Туберкулёз лёгкіх: Розніца паміж версіямі

[дагледжаная версія][дагледжаная версія]
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Створана перакладам старонкі "Туберкулёз лёгких"
афармленне, вікіфікацыя
Радок 1:
{{Хвароба
'''Туберкулёз лёгкіх''' (''састар. '' '''сухоты'''<ref>От слова «чахнуть»</ref>) з'яўляецца мясцовай праявай агульнага [[Інфекцыйныя захворванні|інфекцыйнага захворвання]], якое ўзнікае з прычыны [[Інфекцыя|заражэння]] [[Mycobacterium tuberculosis|мікабактэрыямі туберкулёзу]]. Паражэнне лёгкіх праяўляецца ў розных формах, якія залежаць ад уласцівасцяў узбуджальніка, імунабіялагічнага стану арганізма, шляхоў распаўсюджвання [[Інфекцыя|інфекцыі]] і іншых фактараў.
|Name = Туберкулёз лёгкіх
|Image = Tuberculosis-x-ray-1.jpg
|Caption = [[Рэнтгенаграфія|Рэнтгенаграма]] органаў грудной клеткі хворага на туберкулёз лёгкіх
|DiseasesDB =
|ICD10 = {{ICD10|A|15}}-{{ICD10|A|16}}
|ICD9 =
|DSM4 =
|ICDO =
|OMIM =
|MedlinePlus =
|eMedicineSubj =
|eMedicineTopic =
|MeshID =
}}
'''Туберкулёз лёгкіх''' (''састар. '' '''сухоты'''<ref>От слова «чахнуть»</ref>) з'яўляеццаз’яўляецца мясцовай праявай агульнага [[Інфекцыйныя захворванні|інфекцыйнага захворвання]], якое ўзнікае з прычыны [[Інфекцыя|заражэння]] [[Mycobacterium tuberculosis|мікабактэрыямі туберкулёзу]]. Паражэнне лёгкіх праяўляецца ў розных формах, якія залежаць ад уласцівасцяў узбуджальніка, імунабіялагічнага стану арганізма, шляхоў распаўсюджвання [[Інфекцыя|інфекцыі]] і іншых фактараў.
 
== Першасны і другасны туберкулёз лёгкіх ==
Туберкулёз лёгкіх можа быць першасным і другасным. Першасны туберкулёз лёгкіх развіваецца пасля першаснага заражэння (звычайна ў раннім узросце). У гэты перыяд маецца схільнасць да гіперрэгічных рэакцый, узнікненню параспецыфічных змяненняў, лімфагеннага і гематагеннага распаўсюджвання працэсу з частым паражэннем лімфатычных вузлоў, <nowiki>{{нп3|Плеўральная поласць|плеўры|ru|Плевральная полость}}</nowiki> і ўзнікненню туберкулёзных змяненняў у розных органах. У пераважнай большасці выпадкаў з першасным туберкулёзам арганізм чалавека спраўляецца самастойна без <nowiki>{{нп3|Лячэнне туберкулёзу|спецыяльнага лячэння|ru|Лечение туберкулёза}}</nowiki>. Пасля гэтага, аднак, застаюцца сляды перанесенага захворвання  — [[Петрыфікат|петрыфікатыпетрыфікат]]ы, у якіх застаюцца жыццяздольныя мікабактэрыі туберкулёзу.
 
Другасны туберкулёз звычайна развіваецца ў выніку абвастрэння першасных ачагоў. Але часам можа быць следствам другаснага заражэння пасля лячэння ад першаснага туберкулёзу, паколькі імунітэт пры туберкулёзе мае нестэрыльнымі характар. Для другаснага туберкулёзу характэрна лімфа- і бронхагеннае распаўсюджванне.
 
