Аўстралійская лейбарысцкая партыя: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Logo
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 14:
}}
 
'''Аўстралійская лейбарысцкая партыя''' ({{lang-en|Australian Labor Party }}) — найстарэйшая аўстралійская палітычная партыя. Яе вытокі ляжаць у аўстралійскім прафсаюзным руху, з якім яна падтрымлівае цесныя сувязі. Партыя з'яўляецца членам СацыялістычнайСацыялістычнага Інтэрнацыянала.
 
== Гісторыя ==
Партыя была заснавана вў [[1891]] годзе. На першых выбарах у Новым Паўднёвым Уэльсе ў 1891 годзе 35 з 141 месцаў атрымалі кандыдаты лейбарысты. У 1899 годзе Андэрсан Доўсан сфармаваў лейбарысцкайлейбарысцкі урадўрад меншасці ў штаце Квінсленд, першы ў свеце, які прапрацаваў тыдзень. АЛП ўу першыя гады свайго існавання адрознівалася хуткім ростам і поспехомпоспехам на нацыянальным узроўні. [[Крыс Уотсан]] упершыню сфармаваў урад меншасці, стаўшы першым прэм'ер-міністромміністрам лейбарыстаў ўу свеце, на працягу чатырох месяцаў у 1904 годзе. [[Эндру Фішэр]] затым фармуе іншы ўрад меншасці ў 1908-09. Пасля федэральных выбараввыбараў 1910, Фішэр фармуе першы ўрад большасці на федэральным узроўні.
 
Падчас [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайны]], лідар лейбарыстаў [[Джон Кёрцін]] стаў прэм'ер-міністрам Аўстраліі ў 1941 годзе. Моцны лідар часоў вайны, Кёрцін памёр на сваёй пасадзе напрыканцы вайны, і яго змяніў [[Бен Чыфлі]]. Урад Чыфлі выйграў выбары 1946 і кіраваў пераходам Аўстраліі да мірнай эканомікі.
Радок 39:
 
* падтрымка дзяржаўнага ўмяшання ў эканоміку і грамадскае жыццё. Дзяржава павінна забяспечыць базавыя даходы і «прыстойны ўзровень жыцця» для ўсіх членаў грамадства, якаснае і даступнае жыллё, адукацыю і ахову здароўя.
* падтрымка прынцыпаў свабоднага рынку, зніжэння гандлёвых бар'ераў, Дэрэгуляваннедэрэгуляванне прамысловасці. Пры гэтым лейбарысты абяцаюць змякчаць наступствы гэтых мер для простых людзей і ажыццяўляць іх больш павольнымі тэмпамі.
* падтрымка больш высокіх узроўняў іміграцыі, абарона правоў абарыгенаў, дадатковых правоў сексуальных меншасцяў, правы на аборт і эўтаназію.
* крытыка некаторых аспектаў адносін Аўстраліі з ЗША і Вялікабрытаніяй. Пры гэтым партыя афіцыйна падтрымлівае захаванне цеснага альянсу з ЗША. Лейбарысты выступілі супраць ўварванняуварвання ЗША ў Ірак (2003), але падтрымалі ўварванне ў Афганістан (2001).
* Падтрымка больш цеснай інтэграцыі з краінамі Азіі.
 
== Парламенцкія лідары АЛП штатаў і тэрыторыі ==
* Майк Ранн — прэм'ер [[Штат Паўднёвая Аўстралія|Паўднёвай Аўстраліі]] з 6 сакавіка 2002 года.
* Ганна Блай — прэм'ер [[Штат Квінслэнд|КвінслэндуКвінсленду]] з 13 верасня 2007 года (першая жанчына — прэм'ер-міністр штата Квінсленд).
* Пол Хендэрсан — галоўны міністр [[Паўночная тэрыторыя, Аўстралія|Паўночнай тэрыторыі]] з 26 лістапада 2007 года
* Эрык РіпперРыппер — лідар апазіцыі ў [[Штат Заходняя Аўстралія|Заходняй Аўстраліі]] з 23 верасня 2008 года.
* Даніэль Эндрус — лідар апазіцыі [[Штат Вікторыя|Вікторыі]] з 3 снежня 2010 года.
* Лара ГіддінгсГіддынгс — прэм'ер [[Штат Тасманія|Тасманіі]] з 24 студзеня 2011 года (першая жанчына — прэм'ер Тасманіі).
* Джон Робертсан — лідар апазіцыі [[Штат Новы Паўднёвы Уэльс|Новага Паўднёвага Уэльса]] з 31 сакавіка 2011 года.
* Кэці Галахер — галоўны міністр [[Аўстралійская сталічная тэрыторыя|Аўстралійскай сталічнай тэрыторыі]] з 16 мая 2011 года.
Радок 99:
* [[Эндру Фішэр]] 1908-15 (прэм'ер-міністр 1908-09, 1910-13, 1914-15)
* [[Уільям Морыс Х'юз|Білі Х'юз]] 1915-16 (прэм'ер-міністр 1915-23, выключаны з партыі ў 1916 і стварыў [[Націоналістична партія Аўстраліі|Нацыяналістычную партыю Аўстраліі]])
* [[Фрэнк ТьюдорЦьюдор]] 1916-22
* [[Мэцью Чарлтон]] 1922-28
* [[Джэймс Скалін]] 1928-35 (прэм'ер-міністр 1929-32)
Радок 109:
* [[Біл Хэйдэн]] 1977-83
* [[Роберт Хоўк]] 1983-91 (прэм'ер-міністр 1983-91)
* [[Пол КіцінгКітынг]] 1991-96 (прэм'ер-міністр 1991-96)
* [[Кім Бізлі]] 1996-2001
* [[Сайман КрінКрын]] 2001-03
* [[Марк Лейтэм]] 2003-05
* [[Кім Бізлі]] 2005-06
* [[Кевін Рад]] 2006-10 (прэм'ер-міністр 2007-10)
* [[Джулія Гілард]] 2010 - (прэм'ер-міністр 2010 -13)
 
[[Катэгорыя:Палітычныя партыі Аўстраліі]]