Энергія: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
M.L.Bot (размовы | уклад)
др выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB
др афармленне, стыль
Радок 8:
}}
[[Выява:Rinjani 1994.jpg|thumb|300px|Электрычная энергія]]
'''Эне́ргія''' ({{lang-el|enérgeia}} — дзейнасць): — здольнасць [[матэрыяльная сістэма|матэрыяльных сістэм]] выконваць [[работа|работу]] пры пераходзе з аднаго [[стан]]у ў іншы; агульная [[мера]] розных форм [[рух, філасофія|рухруху]]у [[матэрыя|матэрыі]].
 
У фізіцы разглядаюцца розныя віды энергіі: [[механічная энергія|механічная]], [[цеплавая энергія|цеплавая]], [[электрамагнітная энергія|электрамагнітная]], [[гравітацыйная энергія|гравітацыйная]], [[ядзерная энергія|ядзерная]] (атамная). Устаноўлена, што ўсе формы [[рух, філасофія|рухруху]]у [[матэрыя|матэрыі]] ўзаемна ператвараюцца адна ў адну, што адпавядае пераходу аднаго віду энергіі ў іншыя. Ад аднаго [[Цела, фізіка|цела]] да іншага энергія перадаецца толькі ў форме [[работа|работы]] (пры [[сіла]]вым узаемадзеянні) ці [[цеплыня|цеплыні]] (пры [[цеплаабмен]]е).
 
[[Спецыяльная тэорыя адноснасці]] ўстанаўляе ўніверсальную сувязь паміж энергіяй і [[маса]]й цела: ''E=mc<sup>2</sup>²'', дзе ''c''  — [[хуткасцьскорасць святла]] ў [[вакуум]]е. [[Квантавая механіка]] паказвае, што энергія некаторых сістэм (напрыклад, [[атам]]аў і [[малекула|малекул]]) можа прыймацьпрымаць [[дыскрэтнасць|дыскрэтныя]] значэнні (рад значэнняў; {{таксама|*}} [[карпускулярнае выпрамяненне]] і [[карпускулярнае паглынанне]] энергіі).
{{далей}}: [[закон захавання і ператварэння энергіі]].
 
{{таксама|*}}: [[вечны рухавік]].
 
[[Спецыяльная тэорыя адноснасці]] ўстанаўляе ўніверсальную сувязь паміж энергіяй і [[маса]]й цела: ''E=mc<sup>2</sup>'', дзе ''c'' — [[хуткасць святла]] ў [[вакуум]]е. [[Квантавая механіка]] паказвае, што энергія некаторых сістэм (напрыклад, [[атам]]аў і [[малекула|малекул]]) можа прыймаць [[дыскрэтнасць|дыскрэтныя]] значэнні (рад значэнняў; {{таксама|*}} [[карпускулярнае выпрамяненне]] і [[карпускулярнае паглынанне]] энергіі).
 
Вызначэнне энергіі як фізічнай характарыстыкі [[матэрыяльная сістэма|матэрыяльнай сістэмы]] даў [[У. Томсан]] ([[1853]]). Сам тэрмін упершыню ўжыў [[Т. Юнг]] ([[1807]]). Важны пачатковы ўклад у развіццё паняцця энергіі зрабілі [[Б. Румфорд]] ([[1798]]) і [[С. Карно]] ([[1824]]).
 
== Гл. таксама ==
{{літ|1=А. І. Болсун, У. М. Сацута. Энергія // {{крыніцы/БелСЭ|11}} С.463.}}
{{далей}}:* [[законЗакон захавання і ператварэння энергіі]].
{{таксама|*}}: [[вечныВечны рухавік]].
 
== Літаратура ==
{{літ|1=* А.  І.  Болсун, У.  М.  Сацута. Энергія // {{крыніцы/БелСЭ|11}} С. 463.}}
* {{крыніцы/БелЭн|18-1к|Энергія}} С. 129.
* {{З|ФЭ|http://www.femto.com.ua/articles/part_2/4753.html|загаловак=Энергия}}