== Формы туберкулёзу лёгкіх ==
Туберкулёз легкіх можа прымаць розныя формы<ref name="Васин">{{книгакніга|автораўтар=Проф. А. И. Арутюнов, кандидат медицинских наук Н. Я. Васин и В. Л. Анзимиров|частьчастка=|заглавиезагаловак=Справочник по клинической хирургии|оригиналарыгінал=|ссылкаспасылка=|ответственныйадказны=Проф. В.И. Стручкова|изданиевыданне=|местомесца=Москва|издательствовыдавецтва=Медицина|год=1967|том=|страницыстаронкі=234|страницстаронак=520|сериясерыя=|isbn=|тиражтыраж=100 000}}</ref>:
 
* <nowiki> {{нп3|першасны туберкулёзны комплекс||ru|Первичный туберкулёзный комплекс}}</nowiki> (ачаг сухотнай пнеўманіі + <nowiki>{{нп3|лімфангіт||ru|Лимфангит}}</nowiki>, <nowiki>{{нп3|лімфадэнапатыя|лімфадэніт|ru|Лимфаденопатия}}</nowiki> [[Міжсценне|міжсцення]])
* <nowiki>{{нп3|туберкулёзны бронхаадэніт||ru|Туберкулёзный бронхоаденит}}</nowiki>, ізаляваны <nowiki>{{нп3|лімфадэнапатыя|лімфадэніт|ru|Лимфаденопатия}}</nowiki> унутрыгрудных лімфатычных вузлоў.
 
Зыходзячы са ступені распаўсюджанасці туберкулёзу лёгкіх, адрозніваюць:
 
=== Востры міліярны туберкулёз ===
Гэтая форма можа развівацца як пры першасным заражэнні, так і ва другаснай фазе. З'яўляеццаЗ’яўляецца дробнаачаговай гематагеннай генералізацыяй туберкулёзу ў выніку прарыву інфекцыі з ачага ў крывяное рэчышча<ref name="атлас">''Роберт Джи.''&#x20;[http://www.tbrieder.org/publications/atlas_children_ru.pdf Атлас по диагностике внутригрудного туберкулёза у детей].&nbsp;— Париж, 2003.&nbsp;— 58&nbsp;с.&nbsp;— [//ru.wikipedia.org/wiki/Special:BookSources/2914365144 ISBN 2-914365-14-4].</ref>.
 
=== Гематагенны дысемініраваны туберкулёз лёгкіх ===
Гэтая форма можа развівацца як пры першасным заражэнні, так і ў другаснай фазе. Характарызуецца з'яўленнемз’яўленнем туберкулёзных ачагоў па ходзе сасудзістых галін, якія размяшчаюцца, як правіла, сіметрычна ў абодвух лёгкіх.
 
=== Ачаговы туберкулёз лёгких ===
Як правіла, з'яўляеццаз’яўляецца другасным. Характарызуецца наяўнасцю груп ачагоў памерам ад некалькіх міліметраў да сантыметра, часцей у адным лёгкім.
 
=== Інфільтратыўна-пнеўманічны туберкулёз лёгкіх ===
Гэтая форма з'яўляеццаз’яўляецца абвастрэннем ачаговых змяненняў пры другасным туберкулёзе.
 
=== Туберкулома лёгкіх ===
Туберкулома ({{Lang-la|tuberculum}}tuberculum  — грудок, <span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">-ωμα</span> ад <span style="font-family: palatino linotype, new athena unicode, athena, gentium, code2000, serif; font-size: 105%;">ὄγκωμα</span>  — пухліна), або казеома лёгкіх  — своеасаблівая форма туберкулёзу лёгкіх, якая на рэнтгенаўскім здымку мае падабенства з пухлінай, адсюль і яе назва.
 
=== <nowiki>{{нп3|Казеозны некроз|Казеозная|ru|Казеозный некроз}}</nowiki> пнеўманія ===
Цяжкая форма туберкулёзу, можа развівацца як пры першасным заражэнні, так і пры другасным туберкулёзе. Характарызуецца хуткім <nowiki>{{нп3|Казеозны некроз|казеозным некрозам|ru|Казеозный некроз}}</nowiki> участкаў спецыфічнай пнеўманіі, якія зліваюцца са схільнасцю да расплаўлення і ўтварэння каверн.
 
=== Кавернозны туберкулёз лёгкіх ===
Радок 36 ⟶ 51:
 
=== Фіброзна-кавернозны туберкулёз лёгкіх ===
«Лёгачныя сухоты»  з'яўляеццаз’яўляецца канчатковым этапам прагрэсуючага развіцця іншых формаў туберкулёзу лёгкіх. Характарызуецца наяўнасцю каверны або каверн з выяўленай фібрознай капсулай, фібрознымі зменамі ў легачнай тканцы і наяўнасцю паліморфных бронхагенных метастазаў рознай даўнасці.
 
