Гродна: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
др вікіфікацыя
Радок 106:
У часы Расійскай імперыі горад карыстаўся двума варыянтамі герба з выявай зубра. Больш ранні варыянт быў неафіцыйным гербам горада ў часы СССР.
 
<center><gallery caption="Сімволіка Гарадзеншчыны" widths="150" heights="150" perrow="4">
Выява:Horadnia. Горадня (XVII).png|Пячатка горада, [[XVII стагоддзе|XVII ст.]]
Выява:Horadnia, Pahonia. Горадня, Пагоня (XVII).jpg|Харугва [[Гродзенскі павет|Гродзенскага павета]]
Радок 125:
З 1991 года ў Рэспубліцы Беларусь.
 
<center><gallery caption="Гродна на акварэлях [[Напалеон Орда|Напалеона Орды]], 2-я пал. [[XIX стагоддзе|XIX ст.]]" widths="150" heights="150" perrow="4">
Выява:Horadnia, Nioman. Горадня, Нёман (N. Orda, 6.06.1866).jpg|Панарама: Новы і Стары замкі, Каложа
Выява:Catholic church of Mother of God of Angels in Horadnia, N. Orda.jpg|Францысканы і Каложа
Радок 177:
[[27 мая]] [[1793]] года ў Гродне ў будынку Новага Замка адбыўся апошні сойм Рэчы Паспалітай (г. зв. «нямы сойм»), які зацвердзіў [[другі падзел Рэчы Паспалітай]]. Гродна было адным з цэнтраў [[Паўстанне 1794 года|паўстання 1794 года пад кіраўніцтвам Тадэвуша Касцюшкі]] (гэтак, сюды перавялі з Вільні Цэнтральную дэпутацыю Вялікага Княства Літоўскага). У [[1795]] годзе ў выніку [[Трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] горад апынуўся ў складзе Расійскай імперыі. [[25 лістапада]] таго ж года ў Гродне адбылося адрачэнне ад стальца апошняга караля польскга і вялікага князя літоўскага — [[Станіслаў Аўгуст Панятоўскі|Станіслава Аўгуста Панятоўскага]].
 
<center><gallery caption="Гравюры і планы Гродна" widths="150" heights="150" perrow="4">
Выява:Horadnia. Горадня (1575).jpg|Браўн і Хогенберг, [[1575]]
Выява:Grodna 1600.jpg|[[Тамаш Макоўскі|Т. Макоўскі]], [[1600]]
Радок 204:
На думку польскіх гісторыкаў, у канцы вайны нямецкія ўлады праводзілі ў Гродне палітыку аслаблення польскага ўплыву: горад аддзялілі ад [[Царства Польскае|Царства Польскага]] демаркацыйнай мяжой, што перашкаджала кантактам паміж мясцовымі палякамі і ўладамі ў [[Варшава|Варшаве]]. Паводле гэтага ж меркавання, немцы падтрымлівалі беларускія і літоўскія арганізацыі, якія ў той час фарміраваліся ў Гродне, і адначасова знішчалі польскія<ref name="gierowska"/>. Апроч таго, яны не дазвалялі фарміраваць польскую адміністрацыю<ref name="gierowska"/>.
 
<center><gallery caption="Даўнія графічныя выявы горада" widths="150" heights="150" perrow="4">
Выява:Horadnia. Горадня (XVIII).jpg|Новы замак
Выява:HarodniaNovyZamakKaplica02.jpg|Капліца пры Новым замку
Радок 230:
У [[1927]] годзе [[Ян Каханоўскі]] заснаваў [[Гродзенскі заапарк]], у [[1920]] г. па ініцыятыве [[Юзаф Ядкоўскі|Юзафа Ядкоўскага]] ўтворан [[Гродзенскі гісторыка-археалагічны музей]]. Польскія ўлады праводзілі археалагічныя даследаванні [[Стары замак, Гродна|Старога Замка]], пачалі яго [[рэстаўрацыя|рэстаўрацыю]].
 
<center><gallery widths="150" heights="150" caption="Гродна за польскім часам" perrow="4">
Выява:Horadnia, Stary Rynak. Горадня, Стары Рынак (J. Vałynski, 1930-39).jpg|Плошча Стэфана Баторыя
Выява:Rynak. Рынак (1930).jpg|У цэнтры горада
Радок 327:
 
== Транспарт ==
Гродна з’яўляецца буйным транспартным вузлом. У горадзе дзейнічае [[аэрапорт Гродна]], чыгуначны вакзал і аўтавакзал. Маецца развітая сетка гарадскога грамадскага транспарта. Аўтобусны рух запушчанналаджаны у [[1940]] г., аснову парка складаюць аўтобусы маркі «[[Ікарус]]», «[[МАЗ]]» і «[[Нёман, аўтазавод|Нёман]]». [[Тралейбус]]ны рух адкрыт [[10 лістапада]] [[1974]] г. да вынесенага за межы горада завода «АЗОТ». Усяго ў горадзе дзейнічае 34 аўтобусных і 1120 тралейбусных маршрутаў. Ад горада адыходзяць чыгуначныя лініі на [[Вільнюс]] (лінія заканчваецца ля самай літоўскай мяжы), [[горад Масты|Масты]] і [[Беласток]]. З іх электрыфікавана толькі лінія ў бок Польшчы, на якой маецца сумешчаная [[Шырыня каляіны|каляіна]] (1 435 мм і 1 520 мм). Дзейнічае чыгуначны мост праз [[рака Нёман|Нёман]].
 
У Гродне знаходзяцца 2 пункты пропуску праз дзяржаўную мяжу Рэспублікі Беларусь: чыгуначная станцыя Гродна—Кузня Беластоцкая і Гродна—аэрапорт.