Іран: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 87:
=== Парфія і Сасанідаў ===
Пасля смерці [[Аляксандр Македонскі|Аляксандра Македонскага]] ў [[323
У [[224]]
▲Пасля смерці Аляксандра Македонскага ў 323 годзе да н. э. яго імперыя распалася на некалькі асобных дзяржаў. Большая частка тэрыторыі сучаснага Ірана адышла да Селеўкіі, аднак парфянскі цар Мітрыдат I неўзабаве пачаў заваявальныя паходы супраць Селеўкідаў і ўключыў у склад сваёй дзяржавы Персію, а таксама Міжрэчча. У 92 годзе да н. э. паміж Парфіяй і Рымам была праведзена мяжа па рэчышчы Еўфрата, але рымляне амаль адразу ўварваліся ў межы заходніх парфянскіх сатрапаз і пацярпелі паразу. У адказным паходзе парфяне захапілі ўвесь Левант і Анатолію, але былі адкінутыя войскамі Марка Антонія назад да Еўфрата. Неўзабаве пасля гэтага ў Парфіі адна за адной ўспыхвалі грамадзянскія войны, выкліканыя умяшаннем Рыма ў барацьбу паміж парфянскай і грэчаскай шляхтай.
▲У 224 годзе Ардашыр Папакан, сын кіраўніка невялікага гарадка Хейры ў Парс, разграміў войска парфян Артабана IV і заснаваў другую Персідскую імперыю — Ираншахр («Царства арыяў») — са сталіцай у Фірузабадзе, стаўшы заснавальнікам новай дынастыі — Сасанідаў. Узмацніўся ўплыў арыстакратыі і зараастрыйскага духавенства, пачаліся ганенні на іншаверцаў. Праведзена адміністрацыйная рэформа. Сасаніды працягнулі барацьбу з рымлянамі і з качэўнікамі Цэнтральнай Азіі.
Пры цары Хасрове I (531-579) пачалася актыўная экспансія: у 540 годзе была захоплена Антыёхія, у 562 — Егіпет. Візантыйская імперыя трапіла ў падатковую залежнасць ад персаў. Былі занятыя прыбярэжныя вобласці Аравійскага паўвострава, у тым ліку Емен. У гэты ж час Хасроў разграміў эфталіцскую дзяржаву на тэрыторыі сучаснага Таджыкістана. Ваенныя поспехі Хасрова прывялі да росквіту гандлю і культуры ў Іране.
| |||