=== Туберкулёзны плеўрыт ===
Туберкулёзныя плеўрыты дзеляць на сухія і эксудатыўныя. Па характары плеўральнага выпату эксудатыўныя плеўрыты могуць быць серознымі і гнойнымі.
 
Плеўрыт, як правіла, з'яўляеццаз’яўляецца ўскладненнем туберкулёзу лёгкіх. Пераход туберкулёзнага працэсу на плеўру магчыма кантактным, лімфагенным і гематагенным шляхам.
 
=== Цыратычны туберкулёз ===
Разбурэнне лёгкага туберкулёзнай этыялогіі. Гэта канчатковы этап развіцця туберкулёзу лёгкіх. Разбуранае лёгкае  — гэта цыратычны або кавернозна-цыратычны працэс, які ўзнік як следства гіпервентыляцыі лёгкіх у спалучэнні з туберкулёзнымі і нетуберкулезными запаленчымі зменамі або ў выніку татальнага паражэння лёгкага туберкулёзам з другасным фіброзам.
 
=== Іншыя формы ===
Туберкулёз <nowiki>{{нп3|Плеўральная поласць|плеўры|ru|Плевральная полость}}</nowiki>, [[Гартань|гартані]], [[Трахея|трахеі]] сустракаюцца рэдка.
 
=== Дыягностыка легачнай формы туберкулёзу ===
Звычайна дыягностыка легачнай формы туберкулёзу заснавана на аналізе <nowiki>{{нп3|Макрота|макроты|ru|Мокрота}}</nowiki>. Да мінусаў гэтага метаду можна аднесці складанасці са зборам дастатковай колькасці матэрыялу, цяжкасці ў выяўленні мікабактэрый з-за гушчыні слізі. Акрамя таго, пацыент пры зборы мокроты павінен кашляць, што павялічвае рызыку для медыцынскіх работнікаў. Гэтыя недахопы дазволіў пераадолець просты і эфектыўны метад дыягностыкі лёгачных формаў туберкулёзу на аснове матэрыялу мазка з ротавай поласці. Метад заснаваны на тым, што ДНК мікабактэрый можа захоплівацца клеткамі эпітэлія ротавай паражніны і затым выяўляцца пры дапамозе <nowiki>{{нп3|Палімеразная ланцуговая рэакцыя|палімеразнай ланцуговай рэакцыі (ПЛР)|ru|Полимеразная цепная реакция}}</nowiki> у мазку з ротавай поласці<ref>[http://www.univadis.ru/medical-news/183/Najden-novyj-prostoj-metod-diagnostiki-tuberkuleza Найден новый простой метод диагностики туберкулеза]</ref><ref>González Mediero, G., Vázquez Gallardo, R., Pérez del Molino, M. L., & Diz Dios, P. (2015). [http://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/odi.12302/abstract Evaluation of two commercial nucleic acid amplification kits for detecting Mycobacterium tuberculosis in saliva samples]. Oral diseases. {{DOI|10.1111/odi.12302}}</ref><ref>Rachel C. Wood, Angelique K. Luabeya, Kris M. Weigel, Alicia K. Wilbur, Lisa Jones-Engel, Mark Hatherill, Gerard A. Cangelosi (2015). [http://www.nature.com/srep/2015/150302/srep08668/full/srep08668.html Detection of Mycobacterium tuberculosis DNA on the oral mucosa of tuberculosis patients]. Scientific Reports, 5, Article number: 8668 DOI: 10.1038/srep08668</ref>.
 
== Гл. таксама ==
 
* <nowiki>{{нп3|Лячэнне туберкулёзу||ru|Лечение туберкулёза}}</nowiki>
* <nowiki>{{нп3|Процітуберкулёзныя прэпараты||ru|Противотуберкулёзные препараты}}</nowiki>
* <nowiki>{{нп3|Латэнтны туберкулёз||ru|Латентный туберкулёз}}</nowiki>
 
{{зноскі}}
== Заўвагі ==
{{примечания}}
 
== Літаратура ==
 
* Справочник по клинической хирургии&#x20;&#x2F;&#x20;Под ред. проф. В.  И.  Стручкова.&nbsp;— <abbr title="Москва">М.</abbr>: «Медицина», 1967.&nbsp;— 520&nbsp;с.
 
{{Бібліяінфармацыя}}
[[Катэгорыя:Туберкулёз]]