Вікіпедыя

Аслан Аліевіч Масхадаў: Розніца паміж версіямі

Інтэрактыўны прагляд гісторыі
[недагледжаная версія][недагледжаная версія]
← Папярэдняя праўкаНаступная праўка →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Artificial123 (размовы | уклад)
35 631 праўка
дрНяма тлумачэння праўкі
Artificial123 (размовы | уклад)
35 631 праўка
дрНяма тлумачэння праўкі
Радок 39:
{{!}}}
}}
'''Асла́н (Халід) Аліевіч Масха́даў''' ({{lang-ce|Масхадан Іаьлин кІант Аслан, Халид}}; ([[21 верасня]] [[1951]] года, [[Шакай (сяло, Карагандзінская вобласць)|Шакай]], [[Карагандзінская вобласць]], [[Казахская ССР]], [[СССР]] — [[8 сакавіка]] [[2005]] года, [[Талстой-Юрт]], [[Чачэнская Рэспубліка]], [[Расійская Федэрацыя]]) — ваенны і дзяржаўны дзеяч [[Непрызнаныя і часткова прызнаныя дзяржавы|непрызнанай]] [[ЧРІ|Чачэнскай Рэспублікі Ічкерыя (ЧРІ)]]. У пачатку 1990-х браў удзел у стварэнні [[{{нп5|Узброеныя сілыфармаванні ЧРІЧачэнскай Рэспублікі Ічкерыя|узброеныхўзброеных сіл ЧРІ]]|ru|Вооружённые формирования Чеченской Республики Ичкерия}} і кіраваў баявымі дзеяннямі баевікоў супраць федэральных сіл; са студзеня [[1997]] па сакавік [[2005]] — [[Кіраўнікі Чачні пасля 1991 года|прэзідэнт ЧРІ]].
 
Забіты [[8 сакавіка]] 2005 года падчас спецаперацыі [[ФСБ]]<ref name="boevikdead">[http://www.kommersant.ru/doc.aspx?DocsID=552963 Убит Аслан Масхадов] // «[[Коммерсантъ]]», № 40 (3124) от 09.03.2005</ref><ref>[http://www.rian.ru/spravka/20050309/39499470.html Уничтоженные чеченские боевики. Справка] // [[РИА «Новости»]], 9 марта 2005</ref>.
Радок 45:
У [[1969]] годзе паступіў на вучобу ў [[Тбіліскае вышэйшае артылерыйскае вучылішча]]. Далей служыў у савецкім войску, як у самім [[СССР]], так і за яго межамі (у [[Венгрыя|Венгрыі]]). Быў начальнікам штабу і ракетных войскаў Вільнюскага [[гарнізон]]а, якім загадваў беларускі [[генерал]] [[Валерый Фралоў]]<ref>{{Артыкул|аўтар=[[Аляксандр Тамковіч]].|загаловак=Генерал Валерый Фралоў|спасылка=http://www.novychas.info/asoba/hienieral_valieryj_fralou|выданне=[[Новы Час|Новы час]]|тып=[[газета]]|год=9 мая 2013|нумар=[http://www.novychas.info/uploads/userfiles/files/2013/nch_2013_18.pdf 18 (339)]|старонкі=4|issn=2218-2244}}</ref>. Браў удзел у карным паходзе на вільнюскае тэлебачанне ў [[1991]] годзе. Выйшаў у адстаўку ў [[1992]] годзе. Меў чын — [[палкоўнік]]а арміі СССР.
 
У выраку Вярхоўнага суда [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціі]] па справе [[{{нп5|Нурпаша Абуркашавіч Кулаеў|Нурпашы Кулаева]]|ru|Кулаев, Нурпаша Абуркашевич}}, адзінага ўдзельніка [[{{нп5|Тэрарыстычны акт у БясланеБеслане|захопу школы № 1 у Бяслане]]Беслане|ru|Террористический акт в Беслане}}, які выдыўвыжыў, утрымваецца сцвярджэнне пра дачыненне Масхадава да дадзенага акта [[тэрарызм]]у<ref name="prigovorkulaev">{{пачатак цытаты}}Суд также посчитал, что нападение на школу в Беслане и захват заложников планировались «по указанию Масхадова и Басаева для оказания давления на федеральные органы власти с целью вывода войск из Чеченской республики». {{канец цытаты|крыніца=[http://news.bbc.co.uk/hi/russian/russia/newsid_4985000/4985084.stm Приговор Кулаеву продолжат читать в четверг] // [[BBC]], 17 мая 2006}}</ref>.
 
