|
== Біяграфія ==
З 1959 года ўдзельнічаў у раскопках у [[Крым]]е і [[Беларусь|Беларусі]] (пераважна на міншчынеМіншчыне),. Скончыў [[Маскоўскі педагагічны інстытут]] (1963). 3 1964 — супрацоўнік, намеснік дырэктара, і дырэктар [[Мінскі абласны краязнаўчы музей|Мінскага абласнога краязнаўчага музея]] ў [[Маладзечна|Маладзечне]],. У 1979 годзе абараніў кандыдацкую па тэме «Станаўленне археалогіі і гістарычнага краязнаўства Беларусі ў эпоху феадалізму», з 1981 — старшы навуковы супрацоўнік [[Інстытут мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН Беларусі|Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору АН Беларусі]], з 1991 — старшы навуковы супрацоўнік, загадчык аддзела Нацыянальнага навукова-асветнагаасветніцкага цэнтра імя Ф. Скарыны. Ініцыятар стварэння і першы старшыня [[Беларускае краязнаўчае таварыства|Беларускага краязнаўчага таварыства]] (1989)<ref name="Ках_РГ">Сяргей Чыгрын. «Генадзь Каханоўскі — краязнавец» //«[[Рэгіянальная газета (1995)|Рэгіянальная газета»]], 7 студзеня 2000 г., № 1 (246)</ref>. [[Доктар гістарычных навук]] (1992).
Даследаваў гісторыю археалогіі, музейнай справы, краязнаўства, пытанні аховы помнікаў гісторыі і культуры Беларусі. Выступаў у друку пад псеўданімамі Габрук, Верасень, Г. Гак. Аўтар літаратурна-краязнаўчых нарысаў пра [[Янка Купала|Я. Купалу]], [[Максім Адамавіч Багдановіч|М. Багдановіча]], [[Ян Баршчэўскі|Я. Баршчэўскага]], [[Адам Гурыновіч|А. Гурыновіча]], [[Фелікс Феліксавіч Тапчэўскі|Ф. Тапчэўскага]], [[Міхась Чарот|М. Чарота]], гісторыка-эканамічных нарысаў «Вілейка» (1974), «Маладзечна» (1988) і інш. Адзін з аўтараў помніка «Дарозе» ў в. Мясата на Маладзечаншчыне.
== Уклад у развіццё Мінскага абласнога краязнаўчага музея ==
Працуючы з 1964 па 1982 год спачатку навуковым супрацоўнікам, а затым намеснікам дырэктара па навуковай рабоцепрацы і дырэктарам [[Мінскі абласны краязнаўчы музей|Мінскага абласнога краязнаўчага музея]], Г. А. Каханоўскі сабраў і перадаў у фонд музея 279 прадметаў музейнага значэння. Не забываў Генадзь Аляксандравіч свой музей працуючыПрацуючы навуковым работнікам Інстытута мастацтвазнаўства, этнаграфіі і фальклору НАН Беларусі, ёнКаханоўскі перадаў музею яшчэ 9 знакавых прадметаў.
