Пакістан: Розніца паміж версіямі
| [дагледжаная версія] | [дагледжаная версія] |
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Іван Булва (размовы | уклад) др →Фаўна |
Іван Булва (размовы | уклад) дрНяма тлумачэння праўкі |
||
Радок 60:
'''Пакіста́н''' ({{lang-ur|پاکِستان}} — «зямля чыстых», {{lang-en|Pakistan}}, поўная назва — '''Ісла́мская Рэспу́бліка Пакіста́н''' ({{lang-ur|اسلامی جمہوریہ پاکِستان}} ''Ісламі Джумхурійе Пакіста́н'', {{lang-en|Islamic Republic of Pakistan}})— [[дзяржава]] ў [[Паўднёвая Азія|Паўднёвай Азіі]]. Мяжуе з [[Афганістан]]ам (2430 км) і [[Іран]]ам (909 км) на захадзе, з [[Індыя]]й на ўсходзе, з [[Кітай|Кітаем]] на паўночным усходзе, мае выхад да [[Аравійскае мора|Аравійскага мора]] шырынёй у кіламетраў на поўдні. На паўночным захадзе кантралюе частку спрэчнага з Індыяй штата [[Джаму і Кашмір]].
Прырода Пакістана вельмі разнастайная. На поўначы знаходзяцца горы [[Гіндукуш]] вышынёй да 7690 м ([[гара Тырычмір]]), на паўночным усходзе — адгор'і [[Гімалаі|Гімалаяў]] і Каракарума з горнымі рэкамі і азёрамі, лясамі, ледавікамі, добра захаванай фаўнай. Паўднёвы захад — паўпустынная ўскраіна [[Іранскае нагор'е|Іранскага нагор'я]]. Усходняя частка, занятая басейнам ракі [[Інд]] — асвоеная чалавекам раўніна. Тут знаходзіцца Пенджаб — знакамітае Пяцірэчча. Аднак жыццё цягнецца вузкімі стужкамі ўздоўж рэк і каналаў. На захад ад Інда прасціраецца бязводная пясчаная пустыня [[Тар]]
Пакістанская зямля стала калыскаю старажытнаіндыйскай цывілізацыі. На працягу гісторыі тут кіравалі індусы, грэкі, мусульмане, татара-манголы, сікхі, афганцы. У ХІХ ст. ўся тэрыторыя сучаснага Пакістана ўваёшла ў склад [[Брытанская Індыя|Брытанскай Індыі]]. Пакістан абвясціў незалежнасць [[14 жніўня]] [[1947]] года ў якасці брытанскага дамініёна.
Радок 82:
[[File:Paktopo de.jpg|thumb|Фізічная карта Пакістана]]
=== Рэльеф ===
Алювіяльная нізіна даліны Інда з'яўляецца заходняй часткай [[Інда-Гангская раўніна|Інда-Гангскай раўніны]], размешчанай на ўскраіне Індастанскай платформы. Яна амаль цалкам ляжыць ніжэй за 200 м і адрозніваецца аднастайным
Пакістан мае невялікія запасы [[нафта|нафты]], газу і каменнага вугалю, прымеркаваныя да асадкавых комплексаў ускраіны Індастанскай платформы; і руд чорных і каляровых металаў у складкаватых абласцях.
=== Клімат ===
Клімат у Пакістане сухі кантынентальны трапічны, на паўночным захадзе — субтрапічны, у гарах на поўначы краіны — больш вільготны з выразна выяўленай высотнай пояснасцю. Зіма на раўніне цёплая (12-16 °C, на ўзбярэжжы да 20 °C), у высакагор'ях — суровая (да −20 °C). Лета гарачае (у пустынях 35 °C, на ўзбярэжжы 29 °C, у гарах і на пласкагор'я Іранскага нагор'я 20-25 °C), у высакагор'ях — марознае (на вышынях ад 5000 м — ніжэй 0 °C). Ападкаў у год выпадае ад 50 мм у пустыні Тар, да 100—200 мм у
▲Клімат у Пакістане сухі кантынентальны трапічны, на паўночным захадзе — субтрапічны, у гарах на поўначы краіны — больш вільготны з выразна выяўленай высотнай пояснасцю. Зіма на раўніне цёплая (12-16 °C, на ўзбярэжжы да 20 °C), у высакагор'ях — суровая (да −20 °C). Лета гарачае (у пустынях 35 °C, на ўзбярэжжы 29 °C, у гарах і на пласкагор'я Іранскага нагор'я 20-25 °C), у высакагор'ях — марознае (на вышынях ад 5000 м — ніжэй 0 °C). Ападкаў у год выпадае ад 50 мм у пустыні Тар, да 100—200 мм у Сіндзі, 250—400 мм у далінах і на пласкагор'я Іранскага нагор'я, 350—500 мм у перадгор'ях і 1000—1500 мм у гарах на поўначы краіны. Большая частка ападкаў выпадае падчас паўднёва-заходняга мусона (у ліпені — верасні), у межах Іранскага нагор'я — у зімова-вясновы перыяд.
