат большая, чым у трапічных лясах Афрыкі і Азіі. Кожны дзесяты апісаны [[Біялагічны від|від]] жывёлы ці расліны распаўсюджаны ў амазонскіх джунглях. Тут было апісана, як мінімум, 40000 відаў [[Расліны|раслін]], 3000 відаў [[Рыбы|рыб]], 1294 віды [[Птушкі|птушак]], 427 відаў [[Млекакормячыя|млекакормячых]], 428 відаў [[Земнаводныя|земнаводных]], 378 відаў [[Паўзуны|паўзуноў]] і ад 96660 да 128 843 розных відаў [[Беспазваночныя|беспазваночных]].<gallery>
== Літаратура ==
 
Тут прысутнічае самая вялікая на Зямлі разнастайнасць раслін, у тым ліку 16 тысяч відаў дрэў<ref name="eurekalert.org">{{cite web|url=http://www.eurekalert.org/pub_releases/2013-10/fm-fms101413.php|title=Field Museum scientists estimate 16,000 tree species in the Amazon|work=Field Museum|date=17 October 2013|accessdate=18 October 2013}}</ref>.
=== Папулярная літаратура ===
'''Дажджавыя лясы Амазоніі''' — шырокі [[Экалагічны рэгіён|рэгіён]] [[Вільготныя трапічныя лясы|вільготнатрапічных вечназялёных шыракалістых лясоў]] — самы буйны ў свеце [[трапічны лес]], размешчаны на шырокай, амаль плоскай раўніне, якая ахоплівае амаль увесь [[Вадазбор|басейн]] ракі [[Рака Амазонка|Амазонкі]]. Уласна [[лес]] займае 5,5 мільёнаў квадратных кіламетраў — палову агульнай плошчы усіх трапічных лясоў, якія засталіся на планеце. Захоплівае тэрыторыю дзевяці дзяржаў: ([[Бразілія]], [[Перу]], [[Калумбія]], [[Венесуэла]], [[Эквадор]], [[Балівія]], [[Гаяна]], [[Сурынам]], [[Французская Гвіяна]]).
 
<gallery>
[[Вільготныя трапічныя лясы]] [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]] ([[Сельва]]) адрозніваюцца найбольшай [[Біяразнастайнасць|біяразнастайнасцю]]. Разнастайнасць жывёл і раслін там нашмат большая, чым у трапічных лясах Афрыкі і Азіі. Кожны дзесяты апісаны [[Біялагічны від|від]] жывёлы ці расліны распаўсюджаны ў амазонскіх джунглях. Тут было апісана, як мінімум, 40000 відаў [[Расліны|раслін]], 3000 відаў [[Рыбы|рыб]], 1294 віды [[Птушкі|птушак]], 427 відаў [[Млекакормячыя|млекакормячых]], 428 відаў [[Земнаводныя|земнаводных]], 378 відаў [[Паўзуны|паўзуноў]] і ад 96660 да 128 843 розных відаў [[Беспазваночныя|беспазваночных]].<gallery>
File:Roots_by_cesarpb.jpg|Паветраныя карані мангравых дрэў
File:Dendrobates-azureus.jpg|Блакітны{{bt-bellat||Dendrobates древолазazureus}}
File:Bauhinia guianensis, mature liana (9340889588).jpg|Гіганцкая ліяна баугиния ({{bt-bellat||Bauhinia guianensis)}}
File:Ara_macao_-_two_at_Lowry_Park_Zoo.jpg|Папугай{{bt-bellat|Чырвоны Араара|Ara macao}}
</gallery>
 
<nowiki>
== Фаўна ==
На дрэвах жывуць розныя віды бясхвостых земнаводных з сямейства [[Dendrobatidae]], скура якіх выдзяляе моцны ліпафільны яд  — [[Батрахатаксінбатрахатаксін|батратаксін]]. Тут таксама насяляюць розныя [[Паразітызм|паразіты]] і [[Пераносчык|пераносчыкіпераносчык]]і інфекцыйных захворванняў. У прыватнасці, некаторыя віды кажаноў з'яўляюццаз’яўляюцца [[Натуральны рэзервуар|натуральным рэзервуарам]] [[Вірус шаленства|віруса шаленства]], а [[Маскіты|камары]]— пераносчыкі [[Лейшманіёз|лейшманіёзовлейшманіёз]]аў. Вільготнае цёплае асяроддзе стварае спрыяльныя ўмовы для распаўсюджвання малярыі, трапічнай ліхаманкі і іншых інфекцыйных захворванняў іх пераносчыкамі.
 
 
 
[[Катэгорыя:Геаграфія Балівіі]]
[[Катэгорыя:Геаграфія Калумбіі]]
[[Катэгорыя:Геаграфія Перу]]
[[Катэгорыя:Геаграфія Эквадора]]
[[Катэгорыя:Лясныя экарэгіёны]]</nowiki>