Аргенціна: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Іван Булва (размовы | уклад) Няма тлумачэння праўкі |
Іван Булва (размовы | уклад) |
||
Радок 85:
Прырода Аргенціны разнастайная з прычыны вялікай працягласці з поўначы на поўдзень і неаднастайнасці рэльефу. [[File:Las Leñas Mendoza Argentina by Andre Charland.jpg|thumb|Гарналыжны курорт Las Leñas, рэгіён Куё, правінцыя Мендоса]]
Цэнтральную і паўночна-ўсходнюю частку Аргенціны займае плоская [[алювій|алювіяльная]] Ла-Плацкая нізіна. На паўночны захадад яе прасціраюцца раўніны [[Гран-Чака]], таксама алювіяльныя. На паўночным усходзе паміж рэкамі Парана і Уругвай ляжыць гэтаксама створанае рэкамі [[Аргенцінскае Міжрэчча]], на поўнач ад якога ўзыходзяць лававыя прыступкі [[Бразільскае пласкагор’е|Бразільскага пласкагор’я]]. На поўдні Ла-Плацкая нізіна мяжуе з пласкагор’ем [[Патагонія]], якое цягнецца на поўдзень да вострава [[Вогненная Зямля]]. Ўздоўж усёй заходняй мяжы Аргенціны прасціраюцца Анды — найбуйнейшая горная сістэма Заходняга паўшар’я — якія склаліся ў асноўным падчас [[альпійская складкаватасць|альпійскага гораўтварэння]]. Яны адрозніваюцца складанасцю і разнастайнасцю геалагічнай будовы. У паўночнай частцы Андаў на вышыні 3000-4000 м ляжыць шырокае замкнёнае вулканічнае плато [[Рэгіён Пуна|Пуна]]. Горы, якія атачаюць Пуну з усходу, уздымаюцца да 6500 м. заснежанымі вяршынямі "Невадас" Цэнтральная частка Андаў — гэта сугор’е [[Куё]] з найвышэйшым пунктам [[Паўднёвая Амерыка|Паўднёвай Амерыкі]] [[Аканкагуа|пікам Аканкагуа]], 6962 м над узроўнем мора. На мяжы з Чылі [[гара Тупунгата]]. Усходні ланцуг цэнральных Андаў — Пампінскія Сіеры.
Клімат Аргенціны вельмі разнастайны. Аб гэтым сведчыць хаця б тое, што тут знаходзяцца населеныя пункты, дзе была зафіксавана і самая высокая і самая нізкая тэмпература ў Паўднёвый Амерыцы. Галоўным кліматаўтваральным фактарам з'яўляецца працягласць Аргенціны з поўначы на поўдзень, якая дазваляе паўночным рэгіёнам краіны знаходзіцца ў трапічным поясе, паўднёвым — ва ўмераным. Нягледзячы на адносна нязначную "шырыню", усходнія раёны Аргенціны атрымліваюць нашмат менш ападкаў, чым заходнія ў трапічных і субтрапічных шыротах; ва ўмераным поясе сітуацыя адваротная: перанос паветраных масаў змяняецца на заходні, што ператварае [[Патагонскія Анды]] ў адзін з вількотных куткоў мацерыка, сама ж Патагонія вельмі засушлівая. На клімат усходніх субтропікаў уплывае цёплае [[Бразільскае цячэнне]], якое паляпшае ўвільгатненне паўночнага ўсходу. Халоднае [[Фалклендскае цячэнне]] — парастак цячэння Заходніх вятроў — робіць умераны клімат Патагоніі яшчэ больш прахалодным. У перыяд ранняга лета (кастрычнік - студзень) надвор'е часта псуе вецер [[пампера]], што падчас даходзіць да Гран-Чака і прыносіць з сабою халодныя антарктычныя масы, часта са снегападамі. У паўночным андскім рэгіёне з траўня па лістапад дзьмуць цёплыя вятры [[сонда]] тыпу [[фён]]у
Самая буйная рачная сістэма ў Аргенціне - сістэма ракі Ла-Плата, якая утвараецца з зліцця шматводных рэк [[Рака Уругвай|Уругвай]] і Парана. Самай працяглай ракой Аргенціны з'яўляецца [[рака Парана]]. На Аргенціну прыходзіцца яе павольнае ніжняе і парожыстае сярэдняе цячэнне, дзе рака прымае прытокі: [[Рака Парагвай|Парагвай]], Рыа-Салада — справа; Ігуасу — злева. На Паране, там, дзе яна перасякае прыступкі лавага плато, да снежня 1982 года існаваў буйнейшы па расходзе вады вадапад свету [[Гуайра]], які знік пасля падпруджання ракі дамбаю [[Ітайпу]]. На мяжы з Бразіліяй на прытоку Параны Ігуасу з 82метровай вышыні сягае грандыёзны [[вадаспад Ігуасу]], у 2007 прызнаны адным з новых цудаў свету. Стэпавыя рэкі Патагоніі (Чубут, Рыа-Негра, Рыа-Каларада) кароткія і цякуць з захаду на ўсход пераважна ў вузкіх глыбокіх каньёнах. Ва ўпадзінах Пампінскіх Сіер і ў Пуне раскінуліся шырокія саланчакі (Салінас-Грандэс, Арысара і іншыя). Многія раёны ў Гран-Чака і ў цэнтры Міжрэчча забалочаныя. На захадзе Ла-Плацкай нізіны знаходзіцца найбуйнейшае возера краіны - бяссцёкавае салёнае возера [[Мар-Чыкіта]], плошча якога вагаецца ад 2000 да 6000 кв.км. У заходняй частцы Патагоніі, размяшчаюцца буйныя ледавіковыя азёры Науэль-Уапі, Буэнас-Айрэс, В’едма, Сан-Марцін і іншыя.
В западной части Патагонии, располагаются крупные ледниковые озёра Науэль-Уапи, Буэнос-Айрес, Вьедма, Пуэйрредон, Архентино, Сан-Мартин и другие.
стэп [[Пампа]]
| |||