Вікіпедыя

Габсбургі: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
M.L.Bot (размовы | уклад)
Боты
15 742 праўкі
др выдал. шаблона, replaced: {{Link GA| → {{subst:Void| using AWB
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 44:
}}
 
'''Габсбургі''' - — адна з найбольш магутных манархічных дынастый Еўропы на працягу [[Сярэднявечча]] і [[Новы час|Новага часу]]. Прадстаўнікі дынастыі вядомыя як кіраўнікі [[Аўстрыя|Аўстрыі]] (з [[1282]]), якая трансфармівалася пазней ўу шматнацыянальную [[Аўстрыйская імперыя|Аўстрыйскую імперыю]] (да [[1918]]  г.), якая з'яўляласяз’яўлялася адной з вядучых еўрапейскіх дзяржаў, а таксама як імператары [[Свяшчэнная Рымская імперыя|Свяшчэннай Рымскай імперыі]], чый прастол Габсбург займалі з [[1438]] па [[1806]]  г. (з кароткім перапынкам у [[1742]]—[[1745]]  гг.)
 
== Гісторыя ==
 
У [[1273]]  г. [[Рудольф I Габсбург|Рудольфа Габсбурга]] абралі імператарам Свяшчэннай Рымскай імперыі, гэты тытул успадкавалі і яго нашчадкі. Ён набыў у сваё валаданне герцагства Аўстрыю і [[Герцагства Штырыя|Штырыю]]. У [[XVI стагоддзе|XVI]] ст. Габсбургі падзяліліся на дзве галіны: іспанскую і аўстрыйскую. Імператарская карона захоўвалася аўстрыйскай галіной. Іспанская правячая дынастыя абарвалася ў [[1700]] годзе, уступіўшы дынастыі [[Бурбоны|БурбонаБурбонаў]]ў. Аўстрыйская - — згасла ў [[1780]]  г., разам са смерцяйсмерцю імператрыцы [[Марыя Тэрэзія|Марыі Тэрэзіі]]. Але нашчадкі яе і яе мужа [[Франц I Габсбург|Франца I]] (вялікага герцага Тасканскага і былога герцага Латарынгіі) перанялі імя Габсбургаў (дакладней - — Габсбург-Латарангіў). Унук Марыі Тэрэзіі, апошні імператар Свяшчэннай Рымскай імперыі [[Франц II Габсбург|Франц II]] у [[1804]]  г. абвясціў сябе першым імператарам новаўтворанай Аўстрыйскай імперыі пад імем Франца I (з [[1867]]  г. - — Аўстра-Венгрыя). Апошнім манархам з дынастыі Габсбургаў быў імператар Аўстра-Венгрыі [[Карл I Габсбург|Карл I]], які зрокся ўлады ў [[1918]]  г. Яго сын [[Ота Габсбург]] пасля быў дэпутатам Еўрапарламента.
 
=== Герцагі Аўстрыйскія ===
 
* [[Фрыдрых I Габсбург|Фрыдрых I]] (1296-13301296—1330)
* [[Леапольд I Габсбург|Леапольд I]] (1290-13261290—1326)
* [[Альбрэхт II Габсбург|Альбрэхт II]] (1298-13581298—1358)
* [[Рудольф IV Габсбург|Рудольф IV]] (1339-13651339—1365)
* [[Фрыдрых III Габсбург|Фрыдрых III]] (1347-13621347—1362)
* [[Альбрэхт III Габсбург|Альбрэхт III]] (1348-13951348—1395)
* [[Альбрэхт IV Габсбург|Альбрэхт IV]] (1377-14041377—1404)
* [[Леапольд III Габсбург|Леапольд III]] (1351-13861351—1386)
* [[Вільгельм Габсбург|Вільгельм]] (1370-14061370—1406)
* [[Леапольд IV Габсбург|Леапольд IV]] (1371-14111371—1411)
* [[Эрнэст I Габсбург|Эрнэст I]] (1377-14241377—1424)
[[Image:Armoiries Habsbourg.svg|thumb|Герб першых Габсбургаў]]
 
=== Імператары Свяшчэннай рымскай імперыі ===
 
==== Дом Габсбургаў ====
 
* [[Рудольф I Габсбург|Рудольф I]], правіў у 1273-12911273—1291.
* [[Альберт I Габсбург|Альберт I]], правіў у 1298-13081298—1308.
* [[Альберт II Габсбург|Альберт II]], правіў у 1438-14391438—1439.
* [[Фрыдрых III Габсбург|Фрыдрых III]], правіў у 1440-14931440—1493.
* [[Максіміліян I Габсбург|Максіміліян I]], правіў у 1493-15191493—1519.
* [[Карл V Габсбург|Карл V]], правіў у 1519-15561519—1556.
* [[Фердынанд I Габсбург|Фердынанд I]], правіў у 1556-15641556—1564.
* [[Максіміліян II Габсбург|Максіміліян II]], правіў у 1564-15761564—1576.
* [[Рудольф II Габсбург|Рудольф II]], правіў у 1576-16121576—1612.
* [[Матэус Габсбург|Матэус]], правіў у 1612-16191612—1619.
* [[Фердынанд II Габсбург|Фердынанд II]], правіў у 1619-16371619—1637.
* [[Фердынанд III Габсбург|Фердынанд III]], правіў у 1637-16571637—1657.
* [[Леапольд I Габсбург|Леапольд I]], правіў у 1658-17051658—1705.
* [[Іосіф I Габсбург|Іосіф I]], правіў у 1705-17111705—1711.
* [[Карл VI Габсбург|Карл VI]], правіў у 1711-17401711—1740.
 
