Смаленская вайна: Розніца паміж версіямі
| [недагледжаная версія] | [недагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др павет, кірункі |
|||
Радок 1:
{{вызн|1=Смаленская вайна 1632-1634 гадоў}}<ref name="Грыцкевіч">[[Анатоль Грыцкевіч]]. Вайна Расіі з Рэччу Паспалітай 1632—1634 // Вялікае княства Літоўскае : Энцыклапедыя. У 2 т. Т.1 : Абаленскі—Кадэнцыя / Рэдкал. : Г.П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. З.Э. Герасімовіч. — 2-е выд. — Мінск : БелЭн, 2007. — 668 с. : іл. ISBN 978-985-11-0393-1 - Старонкі 372-373.</ref>, {{вызн2|1=Вайна Рэчы Паспалітай і Маскоўскай дзяржавы 1632—1634 гадоў}}, {{вызн2|1=Руска-польская вайна 1632—1634 гадоў}} вялася [[
У выніку вайны да
== Перад вайной ==
Вайна была пачатая
З іншага боку, Масква разлічвала на дапамогу [[Швецыя|Швецыі]] і [[Асманская імперыя|Турцыі]] — праціўнікаў каталіцкіх дзяржаваў-камбатантаў. Сапраўды, не зважаючы на [[Альтмаркскі дагавор, 1629|Альтмаркскі дагавор]] Швецыі і Рэчы Паспалітай (1629), Швецыя ажыццяўляла з [[1630]] году ваенна-тэхнічную дапамогу Масковіі ўзамен за пастаўкі хлеба па ільготных цэнах. Аднак, фармальнага пагаднення па вайсковым узаемадзеянні са Швецыяй і Турцыяй не было дасягнута — наадварот, напрыклад, [[Крымскае ханства|крымскія]] татары (саюзнікі Турцыі) не раз нападалі на маскоўскія землі (чэрвень 1632, май-чэрвень [[1633]]). Рыхтуючыся да вайны, Маскоўскае царства ажыццяўляла пераўзбраенне і пашырэнне і рэарганізацыю свайго войска ({{таксама}}: [[полк новага строю]]), і кіраўнічыя колы меркавалі, што да вайны гатовыя, з чым, аднак, не згаджаліся іншаземныя спецыялісты (шведскі рэзідэнт І. Мелер, 1632). Не выключана, што варожая да Масквы пазіцыя крымскіх татараў была падрыхтаваная дзеяннямі эмісараў ураду Рэчы Паспалітай яшчэ вясной 1632.
Радок 18:
Ваенныя дзеянні адбываліся і на іншых кірунках, пераважна ў форме набегаў. Так, на паўднёвым кірунку войска Рэчы Паспалітай зрабіла паходы ў [[Себежскі павет]] і пад [[Пуціўль]] у канцы снежня 1632 — пач. студзеня 1633, прайграўшы баі на рацэ Арлее і пад Себежам; напады на Пуціўль (люты і май 1633), Старадуб (сакавік 1633), Ноўгарад-Северскі (красавік 1633); паход на Валуйкі і [[Белгарад]] запарожскага войска палкоўніка Я. Астраніна (чэрвень 1633). На пскоўскім кірунку маскоўскае войска зрабіла паходы: на [[Горад Полацк|Полацк]] (моцна разбураючы горад і наваколле, май—чэрвень 1633), на [[віцебск]]ія і ўсвяцкія землі. У чэрвені 1633 года маскоўскае войска захапіла [[Прапойск]], [[пасад]]ы [[Горад Мсціслаў|Мсціслава]] й [[Горад Крычаў|Крычава]]<ref name="Грыцкевіч"/>.
===Пералом===
Пералом у ваенных дзеяннях адбыўся за летам—восеню 1633, калі быў здзейснены рад нападаў войскаў Рэчы Паспалітай, [[Запарожская Сеч|Запарожжа]] і крымскіх татараў на пскоўскім і паўднёвым
Тымчасам, новаабраны кароль Рэчы Паспалітай Уладзіслаў IV сабраў войска пад [[Варшава]]й і вывеў яго ў паход ([[9 мая|9 траўня]] 1633) на дапамогу Смаленску. 25-тысячнае войска Рэчы Паспалітай падыйшло да Смаленска [[25 жніўня]] 1633. У выніку колькіх бітваў войска на чале з Уладзіславам IV у верасні адцясніла маскоўскае войска ад горада (таксама: [[бітва пры Пакроўскай гары, 1633|бітва пры Пакроўскай гары]]) і неўзабаве акружыла маскоўскі ўмацаваны табар пад Смаленскам. Да таго ж атрад, пасланы Ўладзіславам IV у Дарагабуж, знішчыў запасы харчавання, што прызначаліся рэзерву маскоўскага войска, якія выйшлі на дапамогу арміі Шэіна<ref name="Грыцкевіч"/>. Тым самым маскоўскі рэзерв запынілі пад Дарагабужам. Тымчасам, войска Рэчы Паспалітай было ўзмоцнена запарожскай арміяй (20 тыс.ч.; кам. гетман Т. Арандоранка).
Радок 29:
== Канец вайны ==
Няўдачы пад Белым паспрыялі зробленым яшчэ ў лютым 1634 маскоўскім прапановам аб міры, і ў выніку перагавораў уклалі (4 чэрвеня 1634) [[Палянаўскі мір, 1634|Палянаўскі мір]]. У выніку вайны да
{{зноскі}}
| |||