У музейнай калекцыі шматзахоўваецца шэраг каштоўных і рэдкіх кніг [[Заходняя Беларусь|Заходняй Беларусі]], надрукаваных у [[Горад Вільнюс|Вільні]], і набытых музеем, дзякуючы Генадзю Аляксандравічу, з якіх у Беларусі маюцца толькі адзінкавыя экзэмпляры. Сярод кніг, здадзеных ім, у музейным фондзе захоўваюцца і кнігі беларускіх паэтаў і пісьменнікаў, як правіла, з дароўным надпісам аўтара: [[Уладзіслаў Сыракомля|Уладзіслава Сыракомля]] «Паэзія», т. 3, 7 (Варшава, 1872), «Выбраныя творы» т. 4 (Варшава, 1890), кніга «Виленские новости» (Вільня, 1862), [[Ніл Сымонавіч Гілевіч|Ніла Гілевіча]] «Як я вучыўся Жыць» (1974), «Хай зорыць дзень» (з А. Разанавым пераклад з балг., 1976), [[Генрых Вацлававіч Далідовіч|Генрыха Далідовіча]] «Маладыя гады» (1979), [[Васіль Васільевіч Зуёнак|Васіля Зуёнка]] «Сяліба» (1973), «Час Вяртання» (1981), Міколы Корзуна «Зоркі на танках» (1982), Эміліі Кунавіч «Шэры гусь» (1976), [[Альберт Францавіч Паўловіч|Альберта Паўловіча]] «Выбарнае» (1976), [[Аляксей Міхайлавіч Пяткевіч|Аляксея Пяткевіча]] «Сюжэты. Кампазіцыя. Характар: Аб прозе Кузьмы Чорнага» (1981), [[Максім Танк|Максіма Танка]] «Вершы, паэма 1930—1945» (1978), [[Іван Шуцько|Івана Шуцько]] «Чужая хатка» (1958), «Дзіма хоча быць героем» (1965), Дыяны Чаркасавай «Старое? Новае? Вечнае!»(1976), [[Эдуард Ярашэвіч|Эдуарда Ярашэвіча]] «Практыка ў Вербічах» (1975), кніга, прысвечаная касмічнаму палёту [[Уладзімір Васільевіч Кавалёнак|У. Кавалёнка]] «140 суток в космосе» (1981) і інш. Усе свае выпушчаныя кнігі Г. А. Каханоўскі перадаў на захаванне ў музей. Генадзь Аляксандравіч ўвёў ва ўжытак адкрытыя і выяўленыя ў беларускіх архівах, бібліятэках, музеях невядомыя раней гістарычныя дакументы, працы, адкрыцця (Грамату [[Зарыян Якаўлевіч Даленга-Хадакоўскі|Даленгу-Хадакоўскаму]], рукапісы [[Тэадор Нарбут|Тэадора Нарбута]], [[Адам Ганоры Кіркор|Адама Кіркора]], Уладзіміра Завітневіча і інш.). Вярнуў сучаснікам і будучым пакаленням невядомыя і забытыя імёны знакамітых беларусаў-пісьменнікаў Івана Філіпава (сапр. Нялепка Язэп Піліпавіч), [[Язэп Шпэт|Язэпа Шпэта]], Юзю Шчупака (сапр. Сайкоўскі Язэп Язэпавіч) і інш.
(1976), [[Эдуард Ярашэвіч|Эдуарда Ярашэвіча]] «Практыка ў Вербічах» (1975), кніга, прысвечаная касмічнаму палёту [[Уладзімір Васільевіч Кавалёнак|У. Кавалёнка]] «140 суток в космосе» (1981) і інш. Усё сваё выпушчаныя кнігі Г. А. Каханоўскі перадаў на захаванне ў музей.
Генадзь Аляксандравіч ўвёў ва ўжытак адкрытыя і выяўленыя ў беларускіх архівах, бібліятэках, музеях невядомыя раней гістарычныя дакументы, працы, адкрыцця (Грамату [[Зарыян Якаўлевіч Даленга-Хадакоўскі|Даленгу-Хадакоўскаму]], рукапісы [[Тэадор Нарбут|Тэадора Нарбута]], [[Адам Ганоры Кіркор|Адама Кіркора]], Уладзіміра Завітневіча і інш.). Вярнуў сучаснікам і будучым пакаленням невядомыя і забытыя імёны знакамітых беларусаў-пісьменнікаў Івана Філіпава (сапр. Нялепка Язэп Піліпавіч), Язэпа Шпэта, Юзю Шчупака (сапр. Сайкоўскі Язэп Язэпавіч) і інш.
