'''Надзея Канстанцінаўна Крупская (Ульянава)''' ({{ДН|26|2|1869}}, [[Санкт-Пецярбург]] — {{ДС|27|2|1939}}, [[Масква]]) — савецкая грамадская дзеячка, педагог. Жонка [[У. Ленін]]а. Ганаровы член АН СССР (1931). [[Доктар навук|Доктар]] [[Педагогіка|педагагічных]] навук (1936).
== Біяграфія ==
Нарадзілася ў [[Санкт-Пецярбург]]у ў незаможнай [[Шляхта|шляхецкай]] сям'ісям’і беларускага паходжання, якая выехала з [[Валынь|Валынскай]] [[Губерня|губерні]]. Яе бацька — паручнік Канстанцін Ігнацьевіч Крупскі (1838—1883) належаў да арганізацыі [[Камітэт рускіх афіцэраў у Польшчы]], маці — Лізавета Васільеўна Цістрава (1843—1915), гувернантка. Дзед па бацьку Ігнат Крупскі быў прадстаўніком мясцовага дваранства ў Слуцку, у сувязі з чым трапіў у якасці аднаго з герояў у паэму «Файнбергада» слуцкага паэта Р. Скурата<ref>[http://kurjer.info/archive/modules.php?name=News&file=view&news_id=1181 Прогулка по Слуцку, или по следам Файнберга] {{ref-ru}}</ref>.
Скончыла гімназію (1887), вучылася на вышэйшых Бястужаўскіх жаночых курсах. У 1891-1896 1891—1896 г. настаўнічала ў [[Пецярбург]]у, адначасова (з 1890) займалася рэвалюцыйнай дзейнасцю. Была арыштаваная ў [[1896]] г., з [[1898]] член [[Камуністычная партыя Савецкага Саюза|Расійскай сацыял-дэмакратычнай рабочай партыі]], у тым жа годзе яе асудзілі да трох гадоў ссылкі ў сяло [[Шушанскае]] [[Уфімская губерня|Уфімскай губерні]] (цяпер [[Краснаярскі край]]), дзе адбываў ссылку і [[Уладзімір Ільіч Ленін|У. Ульянаў (Ленін)]]. Там яна з ім прымае [[Хрысціянства|хрысціянскі]] [[шлюб]] у [[Руская праваслаўная царква|Рускай Праваслаўнай Царквы]]. У 1900-19011900—1901 адбывала ссылку г. [[Уфа]]. З [[1901]] г. суправаджала У. Леніна ў эміграцыі, падтрымлівала яго ў якасці сакратара і прэс-сакратара. Дапамагала У. Леніну ў выданні [[Газета|газет]] «[[Искра]]» і «Вперёд» (1901-19051901—1905), «Пролетарий» і «Социал-демократ» (1907-19111907—1911). 3 красавіка [[1917]] зноў у Расіі. Удзельніца [[Кастрычніцкая рэвалюцыя|Кастрычніцкай рэвалюцыі 1917]]. Пасля 1917 г. працавала ў савецкай сістэме адукацыі. Член калегіі Наркамасветы, з лістапада 1920 старшыня Галоўпалітасветы пры Наркамасветы [[РСФСР]], з 1929 намеснік народнага камісара асветы [[РСФСР]]. 3 1924 член ЦКК, з 1927 член ЦК [[КПСС|ВКП(б)]].
Распрацоўвала прынцыпы савецкай сістэмы народнай асветы, метадалагічных і метадычных асноў навучання і выхавання. Аўтар прац па педагогіцы і ўспамінаў пра У. Леніна.