=== Гідралогія ===
Найбуйнейшай ракой Пакістана з'яўляецца [[Інд]], яго басейну належыць большая частка краіны
=== Флора і Фаўна ===
[[File:Caracal001.jpg|thumb|Каракал, або пустынная рысь]]
Расліннасць Пакістана пераважна паўпустынная і пустынная, найбольш бедная — у пустыні [[Тар]] на ўсходзе ад Інда, дзе пераважаюць пясчаныя грады. На раўніне Інда натуральная расліннасць — паўпустынныя саванны (чый, палын, каперсы, астрагалы). Уздоўж Інда і іншых рэк сустракаюцца палосы [[Тугайныя лясы|тугаяў]], у дэльце Інда і ўздоўж узбярэжжа Аравійскага мора месцамі захаваліся [[мангры|мангравыя зараснікі]]. На Іранскім нагор'і распаўсюджаныя фармацыі калючых падушкападобных кустоў, у гарах Белуджыстан — рэдкія зараснікі фісташкі і арчы. У гарах на поўначы краіны на вышыні 1500-3000 м — асобныя ўчасткі лістападных (дуб, каштан) і хвойных (елка, піхта, хвоя, гімалайскі кедр) лясоў. У далінах паблізу паселішчаў — плантацыі [[фінікавая пальма|фінікавай пальмы]], [[цытрусавыя|цытрусавых]], маслін, фруктовыя сады. Уздоўж арашальных каналаў частыя насаджэнні шаўкоўніцы.▼
Жывёльны свет Пакістана прадстаўлены інда-афрыканскімі, цэнтральнаазіяцкімі і міжземнаморскіх відамі. З буйных млекакормячых ў гарах водзяцца [[леапард]], барс, [[буры мядзведзь|буры]] і [[белагруды мядзведзь]], лісіца, дзікія казлы і бараны, персідская газель; на раўнінах — [[гіенавыя|гіены]], каракалы, [[шакал]]ы, дзікі, антылопы, [[джэйран]]ы, куланы, дзікія аслы, [[грызуны]]. Разнастайны свет птушак (арлы, грыфы, паўліны, папугаі). Шмат змей, у тым ліку ядавітых, у Індзе водзяцца кракадзілы. З [[беспазваночныя|беспазваночных]] распаўсюджаныя скарпіёны, [[малярыйныя камары]]. Аравійскае мора багатае рыбай (тунец, селядзец, марскі акунь, індыйскі ласось), ракападобнымі (крэветкі) і марскімі чарапахамі.▼
▲
=== Флора ===
▲Расліннасць Пакістана пераважна паўпустынная і пустынная, найбольш бедная — у пустыні Тар, дзе пераважаюць пясчаныя грады. На раўніне Інда натуральная расліннасць — паўпустынныя саванны (чый, палын, каперсы, астрагалы). Уздоўж Інда і іншых рэк сустракаюцца палосы [[Тугайныя лясы|тугаяў]], у дэльце Інда і ўздоўж узбярэжжа Аравійскага мора месцамі захаваліся [[мангры|мангравыя зараснікі]]. На Іранскім нагор'і распаўсюджаныя фармацыі калючых падушкападобных кустоў, у гарах Белуджыстан — рэдкія зараснікі фісташкі і арчы. У гарах на поўначы краіны на вышыні 1500-3000 м — асобныя ўчасткі лістападных (дуб, каштан) і хвойных (елка, піхта, хвоя, гімалайскі кедр) лясоў. У далінах паблізу паселішчаў — плантацыі [[фінікавая пальма|фінікавай пальмы]], [[цытрусавыя|цытрусавых]], маслін, фруктовыя сады. Уздоўж арашальных каналаў частыя насаджэнні шаўкоўніцы.
== Гісторыя ==
| |||