НайшоўЗнайшоў маляўнічы куточак Маладзечаншчыны — вёску [[Вёска Ракуцёўшчына|Ракуцёўшчыну]], у якой улетку 1911 года пражываў і тварыў [[Максім Адамавіч Багдановіч|М. Багдановіч]], дзе ён упершыню сустрэўся з роднай беларускай стыхіяй. Дзякуючы яму нам шмат што стала вядома пра даследчыкаў беларускай навукі, культуры, літаратуры: Адама Кіркора, Тодара Нарбута, [[Яўстах Піевіч Тышкевіч|Яўстафія]] і [[Канстанцін Піевіч Тышкевіч|Канстанціна Тышкевічаў]], [[Ян Баршчэўскі|Яна Баршчэўскага]], [[Тамаш Зан, паэт|Тамаша Зана]], [[Ян Чачот|Яна Чачота]], [[Вінцэнт Дунін-Марцінкевіч|В. Дуніна-Марцінкевіча]], і інш.
Вельмі рэдкай рэччу, рарытэтам, упрыгожаннем музейнага фонду з'яўляецца, знойдзеная і перададзеная Генадзем Аляксандравічам, «Грамата [[Віленскі ўніверсітэт|Віленскага універсітэта]] [[Зарыян Якаўлевіч Даленга-Хадакоўскі|Зарыану Даленгу-Хадакоўскаму»]] (сапр. Адам Чарноцкі, вядомы беларускі археолаг, фалькларыст, этнограф, славяназнавец) са зваротам да дзяржаўных устаноў і прыватных асоб [[Расійская імперыя|Расійскай імперыі]] і іншых краін аб аказанні яму дапамогі ў зборы помнікаў старажытнасці славянскіх народаў. Напісаная ў 1818 годзе на лацінскай, рускай і польскай мове, «Грамата[[Зарыян Якаўлевіч Даленга-Хадакоўскі|»]] з'яўляецца першым вядомым у Беларусі адкрытым лістом, які даў дазвол на археалагічныя раскопкі.
Дзякуючы намаганням Генадзя Аляксандравіча, у 1968 годзе фонд [[Мінскі абласны краязнаўчы музей|Мінскага абласнога краязнаўчага музея]] папоўніўся сапраўдным шаўковым залататканым [[Слуцкі пояс|слуцкім поясам]], які паступіў з Масквы (акт № 658 ад 1968/11/27 г.), з Дзяржаўнага гістарычнага музея. У Дзяржаўны гістарычны музей паступіў у 1905 з збораў музея П. І. Шчукіна. Пояс мае памеры 244×29,5 см. Агульны яго фон залаты з палосамі трох розных малюнкаў сіняга, зялёнага, срэбнага і ружовага колераў.
* Уборы ксяндза [[Адам Станкевіч|Адама Станкевіча]] — вядомага беларускага грамадска-палітычнага дзеяча, выдаўца, гісторыка, публіцыста, літаратуразнаўца.
* Скарб манет, у тым ліку з выявай «Пагоні», вырабленых на Брэсцкім, Ковенскім, Малбарскім (Польшча) манетных дварах у 1648—1668 гг., Знойдзеных у вёсцы [[Вёска Дарахі, Маладзечанскі раён|Дарахі]];
* Зуб двурогага валасатага насарога, датуемы 130-10130—10 тысячтыс. гадоў да нашай эры, знойдзены ў Маладзечне
* Археалагічная калекцыя керамічнага посуду (рэшткі) 14-16[[XIV стагоддзяўстагоддзе|XIV]]—[[XVI стагоддзе|XVI]] стст. знойдзеныя ў вёсцы ххАграгарадок Маркава|Маркава]]
* Фрагмент кафлі з Маладзечанскага замчышча 16-17[[XVI стагоддзястагоддзе|XVI]]—[[XVII стагоддзе|XVII]] ст.
* Фрагмент тканіны (палова 19 стагоддзя) для андарака, якая мае цікавы малюнак чырвонага, зялёнага, фіялетавага колераў.
