Бітва на Марне (1914): Розніца паміж версіямі

|канфлікт = Бітва на Марне (1914)

|частка = [[Першая Сусветная вайна]]

|выява = Battle of the Marne - Map.jpg|300px

|загаловак =

|дата = [[5 верасня]] — [[12 верасня]] [[1914]]

|месца = рака [[Рака Марна|Марна]] каля [[Парыж]]а

|вынік = стратэгічная перамога саюзнікаў

|праціўнік1 = {{Сцяг Францыі}} [[Францыя]] <br />{{Сцяг Вялікабрытаніі}} [[Вялікабрытанія]]

|праціўнік2 = {{Сцяг Германіі (1871-1918)}}[[Германская імперыя]]

|камандзір1 = {{Сцяг Францыі}} [[ЖазефЖазэф Жофр]]<br />{{Сцяг Вялікабрытаніі}} [[Джон Фрэнч]]

|сілы1 = 1 071 000

|сілы2 = 1 485 000

|страты1 = ''' 263 000''':<br /> Францыя — 250 000 (80 000 забітымі),

|страты2 = '''250 000''' |

Пасля няўдалых для [[Антанта|Антанты]] прагранічных баёў, паражэнні ў спробе стрымаць правае крыло нямецкай арміі на рэках Сома і Ольса, французска-англійскія войскі адышлі за раку Марна на ўсход ад [[Парыж]]у, у раён дзе канцэнтравалася новая 6 Армія ген. Дж. Мануры. Пад час сутычак з адыходзячым праціўнікам нямецкія [[1-я армія (Германская імперыя)|1-я]] і [[2-я армія (Германская імперыя)|2-я Армііарміі]] 30—31 жніўня вымушаны былі змяніць кірунак наступу і апынуліся на захадзе, а на ўсходзе ад [[Парыж]]у.

[[4 верасня]] французскі камандуючы ген. [[ЖазефЖазэф Жофр]] загадаў ударыць у правае крыло нямецкіх войскаў сіламі [[Брытанскія экспедыцыйныя сілы (Першая сусветная вайна)|брытанскай арміі]] і [[5-я армія (Францыя)|5-й]] і [[6-я армія (Францыя)|6-й]] французскай арміі. Нямецкае камандванне (камандзір штабу [[ХельмутГельмут фон Мольтке (малодшы)|Гельмут Мольтке]]) дырэктываю ад 4 верасня паставіла заданне стварыць абарончы фронт сіламі 1-й і 2-й Армііарміі з мэтай адбіцця ўдару з захаду (ад Парыжа) і працягу наступальнай аперацыі на поўдні і паўднёвым усходзе сіламі [[3-я армія (Германская імперыя)|3-й]], [[4-я армія (Германская імперыя)|4-й]] і [[5-я армія (Германская імперыя)|5-й]] Армійармій. Але 3 верасня 1-я нямецкая армія перайшла Марну і вышла на згрупаванне 2-й Армііарміі, прымушаючы яе да перагрупавання на Усход, у выніку чаго між рэкамі Марна і Ольсе, застаўся толькі адзін корпус кавалерыі. На пачатку верасня адносіна сіл на фронце ад [[Парыж]]а да [[Вердэн]]а змяніўся на карысць войск Антанты (56 дывізій пяхоты і 10 дывізій кавалерыі, 1082 тыс. салдат, 2816 лёгкіх і 184 цяжкіх гармат), супраць нямецкіх (44 дывізіі пяхоты і 7 дывізій кавалерыі, 900 тыс. салдат, 2928 лёгкіх і 436 цяжкіх гармат), пры гэтым на захадоднім аддрэзку фронту перавага была двукратна, бо французы ўзмацнілі сваё левае крыло, а немцы 26 жніўня знялі два корпусы з 2-й і 3-й армій з мэтай перавозу іх ва [[Усходняя Прусія|Усходнюю Прусію]].

[[5 верасня]] на рацэ Урк пачаліся баі на адцінку [[6-я армія (Францыя)|6-й французскай арміі]], а [[6 верасня]] французска-англійскія войскі перайшлі ў контратаку на цэлым фронце да Вердэна. Камандуючы 1-й нямецкай арміі ген. [[Аляксандр фон Клюк]] вымушаны быў [[6 верасня|6]]—[[8 верасня]] перакідваць усе свае сілы з ракі [[Рака Марна|Марны]] на раку Урк з мэтай затрымаць французскае войска. У выніку між 1-й і 2-й нямецкімі арміямі паўстаў разрыў шырынёй 35—40 км, у якім уварвалася 5-я французская армія і брытанская армія. нямецкаеНямецкае камандванне страціла кіраўніцтва войскам. Цяжкая сітуацыя на фронце 2-й нямецкай арміі пагражала ёй акружэннем і прымусіла яе камандуючага ген. [[Карл фон Бюлаў|Карла фон Бюлава]] прыняць рашэнне [[9 верасня]] аб адыходзе яе правага крыла. Гэта прывяло, нягледзячы на наступ [[9 верасня]] 1-й,3-й і 4-й армій, да адыходу 1-й Армііарміі, а потым і іншых нямецкіх армій, што [[10 верасня]] было зацведжаназацверджана нямецкім камандваннем. Да [[12 верасня]] нямецкія войскі адцягнуліся на 65 км за раку Эна на лініі на ўсход ад мястэчка [[Рэймс]].

[[15 верасня]], згодна з дырэктывай ген. [[ЖазефЖазэф Жофр]]а наступ быў затрыманы. Параза нямецкіх войскаў над ракой Марнаю прывяло да паражэнні нямецкага стратэгічнага плану хуткай вайны на заходнім фронце.

Другая [[Бітва на Марне, (1918)|бітва на Марне]] адбылася ў ліпені [[1918]] года.