== Біяграфія ==
Радок 158:
У сярэдзіне кастрычніка 2002 года Масхадаў даў інтэрв'ю французскаму агенцтву [[Франс-Прэс|Agence France-Presse]], у якім заявіў пра актывізацыю сваіх сувязей з найболей экстрэмісцкімі лідарамі чачэнскіх тэрарыстаў. Адказваючы на пытанні агенцтва, Масхадаў вытлумачыў радыкалізацыю сваёй пазіцыі адмовай Захаду падтрымаць яго. «Заходнія лідары змушаны заляцацца з Расіяй для дазволу сваіх глабальных праблем, такіх як Балканы, Афганістан, Грузія, а зараз і Ірак», заявіў ён. «Зараз, калі вайна працягваецца, мне няма чаго губляць ад таго, што я злучаюся з такімі людзьмі, як Басаеў, Удугаў ці Яндарбіеў — галоўнымі радыкальнымі лідарамі», падкрэсліў Масхадаў. Пры гэтым ён заявіў аб нейкай «вылучнай аперацыі», якая рыхтуецца сепаратыстамі, аднак якія-небудзь дэталі ён раскрыць адмовіўся<ref><nowiki>web.archive.org/web/20021126193257/http://top.rbc.ru/index.shtml?/news/incidents/2002/10/30/30163726_bod.shtml</nowiki></ref>. 23 кастрычніка чачэнскімі тэрарыстамі былі [[Тэрарыстычны акт на Дуброўцы|захоплены закладнікі ў тэатральным цэнтры на Дуброўцы]] ў Маскве. 25 кастрычніка ў тэлефонным інтэрв'ю азербайджанскай газеце «Люстэрка» адзін з тэрарыстаў, якія ўтрымвалі закладнікаў, заявіў, што Масхадаў браў удзел у падрыхтоўцы гэтага тэракту<ref><nowiki>web.archive.org/web/20030731214400/http://www.mn.ru/issue.php?2002-42-9</nowiki></ref><ref>trud.ru/issue/article.php?id=200210311970503</ref>. У лістападзе 2002 года Масхадаў засудзіў тэракт на Дуброўцы і абвясціў пра ўзрушанасць крымінальнай справы на Басаева, прыстрашыўшы зрушыць Басаева з пасады, аднак не распачаў якіх-небудзь значных дзеянняў. Басаеў сам падаў у адстаўку, як толькі ўзяў на сябе адказнасць за «Норд-Ост»<ref>[http://grani.ru/Projects/NordOst/m.14010.html Грани.ру: Масхадов собирается расследовать трагедию «Норд-Оста»]</ref><ref>[http://www.newsru.com/russia/11nov2002/premia.html Масхадов премировал полевых командиров за теракт в Москве] // [[NEWSu.com]]</ref><ref>[http://www.newsru.com/world/09nov2002/mb.html Новости NEWSru.com: Масхадов возбудил уголовное дело против Басаева за захват «Норд-Оста»]</ref>, працягваў заставацца ў Чачні і неўзабаве зноў быў прызначаны Масхадавым на шэраг пасад у ЧРІ. Расійскае кіраўніцтва пасля тэракту заявіла пра адмову ад якіх-небудзь перамоў з Масхадавым, звінаваціўшы яго ў дачыненні да арганізацыі гэтай акцыі<ref name="Newsru">[http://www.newsru.com/russia/03feb2003/fsb_mashadov.html ФСБ показала видеоматериалы, доказывающие причастность Масхадова к теракту на Дубровке // Newsru.Com, 3 февраля 2003]</ref>. Урад ЗША заявіў, што пасля тэракту на Дуброўцы Масхадаў цалкам страціў легітымнасць і не можа прэтэндаваць на ўдзел у мірным працэсе<ref>lenta.ru/vojna/2002/10/31/maskhadov/</ref>.
 