* Шкатулка з зямлёй з Мамаева кургана з надпісам: "Працоўным Маладзечна ў Дзень 30-годдзю разгрому акружнай групоўкі нямецкая-фашысцкіх захопнікаў пад Сталінградам, Дзе стаялі насмерць воіны 3-га Гвардзейскага Сталінградскага механізаванага корпуса пад камандаваннем генерал-лейтэнант В. Ц. Абухава ", які вызваляў і Маладзечна.
Так сама дзякуючы Генадзю Каханоўская, у музеі з'явілася і скрыпка з сядзібы Агінскіх (пакуль дакладна невядома, ці прыналежыла яна менавіта Міхалу Клеафасу);. Унікальныя калекцыі часопісаў перыяду 1926—1939 гг. («Наш шлях», «Студэнцкая думка», «Шлях моладзі», «Заранка» папулярны ў той час часопіс «Крывіч» газет «Беларуская справа» і «Народная справа», якія выходзілі ў 1926 годзе ў Вільні з-за цэнзуры то пад адным, то пад іншай назвай, кніг, выдадзеных у Вільні ў 1939 годзе. Супрацоўнікі дзяржаўнага літаратурнага музея лічаць маладзечанскія калекцыі унікальнымі, паколькі гэтыя выданні захаваліся ў Беларусі толькі ў некалькіх асобніках.
Унікальныя калекцыі часопісаў перыяду 1926-39 г.г. («Наш шлях», «Студэнцкая думка», «Шлях моладзі», «Заранка» папулярны ў той час часопіс «Крывіч» газет «Беларуская справа» і «Народная справа», якія выходзілі ў 1926 годзе ў Вільні з-за цэнзуры то пад адным, то пад іншай назвай, кніг, выдадзеных у Вільні ў 1939 годзе. Супрацоўнікі дзяржаўнага літаратурнага музея лічаць маладзечанскія калекцыі унікальнымі, паколькі гэтыя выданні захаваліся ў Беларусі толькі ў некалькіх асобніках.
Так самаТаксама Г. А. Каханоўскі знайшоў для маладзечанскага музея унікальную фатаграфію першай пастаноўкі Купалаўскай «Паўлінкі», архіў Паўліны Медзёлкі з яе дзённікавых запісаў. Апошні з пералічанага Генадзь Каханоўскі адшукаў у Будслаўскім сельсавеце на Мядзельшчыне, на радзіме актрысы. Акрамя гэтага Генадзь Аляксандравіч здабыў для музея рэчы Героя Савецкага Саюза генерала Кузьмы Мікітавіча Галіцкага у гонар якога названая адна з вуліц у горадзе Маладзечна.
Разам з тым, Генадзь Аляксандравіч з'яўляецца адным з аўтараў помнікаў: подзвігу экіпажа капітана Селязнёва Ф. А. каля вёскі Дамашы, на брацкай магіле лётчыкаў экіпажа Андрыякіна М. С. у вёсцы Краснае, каля гасцініцы Маладзечна і на месцы разгрому ў 1812 годзе французскага корпуса маршала Віктара пад Маладзечнам, М. Багдановічу ў Ракуцёўшчыне, С. Рак-Міхайлоўскаму ў Максімаўцы, паўстанцам 1863—1864 гадах, у Плябані, мемарыяльнай дошкі Б. Тарашкевіча ў Радашковічах.
== Літаратура ==
* Гужалоўскі, А. А. Гісторыя музейнай справы Беларусі: вучэб. — метад. дапам. /А. А. Гужалоўскі.—Мінск: БДУ, 2012.—303с — 303 с. elib.bsu.by/bitstream/123456789/57488/1/Guzhalovsky.pdf
* Каханоўскі, Г. А. Повязь часоў / Г. А. Каханоўскі. — Мінск : Полымя, 1985. — 110 с.
* Даклад навуковага супрацоўніка [[Мінскі абласны краязнаўчы музей|Мінскага абласнога краязнаўчага музея]] Баброўскага Б. В. на навукова-краязнаўчай канферэнцыі «Г.А Каханоўскі і яго час».
|
