Язэп Нарцызавіч Драздовіч: Розніца паміж версіямі

'''Язэ́п Нарцы́завіч Драздо́віч''' ({{ДН|13|10|1888}}, засценак [[Пунькі (Глыбоцкі раён)|Пунькі]] [[Дзісенскі павет|Дзісненскі павет]], [[Віленская губерня]], (цяпер [[Глыбоцкі раён]]) — {{ДС|15|9|1954}}, [[Падсвілле]]; Псеўданімы: ''Я. Нарцызаў'') — беларускі [[мастак]], [[Скульптура|скульптар]], [[Этнаграфія|этнограф]], [[Археалогія|археолаг]], [[Педагогіка|педагог]], [[пісьменнік]]. Адзін з заснавальнікаў беларускага нацыянальнага гістарычнага жывапісу, майстар дэкаратыўна-прыкладнога мастацтва{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}.

Нарадзіўся [[13 кастрычніка]] [[1888]] года ў засценку [[Пунькі (Глыбоцкі раён)|Пунькі]] [[Дзісенскі павет|Дзісенскага павета]] [[Віленская губерня|Віленскай губерні]] ў сям’і збяднелага шляхціца-арандатара{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. У два гады застаўся без бацькі, яго і пяцёра братоў выхоўвала маці Юзэфа, неўзабаве сям’я засталася без зямлі і дома. Сям’я мусіла часта мяняць месцы жыхарства, арандуючы чужую зямлю. Язэп Драздовіч пачаў вучобу ў прыватнай настаўніцы, пасля адвучыўся ў [[Дзісна|Дзісенскай]] гімназіі, а ў [[1906]] годзе пераехаў у [[Вільнюс|Вільню]], дзе паступіў у мастацкую школу вядомага расійскага жывапісца [[Іван Трутнеў|Івана Трутнева]], якую скончыў у 1908 годзе. Праз нястачу Драздовіч падрабляў у мастацкіх майстэрнях, планаваў выехаць па заработкі за граніцу.

У 1917 годзе, пасля сямі гадоў службы, Язэп Драздовіч вяртаецца дамоў. Жыў у родных, сваякоў на Дзісеншчыне ў фальварку Лявонаўка каля вёскі [[Германавічы]]{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}, пасылаў у [[Наша ніва (1906)|«Нашу Ніву»]] допісы пра клопаты хлебаробаў-землякоў. З аптымізмам вітаў [[Першы Усебеларускі з’езд]]. У лісце да [[Антон Антонавіч Грыневіч|Антона Грыневіча]] Драздовіч выказваў задуму аб арганізацыі акадэміі мастацтваў. На сваёй малой радзіме мастак стварыў народную бібліятэку, тэатр.

У [[1919]] годзе, пасля стварэння [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]], Драздовіч пераехаў у [[Мінск|Менск]]. У Менску працаваў у Беларускім літаратурна-выдавецкім аддзеле пры Камісарыяце асветы БССР, мастак-дэкаратар у «[[Беларуская хатка (Мінск)|Беларускай хатцы]]», [[Нацыянальны акадэмічны тэатр імя Янкі Купалы|Беларускім дзяржаўным тэатры]]; у 1919 годзе арганізаваў культурна-асветніцкае таварыства «Заранка», якое адкрывала школы, аматарскі тэатр, бібліятэку; выкладаў малюнак у беларускай гімназіі і жаночай прагімназіі, супрацоўнічаў з літаратурнымі выдавецтвамі як ілюстратар{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. У Менску Драздовіч стварыў серыю ўнікальных малюнкаў гістарычных раёнаў места — [[Мінскае замчышча|Замчышча]], [[Верхні Горад|Верхняга Рынка]], [[Татарская Слабада|Татарскага прадмесця]]. Даследаваў рэчышча [[Няміга (рака)|Нямігі]], праводзіў раскопкі ў [[Заслаўе|Заслаўі]], [[Свір (гарадскі пасёлак)|Свіры]].

Пасля падпісання ў [[1921]] годзе [[Рыжскі мірны дагавор (1921)|Рыжскага дагавора]], паводле якога [[Заходняя Беларусь]] адышла да [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшчы]], Язэп Драздовіч пакінуў Савецкую Беларусь і вярнуўся на родную Дзісеншчыну. Нягледзячы на [[Паланізацыя|перашкоды польскіх уладаў]], ён разгортвае тут культурна-асветніцкую дзейнасць{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. У 1921—1924 гадах — кааператар. У 1921 годзе Драздовіч арганізаваў у вёсцы [[Сталіца (вёска)|Сталіца]] беларускую школу, якая, аднак, праіснаваўшы толькі тры месяцы, была закрытая польскай адміністрацыяй.

У 1924—1926 гадах выкладаў маляванне ў [[Глыбокае|Глыбоцкай]] польскай школе, актыўна супрацоўнічаў з [[Таварыства беларускай школы|Таварыствам беларускай школы]]{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. Працаваў у [[Радашковіцкая беларуская гімназія|Радашковіцкай беларускай гімназіі]] імя Францішка Скарыны. У 1926—1927 гадах супрацоўнічаў з сатырычным часопісам «[[Маланка (часопіс)|Маланка]]». У 1927 годзе заснаваў мастацкую студыю пры [[Віленская беларуская гімназія|Віленскай беларускай гімназіі]]{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. Пры студыі Язэп Драздовіч гуртаваў маладых беларускіх мастакоў, сярод якіх былі [[Васіль Лукіч Сідаровіч|Васіль Сідаровіч]], [[Мікалай Пятровіч Васілеўскі|Мікола Васілеўскі]], [[Раман Мацвеевіч Семашкевіч|Раман Семашкевіч]]. У 1927—1929 гадах выкладаў маляванне ў [[Навагрудская беларуская гімназія|НавагрудскайНаваградскай беларускай гімназіі]]{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}.

Пасля [[Паход Чырвонай Арміі ў Заходнюю Беларусь і Украіну (1939)|далучэння Заходняй Беларусі]] да [[Беларуская Савецкая Сацыялістычная Рэспубліка|БССР]] вучыўся на кароткачасовых настаўніцкіх курсах і ў 1940—1941 гадах працаваў настаўнікам малявання і батанікі ў [[Глыбокае|Глыбокім]] і Лужках{{Sfn|Ліс А., Майсяёнак А.|1996|с=276}}. Праз нястачу настаўнікаў ён быў вымушаны выкладаць усе прадметы, у тым ліку астраномію, маляванне і гісторыю. Педагагічная дзейнасць Драздовіча перапынілася ў 1941 годзе ў сувязі з нападам [[Трэці рэйх|нацысцкай Германіі]] на [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]] у [[Другая сусветная вайна|Другой сусветнай вайне]]. У часе [[Нямецкая акупацыя Беларусі (1941—1944)|нямецкай акупацыі]] Драздовіч працягнуў сваю творчую дзейнасць і стварыў шэраг мастацкіх палотнаў.