У час [[Тэрарыстычны акт у БясланеБеслане|тэрарыстычнага акта ў БясланеБеслане]], адказнасць за які ўзяў на сябе Басаеў<ref>[https://web.archive.org/web/20071221020932/http://www.izvestia.ru/news/news88661 Басаев взял на себя ответственность за теракты в России и подробно рассказал о Беслане // «Известия», 17 сентября 2004]</ref>, Масхадава (праз [[Ахмед Халідавіч Закаеў|Ахмеда Закаева]]) прасіў пра дапамогу прэзідэнт [[Паўночная Асеція|Паўночнай Асеціі]] Аляксандр Дзасохаў. Увечар [[2 верасня]] [[2004]] года Закаеў ад імя Масхадава паведаміў агенцтву «[[Франс-Прэс]]», што Масхадаў гатовы выляцець у [[БясланБеслан]] і зрабіць захады па вызваленню закладнікаў, калі Масхадаву будуць пададзены гарантыі асабістай недатыкальнасці. Раніцай [[3 верасня]] на сайце «Чечен.орг» з'явілася асабістая заява Масхадава з асуджэннем тэракту<ref>{{cite web|url=http://www.grani.ru/War/Chechnya/m.76218.html|publisher=Грани. Ру |title=Руководство Ичкерии готово выступить в роли посредника без предварительных условий|date=2004-09-03|accessdate=2013-07-15|archiveurl=https://www.webcitation.org/6I8XuQofd|archivedate=2013-07-15}}</ref> (на наступны дзень сайт «Чечен.орг» заявіў, што матэрыял ад імя Масхадава з'яўляецца сумнеўным і быў вывешаны невядомым узломшчыкам<ref>{{cite web |url=https://web.archive.org/web/20040905084435/http://www.chechen.org/ |title=Архивная копия сайта Chechen.org за 4 сентября 2004 года |date=2004-09-04 |accessdate=2013-07-15}}</ref>). Паводле словаў Закаева, 3 верасня ў 12:00 па маскоўскім часе было дасягнута пагадненне з Дзасохавым пра прылёт у той жа дзень Масхадава ў выпадку падавання гарантый недатыкальнасці Масхадаву. Дзасохаў, у сваю чаргу, сцвярджаў, што Закаеў тым часам толькі толькі паведаміў пра перадачу паведамлення Масхадаву і гатовасці паінфармаваць Дзасохава, калі паступяць новыя звесткі. У 13:05 у тэрарыстаў выбухнулі бомбы, закладнікі пачалі выбягаць са школы<ref>inosmi.ru/text/translation/216295.html</ref>, и через некоторое время начался штурм здания.<ref>[http://www.demos-center.ru/news/5102.html?mode=print Дзасохов: в дни бесланской трагедии я связывался с Закаевым и Масхадовым]</ref><ref>[http://www.polit-nn.ru/?pt=news&view=single&id=37285 Юлия Латынина: в Беслане были исключены реальные переговорщики]</ref><ref>[http://pravdabeslana.ru/dokl1.htm Сайт Правда Беслана]</ref>. [[17 верасня]] 2004 года намеснік генеральнага пракурора РФ [[Уладзімір Ільіч Калеснікаў|Уладзімір Калеснікаў]] заявіў, што Генпракуратура мае довады дачынення Масхадава да тэракту ў БясланеБеслане. Праз 5 месяцаў пасля тэракту Масхадаў аднавіў Басаева на пасадзе Вайсковага Аміра ГКО-Маджлісуль Шура ЧРІ<ref>[http://www.kavkazcenter.com/russ/content/2005/03/15/31408.shtml Заявление ГКО-Маджлисуль Шура ЧРИ // Кавказ-центр, 15 марта 2005]</ref>. У 2006 годзе Масхадаў быў прызнаны Вярхоўным судом Паўночнай Асеціі адным з заказцаў тэракту ў БясланеБеслане<ref name="prigovorkulaev" />.
 
[[8 верасня]] 2004 года ФСБ абвясціла, што выплаціць 300 мільёнаў рублёў за інфармацыю, якая дазволіць нейтралізаваць лідараў бандфармаванняў Шаміля Басаева і Масхадава<ref>[https://web.archive.org/web/20070630043318/http://www.fsb.ru/smi/remark/2004/040908-1.html ФСБ России выплатит вознаграждение до 300 млн рублей за информацию, которая поможет нейтрализовать лидеров бандформирований]</ref>. [[25 лістапада]] 2004 года расійскія ўлады заявілі, што зловам Масхадава і Басаева занялася адмысловая разведвальная служба, якая функцыянуе ў складзе контртэрарыстычнай групоўкі войскаў на Севернам Каўказе; гэта служба яднае высілкі ФСБ, МУС і ваеннай выведкі — ГРУ<ref>[http://www.agentura.ru/timeline/2004/group/ Создана единая разведслужба ФСБ, МВД и ГРУ для охоты за Басаевым и Масхадовым]</ref>.
Узята з "https://be.wikipedia.org/wiki/Аслан_Аліевіч_Масхадаў"