==== Дом Габсбургаў-Латарангіў ====
* [[Франц I Габсбург|Франц I Стефан]] правіў у 1745-17651745—1765.
* [[Іосіф II Габсбург|Іосіф II]] правіў у 1765-17901765—1790.
* [[Леапольд II Габсбург|Леапольд II]] правіў у 1790-17921790—1792.
* [[Франц II Габсбург|Франц II]] правіў у 1792-18061792—1806.
 
=== Аўстрыйскія імператары ===
 
* [[Франц II Габсбург|Франц I]], аўстрыйскі імператар 1804-18351804—1835.
* [[Фердынанд I Аўстрыйскі|Фердынанд I]] аўстрыйскі імператар 1835-18481835—1848.
* [[Франц Іосіф I]], аўстрыйскі імператар 1848-19161848—1916.
* [[Карл I Габсбург|Карл I]], аўстрыйскі імператар 1916—1918. Памёр у выгнанні 1922.
 
=== Каралі Венгрыі ===
 
* [[Альберт II Габсбург|Альберт I]], венгерскі кароль 1437-14391437—1439.
* [[Уладыслаў Постум]], венгерскі кароль 1444-14571444—1457.
* [[Фердынанд I Габсбург|Фердынанд I]], венгерскі кароль 1540-15641540—1564.
* [[Максіміліян II Габсбург|Максіміліян I]], венгерскі кароль 1564-15761564—1576.
* [[Рудольф II Габсбург|Рудольф I]], венгерскі кароль 1576-16081576—1608.
* [[Матвей Габсбург|Матвей II]], венгерскі кароль 1608-16191608—1619.
* [[Фердынанд II Габсбург|Фердынанд II]], венгерскі кароль 1619-16371619—1637.
* [[Фердынанд III Габсбург|Фердынанд III]], венгерскі кароль 1637-16571637—1657.
* [[Леапольд I Габсбург|Леапольд I]], венгерскі кароль 1657-17051657—1705.
* [[Іосіф I Габсбург|Іосіф I]], венгерскі кароль 1705-17111705—1711.
* [[Карл VI Габсбург|Карл III]], венгерскі кароль 1711-17401711—1740.
* [[Марыя Тэрэзія I]], венгерская каралева 1740-17801740—1780.
* [[Іосіф II Габсбург|Іосіф II]], венгерскі кароль 1780-17901780—1790.
* [[Леапольд II Габсбург|Леапольд II]], венгерскі кароль 1790-17921790—1792.
* [[Франц I Габсбург|Франц I]], венгерскі кароль 1792-18351792—1835.
* [[Фердынанд I Габсбург|Фердынанд IV]], венгерскі кароль 1835-18481835—1848.
* [[Франц Іосіф I]], венгерскі кароль 1848-19161848—1916.
* [[Карл I Габсбург|Карл IV]], венгерскі кароль 1916-19181916—1918.
 
=== Каралі Іспаніі ===
 
* [[Філіп I Кастыльскі|Філіп I]], 1506. (кароль Кастыліі)
* [[Карл V Габсбург|Карл I]], 1516-15561516—1556.
* [[Філіп II Габсбург|Філіп II]], 1556-15981556—1598.
* [[Філіп III Габсбург|Філіп III]], 1598-16211598—1621.
* [[Філіп IV Габсбург|Філіп IV]], 1621-16651621—1665.
* [[Карлос II Габсбург|Карл II]], 1665-17001665—1700.
 
=== Каралі Партугаліі ===
 
* [[Філіп II Габсбург|Філіп I]], 1580-15981580—1598.
* [[Філіп III Габсбург|Філіп II]], 1598-16211598—1621.
* [[Філіп IV Габсбург|Філіп III]], 1621-16401621—1640.
 
=== Вялікія герцагі Тасканы ===
 
* [[Франц I Габсбург|Франц Стэфан]], 1737-17651737—1765.
* [[Леапольд II Габсбург|Леапольд I]], 1765-17901765—1790.
* [[Фердынанд III Габсбург|Фердынанд III]], 1790—1800, 1814-18241814—1824.
* [[Леапольд II Габсбург|Леапольд II]], 1824-18491824—1849, 1849-18591849—1859.
* [[Фердынанд IV Габсбург|Фердынанд IV]], 1859.
 
=== Герцагі Мадэны ===
 
* [[Франц IV Габсбург|Франц IV]], 1814-18311814—1831, 1831-18461831—1846.
* [[Франц V Габсбург|Франц V]], 1846-18481846—1848, 1849-18591849—1859.
 
=== Герцагі Пармы ===
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Габсбургі"